Οριακό, ακατάλληλο για ανηλίκους κι επώδυνο στην παρακολούθησή του έργο. Ποιητικότητα, ωμότητα, νοσηρότητα, πολύ βρισίδι και μια σκηνοθεσία-φόρος τιμής στον Λευτέρη Βογιατζή. Ο Περικλής Μουστάκης καταθέτει μια ερμηνεία που τσακίζει κόκαλα κι ένας επάξιος θίασος τον πλαισιώνει.
Διάφορα φαντάσματα πλανιούνται πάνω από τη σκηνή αυτού του θεάτρου. Πρώτα απ’ όλα εκείνο του δημιουργού του Λευτέρη Βογιατζή. Η σκηνοθεσία του 27χρονου Δημήτρη Καραντζά φέρει μορφολογικά κι αισθητικά την ανάμνηση των δικών του ανεβασμάτων στα έργα του Γιώργου Διαλεγμένου «Νύχτα της Κουκουβάγιας» και «Bella Venezia», τα οποία –όπως και ο «Φαέθων»– θίγουν εκείνο που ο Μισέλ Φουκό περιέγραψε στην «Ιστορία της σεξουαλικότητας» ως εξής: «Η αστική κοινωνία του 19ου αιώνα, και ασφαλώς η δική μας ακόμη, είναι μια κοινωνία της φανταχτερής και ανθισμένης διαστροφής».
Γύρω από ένα στρωμένο τραπέζι, με τα μπιφτέκια και τις πατάτες να σερβίρονται τελετουργικά, συντελείται η συντριβή ενός οίκου και η επανεξέταση της υπακοής/ανυπακοής σε συνθήκες αστικού/πολιτισμένου εγκλεισμού. Κεντρική μορφή ένας ευαγγελιστής του κακού: με την επίφαση του χριστιανικού δογματισμού, ο δυνάστης πατέρας ρητορεύει ακόλαστα και διαπράττει την πλέον ανόσια πράξη, τον κατά συρροή βιασμό των τριών τέκνων του. Καλεί, μάλιστα, όσους δεν βιάζονται εκείνη τη στιγμή να γίνουν αυτόπτες μάρτυρες: «Ελάτε να βλέπετε! Τι νόημα έχουν τα θεία μυστήρια χωρίς το εκκλησίασμα;»
Θα ήταν παρανάγνωση να θεωρήσουμε ότι ο «Φαέθων» είναι έργο ωμού νατουραλισμού ή μια νεο-ηθογραφία. Η στιλιστικά ενδιαφέρουσα σκηνοθετική τοποθέτησή του στο περιβάλλον του βικτοριανού Λονδίνου καθώς και η μείωση του σαρκαστικού του χιούμορ ευνοούν τέτοιες παρεξηγήσεις. Κι όμως στο μεταδραματικό αυτό έργο, όπου ο λόγος πράττει όσα η δράση αδυνατεί, ο Δημητριάδης αντλεί από το μύθο και την αρχαία γραμματεία: από τους 327 στίχους του ευριπίδειου «Φαέθοντα» και τη δομή της αρχαίας τραγωδίας, όπου όλα διαδραματίζονται σε μια ημέρα (εδώ σε μια νύχτα), με τις φρικιαστικές πράξεις να λαμβάνουν χώρα εκτός σκηνής.
Ο Δημητριάδης δανείζεται μοτίβα τόσο από τον Φαέθοντα όσο και από τον σαιξπηρικό «Άμλετ» και γράφει τη δική του υβριδική τραγωδία. Η νοσηρότητα, ο καταστροφολογικός τόνος και ο μισανθρωπισμός λειτουργούν με το υπερρεαλιστικό τέλος, σαν ξόρκι, αποτροπαϊκά. Συγγραφέας και σκηνοθέτης υποβάλλουν ηθοποιούς και θεατές σε μια περφόρμανς-βάσανο, που αποκαλύπτεται τελικά βάλσαμο. ένας εξορκισμός του κακού.
Ο πυρετικός λόγος του Δημητριάδη έχει βρει στον Περικλή Μουστάκη έναν ιδανικό εκφραστή: ο τόνος, ο απνευστί ρυθμός, η δωρικότητα και η κτηνώδης θωριά που έχει υιοθετήσει στοιχειοθετούν μια ερμηνεία σπάνιας εγκυρότητας και ισχύος. Η Εύη Σαουλίδου έχει εντοπίσει το ωμό χιούμορ και την αμφισημία που αποζητούν οι ρόλοι – η σκηνή όπου, μπουκωμένη με το μπιφτέκι, σερβίρει βουβά τον αδερφό της είναι ενδεικτική. Μαζί με τη Σταυρούλα Σιάμου συγκροτούν ένα δίδυμο που μοιάζει να έχει βγει από βικτοριανό εφιάλτη για να συναντηθεί, χάρη στο παιγνιώδες τελικό άσμα, με τις «Αδερφές Τατά». Έξοχη η Αννέζα Παπαδοπούλου ως υποταγμένη μητέρα και ντοστογεφσκική φιγούρα ο Άρης Μπαλής. Αξιόλογο το μπρουιτάζ (η «ζωντανή» αναπαραγωγή των ήχων) από τον συνθέτη Δημήτρη Καμαρωτό, αξιέπαινη η σκηνογραφική επιμέλεια του θεάτρου από την Ελένη Μανωλοπούλου. ήταν όμως στοιχεία μάλλον περιττά, καθαρά διακοσμητικά.
ΘΕΑΤΡΟ ΟΔΟΥ ΚΥΚΛΑΔΩΝ - «ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ» Κυκλάδων 11 & Κεφαλληνίας, Κυψέλη, 2108217877. Διάρκεια: 100΄.
Περισσότερες πληροφορίες
Φαέθων
Μια παραβολή για την πάλη του ανθρώπου με το θείο και τη ζωτική ανάγκη της αντίδρασης στην όποια άνωθεν επιβολή
