Συνέντευξη: Τζον Μάικλ ΜακΝτόνα

Ο αδερφός του Μάρτιν ΜακΝτόνα, σκηνοθέτη της «Αποστολής στην Μπριζ», παρουσιάζει την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, η οποία είναι –τι άλλο;– μια μαύρη κωμωδία δράσης.

Ο Τζον Μάικλ ΜακΝτόνα μιλά στον Γιάγκο Αντίοχο για το βραβευμένο κινηματογραφικό ­ντεμπούτο του «Εκτός Νόμου και Χρόνου» και τις ετερογενείς επιρροές του.

Τι είχες στο μυαλό σου όταν άρχισες να γράφεις το σενάριο της ταινίας;

Όλα ξεκίνησαν από ένα χαρακτήρα που φανταζόμουν, έναν ανορθόδοξο αστυνομικό μιας μικρής πόλης που μπορεί να κάνει και να πει πράγματα που δεν περιμένεις. Δημιούργησα έναν πρωταγωνιστή που ήθελα να προσβάλει τους περισσότερους… Και οι περισσότεροι είναι οι Αμερικανοί! Σκέφτηκα λοιπόν ότι καλό θα ήταν ο συμπρωταγωνιστής του να είναι πράκτορας του FBI – και μάλιστα μαύρος.

Θα ορκιζόμουν ότι ο ρόλος του αρχιφύλακα Τζέρι Μπόιλ ήταν γραμμένος εξαρχής για τον Μπρένταν Γκλίσον.

Όταν έγραφα την ιστορία, δεν είχα στο μυαλό μου τον Μπρένταν. Αλλά όταν τελείωσα το σενάριο, κατάλαβα ότι δεν υπήρχε καταλληλότερος ηθοποιός από αυτόν για να ερμηνεύσει τον αρχιφύλακα Μπόιλ. Αν αρνιόταν το ρόλο, δεν ξέρω πώς θα είχε καταλήξει το «Εκτός Νόμου και Χρόνου».

Ήθελες από την αρχή τα τοπία της Ιρλανδίας να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο ή ήταν κάτι που προέκυψε στην πορεία;

Έχω γεννηθεί κι έχω μεγαλώσει στο Λονδίνο. Οι γονείς μου όμως κατάγονται από την Ιρλανδία –ο πατέρας μου μάλιστα είναι από τα μέρη όπου γυρίστηκε το φιλμ. Όταν έγραφα το σενάριο, είχα κάνει ήδη στο μυαλό μου το ρεπεράζ, την επιλογή των χώρων όπου θα γίνονταν τα γυρίσματα. Άρα η ταινία γράφτηκε γι’ αυτά τα άγριας ομορφιάς μέρη της ­Δυτικής Ιρλανδίας. Γενικότερα έχω την αντίληψη ότι το σωστό ρεπεράζ είναι πολύ σημαντικό για μια ταινία. Αν γίνει προσεκτικά, είναι σαν να δημιουργείς έναν ολοζώντανο χαρακτήρα.

Τα τοπία και η γενικότερη ­αισθητική της κωμωδίας σου θυμίζουν παραδόξως γουέστερν.

Αυτό είναι αλήθεια και αυτός ήταν και ο κυριότερος λόγος που διάλεξα τη Δυτική Ιρλανδία για να κάνω τα γυρίσματα. Ήθελα να δώσω στο φιλμ στοιχεία γουέστερν, όπου ο μοναχικός σερίφης αντιμετωπίζει τους κακούς οι οποίοι φτάνουν στην πόλη κατά τα πρότυπα του κλασικού φιλμ «Το Τρένο θα Σφυρίξει Τρεις Φορές». Αυτός ήταν και ο λόγος που επέλεξα τους Calexico για να γράψουν το αλά Ένιο Μορικόνε σάουντρακ. Άλλωστε, η κεντρική ιδέα είναι ότι ο αρχιφύλακας Μπόιλ πιστεύει πως πρωταγωνιστεί σε σπαγκέτι γουέστερν, γεγονός που γίνεται σαφές στο τέλος.

Το «Εκτός Νόμου και Χρόνου» σπάει τα όρια της εύπεπτης κωμωδίας. Πέρα από τις ευχάριστες παρεξηγήσεις, τα γκαγκ και τις αστείες­ ατάκες, διαθέτει ξεχωριστές κινηματογραφικές αξίες, όπως η εξαιρετική φωτογραφία και οι στιβαρά δομημένοι χαρακτήρες. Όλα αυτά που αναφέρεις ήταν σκόπιμες και προμελετημένες επιλογές. Κάποιες φορές ένιω­θα ότι έδινα –κυρίως ενστικτωδώς– στην ταινία art house κατεύθυνση, αφού οι αγαπημένοι μου σκηνοθέτες είναι Ευρωπαίοι auteurs όπως ο Μικελάντζελο Αντονιόνι. Μάλιστα, φοβήθηκα μήπως το παρακάνω με τις art επιλογές μου, ­διότι μία από τις προτεραιότητές μου ήταν να αρέσει η ταινία στον περισσότερο κόσμο. Το στιλ μου είναι μεν το art house, αλλά η κωμωδία που γύρισα μπορεί να προβληθεί και στα multiplex: αυτή ήταν άλλωστε και ο σκοπός μου αρχικά.

Κατά πόσο σε έχει επηρεάσει η «Αποστολή στην Μπριζ» και ακριβώς ποια ήταν η ανάμειξη του αδερφού σου Μάρτιν ΜακΝτόνα στην παραγωγή;

Δεν μπορώ να πω ότι κύρια πηγή έμπνευσής μου ήταν η «Αποστολή στην Μπριζ». Το σίγουρο είναι ότι η επιτυχία της ταινίας του Μάρτιν μου έδωσε το θάρρος να προχωρήσω και το δικό μου project, ­διότι με τον αδερφό μου έχουμε την ίδια «μαύρη» αίσθηση του ­χιούμορ. Και με βοήθησε αρκετά και ο ίδιος, αφού πήγε το σενάριο στον Μπρένταν Γκλίσον, ενώ μου έδωσε και χρήσιμες συμβουλές βλέποντας την ταινία σε διαφορετικά στάδια του post production.

Μπορεί κάποιος να βρει στην ταινία σου επιρροές από διάφορα κινηματογραφικά είδη και μεγάλους σκηνοθέτες… Ναι, έχεις δίκιο. Έχω επηρεαστεί από τα γουέστερν του Τζον Φορντ και από τις αμερικανικές screwball κωμωδίες­ της δεκαετίας του ’40 των Μπίλι Γουάιλντερ και Πρέστον Στάρτζες. Πάντως, οι δύο αγαπημένες μου ταινίες είναι το «Βadlands» του Τέρενς Μάλικ­ και η «Νύχτα του Κυνηγού» του Τσαρλς Λότον, αν αυτό μπορεί να βοηθήσει σε κάτι. Η υποδοχή της πρώτης σου ταινίας από το φεστιβαλικό­ κύκλωμα, με βραβείο στο Βερολίνο και προβολή στο διαγωνιστικό τμήμα του Σάντανς, ήταν ιδιαίτερα θερμή. Περίμενες κάτι τέτοιο;

Να σου πω την αλήθεια όχι. Αλλά αυτό το γεγονός με έκανε να καταλάβω ότι το μαύρο χιούμορ είναι παγκόσμιο και δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο των Άγγλων ή των Ιρλανδών. Πιστεύω ότι στους σκοτεινούς καιρούς που ζούμε ένας χαρακτήρας αντιεξουσιαστικός και αθεράπευτα ειλικρινής, όπως ο αρχιφύλακας Τζέρι Μπόιλ, αρέσει ιδιαίτερα στον κόσμο.