Ο Βέλγος δημιουργός του σκληρού και κοινωνικά διεισδυτικού «Πέρα από τη Λογική» εξηγεί τις σχέσεις της αρχαίας τραγωδίας με τη σύγχρονη πραγματικότητα.
Όλα ξεκίνησαν από μια πραγματική ιστορία…
Έξι χρόνια πριν θυμάμαι πως οδηγούσα, όταν άκουσα στο ραδιόφωνο για μια γυναίκα που σκότωσε τα παιδιά της. Τα media την παρουσίαζαν σαν τέρας και όλοι συμφωνούσαν πως έκανε κάτι εξωφρενικό, αδιανόητο. Σκέφτηκα λοιπόν πως πιθανόν να είχε ενδιαφέρον μια ταινία η οποία να προσπαθούσε να καταλάβει αυτό το αδιανόητο. Να το δει ψυχολογικά, αλλά και κοινωνικά. Μέσα από μια άλλη ιστορία βέβαια, μυθοπλαστική, γιατί το «Πέρα από τη Λογική» δεν προσπαθεί να αναπαραστήσει τα αληθινά γεγονότα. Πραγματικές ιστορίες στο σινεμά δεν υπάρχουν έτσι κι αλλιώς, όλα είναι μια κατασκευή…
Η ιστορία της ταινίας παραπέμπει απευθείας στην Μήδεια.
Ως Έλληνας λογικά το σκέφτεστε και έτσι ακριβώς είναι. Η Μιριέλ νιώθει εγκλωβισμένη, παγιδευμένη σ’ αυτή την περίπλοκη σχέση με τον άντρα της και τον Αντρέ, τον πλούσιο γιατρό ο οποίος έχει υιοθετήσει το σύζυγό της και τον προστατεύει διαρκώς, και τελικά προδομένη, όπως ακριβώς και η Μήδεια. Μια ξένη σε μια ξένη χώρα. Η δολοφονία των παιδιών τους δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια τυφλή εξέγερση κι έτσι όπως ο Ευριπίδης προσπαθεί αν όχι να τη δικαιολογήσει, τουλάχιστον να καταλάβει την ηρωίδα του, έτσι προσπαθεί και η ταινία να κατανοήσει τα αληθινά κίνητρα της Μιριέλ, αλλά και όσων την περιβάλλουν άμεσα.
Αυτή η αίσθηση του εγκλεισμού αναδεικνύεται και από τον κλειστοφοβικό τρόπο που κινηματογραφείτε την Μίριελ…
Προσπάθησα, χωρίς αυτό να γίνεται μανιέρα, να εκμεταλλευτώ τις πόρτες και την αρχιτεκτονική των δωματίων για να δώσω μια αίσθηση λαβυρίνθου, ενός περιορισμένου χώρου που κάνει αυτή τη γυναίκα να ασφυκτιά. Συνήθως ανάμεσα στο φακό και σε εκείνη παρεμβάλλονται αντικείμενα που λειτουργούν ως εμπόδια κι επιτείνουν το αδιέξοδο.
Οι Ταχάρ Ραχίμ και Νιλς Άρεστρουπ έρχονται κατευθείαν από τον «Προφήτη», οι ρόλοι τους έχουν μάλιστα κι εδώ μια ανάλογη σχέση με εκείνη στην ταινία του Ζακ Οντιάρ.
Θεωρώ πως οι δυο τους αποτελούν ένα καταπληκτικό ερμηνευτικό δίδυμο και ο τρόπος με τον οποίον ενσάρκωναν αυτή τη σχέση μέντορα - προστατευομένου στον «Προφήτη» με οδήγησε όχι μόνο να τους επιλέξω, αλλά και να φέρω ως ένα σημείο τους χαρακτήρες τους στα δικά τους μέτρα.
Από την άλλη, η πρωταγωνίστρια Εμιλί Ντεκέν («Ροζέτα») μας παραπέμπει κατευθείαν στους αδελφούς Νταρντέν, όπως και ο διευθυντής φωτογραφίας Ζαν – Φρανσουά Ενγκέν.
Είναι αναμφίβολα από τους σπουδαιότερους σύγχρονους δημιουργούς και από τους σκηνοθέτες – όπως ο Χάνεκε, ο Μάικ Λι ή ο Μορίς Πιαλά - που μ’ έχουν επηρεάσει περισσότερο. Ποιος μπορεί να πει σήμερα πως κάνει ρεαλιστικό κοινωνικό σινεμά και δεν έχει στο νου του τους Νταρντέν; Πολύ δε περισσότερο αν είναι και συμπατριώτες του…
