Γιατί ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ είναι ο μεγαλύτερος στοχαστής σκηνοθέτης στην ιστορία τού μετά το '60 κινηματογράφου είναι κάτι στο οποίο δύσκολα μπορεί να απαντήσει ο σημερινός σινεφίλ, που γνωρίζει μόνο αποσπασματικά το έργο του (2-3 πρόσφατες δουλειές, μικρού μήκους σε σπονδυλωτά, επανεκδόσεις κάποιων πρώτων ταινιών). Το έργο του είναι πραγματικά τεράστιο, όχι μόνο σε σελιλόιντ αλλά και σε βίντεο, με ιδιόρρυθμες τηλεοπτικές σειρές, δοκίμια και μικρού μήκους ταινίες. Παραδόξως ήταν μια δισκογραφική εταιρεία, η ECM, που κυκλοφόρησε σε DVD τέσσερις μικρού μήκους ταινίες του Γκοντάρ και της συζύγου του Αν-Μαρί Μιεβίλ [«Χαίρε, Σαράγιεβο» (1993), «The Old Place» (1999), «Για την καταγωγή του 21ου αιώνα» (2000), «Ελευθερία και πατρίδα» (2002)]. Η έκδοση συνοδεύεται από ένα δίγλωσσο βιβλιαράκι (σε αγγλικά και γαλλικά) με τα κείμενα των ταινιών και κριτικά σχόλια. Τέσσερις ταινίες-κολάζ, με το τυπικό «συνειρμικό» μοντάζ του Γκοντάρ, πάνω στην τέχνη και την ελευθερία, την Ιστορία και τη μνήμη, τη φιλοσοφία της εικόνας, τα εγκλήματα του 20ού αιώνα, το σινεμά και τη σχέση του κυρίως με τη ζωγραφική και τη μουσική. Τέσσερις συγκλονιστικές πραγματείες με σχόλια σαν κι αυτό: «Υπάρχει ο κανόνας και η εξαίρεση. Η κουλτούρα που είναι ο κανόνας, και η εξαίρεση που είναι η τέχνη. Όλοι μιλάνε για τον κανόνα, τσιγάρα, υπολογιστές, Τ-shirt, τηλεόραση, τουρισμός, πόλεμος. Κανείς δεν μιλά για την εξαίρεση. Αυτή δεν μιλιέται, γράφεται: Φλομπέρ, Ντοστογιέφσκι, συντίθεται: Γκέρσουιν, Μότσαρτ· ζωγραφίζεται: Σεζάν, Βερμέερ· κινηματογραφείται: Αντονιόνι, Βιγκό· ή βιώνεται, είναι η τέχνη της ζωής: Σρεμπρένιτσα, Μόσταρ, Σαράγιεβο. Αποτελεί κανόνα να θέλει κανείς το θάνατο της εξαίρεσης. Αποτελεί λοιπόν κανόνα για την Ευρώπη της Κουλτούρας να οργανώνει το θάνατο της τέχνης της ζωής που ανθεί ακόμα». Κι αυτό είναι μόνο μια μικρή γεύση των όσων λέγονται στις τέσσερις αυτές μοναδικές σε ύφος και περιεχόμενο ταινίες. Μπορείτε να τις βρείτε αποκλειστικά στο βιβλιοπωλείο Ιανός, στην έκδοση της ECM, με αγγλικούς, γερμανικούς, όχι όμως και ελληνικούς υπότιτλους.
