Τα προβλήματα μιας κοινωνίας η οποία προσπαθεί να βρει προσανατολισμό και ταυτότητα κυριάρχησαν για ακόμα μια χρονιά στο μεγάλο «μικρό» κινηματογραφικό φεστιβάλ της χώρας μας, όπου το ελληνικό σινεμά κατέθεσε υποσχέσεις και εισέπραξε ακόμα περισσότερες – σε πλούσια λόγια, θερμές ευχές και ρεσιτάλ αοριστολογίας. Από τον Χρήστο Μήτση
Αλλοίμονο στους νέους
Από τις εν εξελίξει «Νύχτες Πρεμιέρας» και το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ως το εμπορικό κύκλωμα διανομής, αυτό που συναντάς τις περισσότερες φορές όταν βρεθείς μπροστά σε μια σύγχρονη ελληνική ταινία είναι η άνιση μάχη ενός φιλόδοξου δημιουργού απέναντι στις χειρότερες εδώ και πάμπολλα χρόνια συνθήκες κινηματογραφικής παραγωγής στη χώρα μας. Όταν βρεθείς στην τελετή έναρξης ή λήξης του τόσο φιλόξενου φεστιβάλ Δράμας μπορεί προς στιγμή να αποκομίσεις την εντύπωση πως όλα αυτά είναι απλώς ζήτημα χρόνου για να αλλάξουν, αν και πλέον όλοι οι θεσμικά αρμόδιοι – διαφορετικοί, αλλά τόσο ίδιοι κάθε φορά – δυσκολεύονται πια να πείσουν ακόμα και τον εαυτό τους.
Έτσι, ενώ γραφικοί τοπικοί βουλευτές και γραφικότεροι εκπρόσωποι του Κέντρου Κινηματογράφου λιβάνιζαν τον εαυτό τους και την κρατική πολιτική(;) στη βγαλμένη από τα 80s, διάρκειας τριών και πλέον ωρών σαββατιάτικη τελετή απονομής των βραβείων του 37ου φεστιβάλ Δράμας, η υφυπουργός πολιτισμού Άντζελα Γκερέκου μίλησε λιτά για «το χώρο του κινηματογράφου που δεν χρηματοδοτείται και δεν στηρίζεται όπως πρέπει», ενώ επανήλθε έξυπνα, μετά την καυστική τοποθέτηση του σκηνοθέτη Κωνσταντίνου Σαμαρά, συμπληρώνοντας πως «έτσι πρέπει να μιλάνε οι νέοι, βγάζοντας από μέσα τους αυτά που νιώθουν, γιατί η πολιτεία δεν κάνει όσα πρέπει για το σινεμά, καθώς υπόσχεται και μετά δεν πράττει», ενώ εκείνη «εύχεται στη θητεία της να το διαψεύσει».
Ακόμα και μετά από αυτή τη δήλωση πάντως, η οποία συνόδευε την απονομή του Χρυσού Διονύσου, διάφοροι πολιτικο-συνδικαλιστικοί παράγοντες ξανανέβηκαν με το έτσι θέλω στη σκηνή για να μοιράσουν υποσχέσεις, αναγκάζοντας τον πρόεδρο της κριτικής επιτροπής σκηνοθέτη Γιώργο Τσεμπερόπουλο («Ο Εχθρός μου») να πάρει το λόγο και να θυμίσει το αυτονόητο: «Ας μην ξεχάσουμε ότι το highlight του φεστιβάλ ήταν η βράβευση της «Προσευχής» ως καλύτερης ταινίας».
Ομιλείτε ελληνικά
Η πτυχιακή «Προσευχή» του πρωτοεμφανιζόμενου Θανάση Νεοφώτιστου μπορεί να μην ήταν το μεγάλο φετινό φαβορί, όπως το περσινό «Red Hulk» της Ασημίνας Προέδρου, εξετάζει όμως κι αυτή ένα σύγχρονο κοινωνικό πρόβλημα που αγγίζει τη νέα γενιά – το σχολικό bullying -, «κρύβοντας» πίσω από το γενικότερο προβληματισμό του μια ευαίσθητη προσωπική (κι ερωτική) ιστορία. Αυτό το οποίο προέκρινε με τη βράβευσή του η κριτική επιτροπή ήταν μια έμμεσα πολιτική και άμεσα ελληνοκεντρική ματιά, η οποία απλώνεται ως σκεπτικό σε όλες τις βραβεύσεις.
Έτσι, ταινίες γυρισμένες στο εξωτερικό και δη με υψηλό μπάτζετ (από το δανέζικο «Ναύτη» του Γαβριήλ Τζάφκα, ατμοσφαιρική διασκευή του ποιήματος «Μαραμπού» του Νίκου Καββαδία, ως το γαλλικό, νταρντενικό «A Single Body» του Σωτήρη Δουνούκου και το τουρκο-αγγλόφωνο «The Immortalizer» του Κύπριου Μάριου Πιπερίδη) περιορίστηκαν σε βραβεία της παρηγοριάς (ο «Ναύτης» ούτε καν της φωτογραφίας), ενώ με άλλη επιτροπή δεν θα είχαν αφήσει ούτε εύφημο μνεία για κάποιον άλλο.
Κι όχι μόνο λόγω μεγέθους παραγωγής, αλλά γιατί διαθέτουν έναν πολυδιάστατο, στιβαρό κινηματογραφικό λόγο και υποδειγματική δραματουργική δομή, με το υποβλητικό «The Immortalizer» - ένα θρίλερ εποχής που μετατρέπεται σε ευφυή κινηματογραφική αναφορά και διαχρονικό ιστορικό σχόλιο - να πείθει ακόμα και την παραδοσιακά συντηρητική, κοινωνικά ευαίσθητη Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου να της απονείμει τη δική της διάκριση.
Ήταν έτσι κι αλλιώς μια ήσυχη, χωρίς εξάρσεις χρονιά η φετινή, με το ιοσελιανικό και μετά-νουβέλ βαγκ «Τρεις Αυγουλιέρες, Παραλίγο Τέσσερις» του Κωνσταντίνου Σαμαρά, μια ευρηματική (και λιγάκι αυτάρεσκη) ιστορία πάνω στις απρόοπτες διαδρομές της ερωτικής επιθυμίας, το σκηνοθετικά λιτό, μα δραματικά τόσο ολοκληρωμένο «Maasai»» του Χάρη Λαγκούση (με έναν ερμηνευτικά αφοπλιστικό Νίκο Γεωργάκη) και την αφηγηματικά ανατρεπτική, ευφυέστατη αλληγορική φαντασία «Jennings Lodge» της Αλίκης Σούμα να μας επιβεβαιώνουν πως υπάρχει άφθονο κινηματογραφικό ταλέντο και εντός συνόρων, το οποίο μπορεί να εκμεταλλευτεί δημιουργικά και low budget stories. Ταλέντο που δεν περιορίζεται φυσικά στο live action, αφού τα «Drag me: An Urban Music Tale» του Νίκου Κέλλη και «Δείπνο για Λίγους» του Νάσου Βακάλη αποτέλεσαν δυο ευρηματικές, διαφορετικές σε στιλ και αντίληψη animations εκπλήξεις.
Αναλυτικά τα βραβεία του φεστιβάλ:
Χρυσός Διόνυσος: «Προσευχή» του Θανάση Νεοφώτιστου
Αργυρός Διόνυσος: «Τρεις Αυγουλιέρες, Παραλίγο Τέσσερις» του Κωνσταντίνου Σαμαρά
Βραβείο «Έλληνες του Κόσμου - Σωκράτης Δημητριάδης»: «A Single Body» του Σωτήρη Δουνούκου
Βραβείο Σπουδαστικής Tαινίας: «Jennings Lodge» της Αλίκης Σούμα
Βραβείο «Τώνια Μαρκετάκη» για την καλύτερη ταινία κοινωνικού προβληματισμού: «The Immortalizer» του Μάριου Πιπερίδη
Ειδικό βραβείο «Ντίνος Κατσουρίδης» για πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη: «Maasai»» του Χάρη Λαγκούση
Τιμητική Διάκριση Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας: Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου για τη «Βόλτα» της Στέλλας Κυριακοπούλου
Τιμητική Διάκριση Καλύτερης Αντρικής Ερμηνείας: Άλκης Παναγιωτίδης για το «Εβίβα» των Δημήτρη Νάκου και Αμέρισσας Μπάστα
Τιμητική Διάκριση Σεναρίου: Βαγγέλης Σέρφας για το «Sunday»
Τιμητική Διάκριση Φωτογραφίας: Χρήστος Βουδούρης για το «ΙΙ» του Ευθύμη Κόζμουντ Σανίδη
Τιμητική Διάκριση Μοντάζ: Άγγελος Αγγελίδης για το «A Single Body»
Τιμητική Διάκριση Πρωτότυπης Μουσικής: Κώστας Χρηστίδης για το «Δείπνο για Λίγους» του Νάσου Βακάλη
Τιμητική Διάκριση Σκηνικών: Πηνελόπη Βαλτή για το «Τρεις Αυγουλιέρες, Παραλίγο Τέσσερις»
Τιμητική Διάκριση Κοστουμιών: Λίζα Τουλούπα για το «The Immortalizer»
Τιμητική Διάκριση Σχεδιασμού Ήχου: Αλεχάντρο Καμπρέρα για την «Προσευχή»
Ειδικό Βραβείο: «ΙΙ» και «Δείπνο για Λίγους»
Εύφημος Μνεία: «Πέρασμα» του Λάμπρου Γεωργόπουλου και «For Εternity» της Μαρίας Λάφη Βραβείο Animation: «Drag me: An Urban Music Tale» του Νίκου Κέλλη
Βραβείο Ντοκιμαντέρ: «Όταν Αρχίζει το Τραγούδι» του Γιάννη Πόθου
Βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου: «The Immortalizer»
Βραβείο Ομοσπονδίας Κινηματογραφικών Λεσχών Ελλάδας: «Βόλτα»
Βραβείο Ένωσης Ελλήνων Κινηματογραφιστών για την καλύτερη φωτογραφία από νέο Έλληνα κινηματογραφιστή: Θωμάς Τσιφτελής για την «Ιλένα» του Σπύρου Σκανδάλου)
Το μεγάλο βραβείο του Διεθνούς τμήματος απονεμήθηκε στο πορτογαλο-ρουμάνικο «Λίγο Φως» («Luminuta») του Αντρέ Μάρκες
