Ο σκηνοθέτης της «Απαγωγής του κου Heineken» μιλά για την πρώτη αγγλόφωνη ταινία του, για το βόρειο νατουραλισμό, το σκανδιναβικό ψυχισμό και την Ευρώπη που πρέπει να μείνει ενωμένη.
Κατά πόσο θέλατε να μείνετε πιστός στα αληθινά γεγονότα της απαγωγής του Χάινεκεν;
Η πρόθεσή μου ήταν να μείνουμε όσο πιο κοντά μπορούσαμε στα συνταρακτικά πραγματικά γεγονότα. Φυσικά κάτι τέτοιο είναι πρακτικά αδύνατο να γίνει 100%. Για παράδειγμα, ο σχεδιασμός της απαγωγής του Χάινεκεν κράτησε σχεδόν ένα χρόνο. Εμείς δεν μπορούσαμε να σπαταλήσουμε τόσο πολύτιμο χρόνο στη μυθοπλαστική αφήγηση του φιλμ.
Πως δουλεύτηκε το σενάριο της ταινίας;
Ο Πίτερ ντε Βρις, ένας Ολλανδός δημοσιογράφος, είχε γράψει ένα βιβλίο για την απαγωγή μετά από μια εξονυχιστική έρευνα που είχε κάνει. Πάνω σε αυτά τα πραγματικά στοιχεία βασίστηκε η ιστορία της ταινίας. Τον συνάντησα αρκετές φορές και ανταλλάξαμε πολλά μέιλ για να ξεδιαλύνουμε λεπτομέρειες του σεναρίου. Επίσης, συναντήθηκα αρκετές φορές με τον Κορ Φαν Χατ, τον πραγματικό απαγωγέα του Χάινεκεν που ερμηνεύει ο Τζιμ Στάρτζες στην ταινία. Είναι πλέον χήρος και έχει δυο παιδιά. Τον συναντήσαμε τρεις ή τέσσερις φορές. Επίσης, πήγαμε με τον Σαμ Γουόρθινγκτον να συναντήσουμε τον ήρωα που υποδύεται αυτός στην ταινία, τον Βίλεμ Χολέντερ που ζει έξω από τον Άμστερνταμ. Ο Σαμ μίλησε αρκετά με τον πραγματικό πρωταγωνιστή της απαγωγής. Ήταν πραγματικά περίεργες αυτές οι συναντήσεις.
Είναι "Η Απαγωγή του Kου Heineken" η πρώτη διεθνής σας παραγωγή;
Ναι είναι η πρώτη ταινία εκτός Σκανδιναβίας που κάνω. Όλα άλλαξαν όταν σκηνοθέτησα δυο ταινίας από την τριλογίας του Millennium («Το Κορίτσι που Έπαιζε με τη Φωτιά», «Το Κορίτσι στη Φωλιά της Σφήκας») μετά από αυτές τις ταινίες επικοινώνησε μαζί μου ένα αμερικανικό πρακτορείο ατζέντηδων που ήθελε να συνεργαστεί μαζί μου. Και μετά άρχισαν να μου στέλνουν σενάρια αγγλόφωνων παραγωγών.
Πόσο δύσκολο είναι να συνδυάσεις στοιχεία ενός δράματος και ενός heist movie όπως γίνεται στη συγκεκριμένη ταινία;
Είναι δύσκολο. Αλλά αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αποφάσισα να αναλάβω τη σκηνοθεσία της ταινίας. Αν ήταν ένα απλό heist movie, πιθανότατα δεν θα ασχολούμουν. Πάντως, αυτό προβληματίζει πιο πολύ τους διανομείς που πρέπει να βάλουν μια ταμπέλα στο φιλμ για να την πουλήσουν, ρωτώντας αν είναι θρίλερ, δράμα ή περιπέτεια.
Αναφερθήκατε νωρίτερα στην τριλογία του Millennium. Τόσο η λογοτεχνία σας όσο και το σινεμά σας έχουν καταφέρει να βγουν για τα καλά εκτός σκανδιναβικών συνόρων. Αλήθεια, τι κάνετε τόσο καλά εσείς οι Σκανδιναβοί που δεν κάνουν οι άλλοι;
Νομίζω ότι στο κοινό αρέσει το σκανδιναβικό σινεμά και η τηλεόραση επειδή έχουμε έναν πολύ νατουραλιστικό τρόπο να αφηγούμαστε τις ιστορίες μας. Αυτό μάλλον δίνει την ευκαιρία στους θεατές να αναγνωρίζουν τους ήρωες των ιστοριών και να ταυτίζονται με αυτούς. Επίσης έχουμε δεξιοτέχνες συγγραφείς και σεναριογράφους που γνωρίζουν πολύ καλά να διαχειρίζονται το σασπένς. Για παράδειγμα τα βιβλία Σουηδών συγγραφέων αστυνομικής λογοτεχνίας ταξιδεύουν σε ολόκληρο τον κόσμο και γίνονται best-seller.
Μήπως η αστυνομική λογοτεχνία και το σινεμά εκφράζει τη σκοτεινή πλευρά της ευνομούμενης και ευκατάστατης σκανδιναβικής πραγματικότητας;
Νομίζω ότι χρειαζόμαστε οριακές ιστορίες για να μας βγάλουν από αυτό το τακτοποιημένο πλαίσιο που ζούμε. Χρειαζόμαστε το σασπένς για να δραματοποιήσουμε την επίπεδη ζωή μας. Επιπλέον, μην ξεχνάς ότι κατά τη διάρκεια του χειμώνα υπάρχει μόνον σκοτάδι. Αν θέλεις να γυρίσεις μια ταινία στη Σουηδία ανάμεσα στον Οκτώβρη και τον Μάρτη, θα είναι αναγκαστικά σκοτεινή…
Αυτό που έχει ενδιαφέρον στην ταινία είναι ότι τα όρια μεταξύ καλού και κακού, αλλά και θύματος και θύτη είναι θολά...
Τη δεκαετία του ’80 η Ολλανδία περνούσε οικονομική κρίση, με την ανεργία στα ύψη και το βιοτικό επίπεδο των πολιτών χαμηλό. Αυτό που ήθελα να δείξω είναι ότι την απαγωγή την έκαναν συνηθισμένοι, απελπισμένοι άνθρωποι. Γιατί τέτοιοι ήταν οι απαγωγείς του Χάινεκεν. Δεν ήθελα να τους ηρωοποιήσω. Κάθε άλλο. Ο Χάινεκεν λέει μια ατάκα-κλειδί στην ταινία: «Υπάρχουν δυο τρόποι για να γίνεις πλούσιος. Μπορείς να έχεις πολλούς φίλους ή πολλά λεφτά». Έτσι, οι απαγωγείς ξεκινούν έχοντας μια δυνατή φιλία μέχρι να μπει στη μέση το χρήμα.
Στην Ελλάδα βρισκόμαστε εν μέσω κρίσης, πολύ χειρότερης από αυτήν που βρισκόταν η Ολλανδία τη δεκαετία του ’80. Πώς βλέπετε τα πράγματα από τη δική σας πλευρά; Υπάρχει φως στο βάθος του τούνελ στο οποίο έχει μπει η Ευρώπη;
Πιστεύω ότι πρέπει να κρατήσουμε ενωμένη την Ευρώπη. Υπάρχουν αρκετά αρνητικά στην Ε.Ε., όπως οι ακραίες διαφορές ανάμεσα στη Σουηδία και την Ελλάδα, για παράδειγμα. Νομίζω, όμως, ότι έχουμε πολλά καλά πράγματα να μάθουμε ο ένας από τον άλλον. Από την άλλη, τα πράγματα μάλλον θα γίνουν χειρότερα μέχρι να καλυτερέψουν οριστικά...
Περισσότερες πληροφορίες
Η Απαγωγή του κου Heineken
Στο Άμστερνταμ του 1983 πέντε στριμωγμένοι οικονομικά φίλοι σχεδιάζουν να απαγάγουν τον πάμπλουτο ιδιοκτήτη της ζυθοποιίας Heineken. Για να μπορέσουν να εκτελέσουν σωστά το σχέδιό τους χρειάζονται χρήματα, οπότε οργανώνουν πρώτα μια ληστεία τραπέζης.
