© Matina Psarraki (Τhe Αrch Labyrinth)
Φέτος συμπληρώνετε 25 χρόνια πορείας. Έχοντας ξεκινήσει το γκρουπ σε τόσο νεαρές ηλικίες, κι έχοντας συμπορευτεί σε όλες τις διαφορετικές φάσεις ζωής έκτοτε, τι είναι αυτό που σας έχει κρατήσει δεμένους;
Έχει αλλάξει σύνθεση η μπάντα από όταν ξεκίνησε, βασικά δεν ήταν καν μπάντα. Παρόλα αυτά, τρεις από εμάς είμαστε μαζί από την πρώτη μέρα, και άλλοι δύο που ήρθαν αργότερα συμπληρώνουν κοντά 12 χρόνια ήδη στη μπάντα. Τα παιδιά, οι μουσικοί, που συνεργάζονται μαζί μας επίσης είναι αρκετά χρόνια μαζί μας. Οπότε, μέσα στις αλλαγές σύνθεσης, υπάρχει και μια σταθερότητα. Τι μας κρατάει δεμένους; Μάλλον αγαπάμε αυτό που κάνουμε και έχουμε μάθει να συνεργαζόμαστε χωρίς ιδιαίτερες συγκρούσεις.
Υπάρχουν αναμνήσεις από αυτή την πορεία που ξεχωρίζουν;
Η μεγάλη γιορτή που κάναμε για τα 20 χρόνια της μπάντας, οι μεγάλες συναυλίες στην Τεχνόπολη με Χαϊνηδες και Θραξ Πανξ, ο δίσκος το "Χιπ Χοπ της Μεσογείου” που υπήρξε ορόσημο μετάβασης σε μπάντα με μεσογειακά όργανα, από χιπ χοπ συγκρότημα με προηχογραφημένο ήχο. Και κυρίως το γεγονός ότι δεν έχει υπάρξει αγώνας για την κοινωνική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη σε αυτή τη χώρα από τον οποίο να έχουμε λείψει!
Ποιες ήταν οι πιο καθοριστικές στιγμές και αποφάσεις που έθεσαν τις βάσεις για τους Social Waste;
Δυο στιγμές: Η στιγμή της δημιουργίας του γκρουπ το 1999 από δύο παρέες πιτσιρικάδων στο Ηράκλειο της Κρήτης, και η απόφαση μετάβασης σε μπάντα με ζωντανά μεσογειακά όργανα πάνω στη σκηνή, που οριοθετείται με την κυκλοφορία του "Χιπ Χοπ της Μεσογείου”. Η πρώτη δημιουργεί το γκρουπ, και η δεύτερη μας κάνει μπάντα και μας δίνει χαρακτήρα.
"Τα τραγούδια μας προσπαθούν να συνδέσουν γεγονότα που πιθανώς να συνέβησαν εδώ, ή αλλού, με άλλα ευρύτερα φαινόμενα παγκόσμια και διαχρονικά. Δεν κάνουμε τραγούδια επικαιρότητας"
Λίγο πριν την κυκλοφορία του νέου σας δίσκου, σε τι φάση είστε δημιουργικά;
Έχουμε ήδη ολοκληρώσει τις ηχογραφήσεις του 80% των τραγουδιών του δίσκου. Συγχρόνως ο γραφίστας μας, ο Γιάννης Οικονομάκης, ετοιμάζει τα γραφιστικά, και σιγά σιγά ολοκληρώνεται ο δίσκος και θα μένει μόνο μίξη-mastering, "κόψιμο" βινυλίων κ.λπ. Είμαστε στην τελική ευθεία δηλαδή. Επιπλέον, ήδη ετοιμάζεται και ένα ντοκιμαντέρ για την πορεία των Social Waste μέχρι σήμερα, και φυσικά έχουμε και τη μεγάλη συναυλία 8 του Μάρτη στο "Floyd”, που θα παίξουμε και τραγούδια που δεν παίζουμε συχνά.
Θα μας πείτε δυο λόγια για την καινούργια αυτή δισκογραφική απόπειρα;
Θεωρούμε ότι "γράφουμε" έναν από τους πιο ώριμους δίσκους μας. Ο στίχος παραμένει πολιτικός και κοινωνικός και κάποιες φορές αυτοβιογραφικός. Στο μουσικό σκέλος του δίσκου προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε ηχοτοπία από διάφορες λαϊκές μουσικές παραδόσεις της Μεσογείου. Έχουμε αρκετές συμμετοχές τόσο από οργανοπαίκτες όσο και από ερμηνευτές και είμαστε αισιόδοξοι ότι το αποτέλεσμα θα είναι αρκετά ενδιαφέρον και πρωτοποριακό.
Η δισκογραφία σας αντλεί συχνά έμπνευση από τη σύγχρονη ιστορία. Ήταν τα πιο πρόσφατα γεγονότα (το ναυάγιο της Πύλου, τα Τέμπη κ.λπ.) πεδίο έμπνευσης για τον νέο δίσκο;
Εμείς γράφουμε κάπως διαφορετικά. Μας βασανίζει δηλαδή κάπως παραπάνω ο στίχος. Οπότε μας παίρνει και αρκετό χρόνο το τραγούδι για να γραφτεί. Γι’ αυτό και μας ενοχλεί, για να λέμε την αλήθεια, αυτή η τάση που υπάρχει τελευταία για "τραγούδια επικαιρότητας". Συμβαίνει δηλαδή κάτι, οτιδήποτε, και αμέσως τρέχουν ποιος θα πρωτοβγάλει τραγούδι για αυτό. Ξέρεις, εμείς γράφουμε κοινωνικό και πολιτικό τραγούδι από το 1999, δεν ξεκινήσαμε χτες. Και το κάναμε και όταν δεν ήταν της μόδας, όπως έγινε από την Κρίση και έπειτα. Επίσης, τα τραγούδια τα δικά μας προσπαθούν να συνδέσουν γεγονότα που πιθανώς να συνέβησαν εδώ, ή αλλού, με άλλα ευρύτερα φαινόμενα παγκόσμια και διαχρονικά. Δεν κάνουμε τραγούδια επικαιρότητας -άσε που τα περισσότερα από αυτά είναι ανέμπνευστα και ακούγονται για όσο μένει το γεγονός στην επικαιρότητα. Μετά ξεχνιούνται. Κοίτα, τα Τέμπη για παράδειγμα, την ημέρα της επετείου βγήκαν στην κυκλοφορία πεντε, έξι τραγούδια. Αυτό σημαίνει ότι αυτά τα τραγούδια γράφτηκαν, ηχογραφήθηκαν, έγινε η μίξη τους, πιθανώς και βιαστικά, για να προλάβουν την ημερομηνία. Αυτό, για μας, είναι περισσότερο στρατηγική και λιγότερο ευαισθησία ή έμπνευση.
Πώς βλέπετε αλήθεια τα πράγματα σε κοινωνικό επίπεδο και πώς "διαβάζετε" την απήχηση που έχει η κοινωνική, conscious rap (όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και γενικά); Δεν έρχεται σε αντίθεση με την ευρύτερη αποπολιτικοποίηση του δημόσιου διαλόγου;
Η κοινωνική ραπ έχει σίγουρα τεράστια απήχηση, αυτό όμως δε σημαίνει ότι είναι και άμεσα πολιτική η κοινωνική ραπ. Δεν είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα εκτός αν είσαι σε θέση να το συνδέσεις εσύ που τα γράφεις, με έναν τρόπο που να τα αντιληφθεί ο άλλος που τα ακούει. Το πολιτικό στοιχείο λείπει από αυτό που αποκαλείς κοινωνική, conscious rap. Και φυσικά λείπει και από το δημόσιο διάλογο η πολιτική, γιατί δεν είναι βολική η πραγματικά πολιτική συζήτηση για το status quo.
"Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για την παράδοση έχει να κάνει με την ανάγκη των ανθρώπων των πόλεων να αναζητήσουν μια πιο αυθεντική μορφή διασκέδασης"
Και πώς βλέπετε να έχουν αλλάξει τα πράγματα στη hip hop σκηνή της Ελλάδας από το ‘99; Είστε αισιόδοξοι για την τροχιά στην οποία έχει μπει η σκηνή;
Ούτε αισιόδοξοι είμαστε ούτε απαισιόδοξοι, άλλωστε η σκηνή δεν είναι ενιαία. Υπάρχουν διάφορες τάσεις μέσα της, και οι περισσότερες δε μας εκφράζουν ιδιαίτερα. Το σίγουρο είναι ότι πλέον είναι κυρίαρχο τραγούδι η ραπ, δεν είναι πλέον ούτε alternative ούτε υποκουλτούρα. Όταν μαζεύονται 20.000 άτομα σε συναυλίες ραπ και γεμίζουν γήπεδα, δεν μπορείς να πεις ότι δεν είναι κυρίαρχο είδος.
Παρατηρείτε κι εσείς ένα ανανεωμένο ενδιαφέρον για τα παραδοσιακά μουσικά ιδιώματα; Φαίνεται να εμφανίζονται συνεχώς νέοι καλλιτέχνες που καταπιάνονται με την παράδοση με τους δικούς τους όρους. Η Σαββίνα Γιάννατου μου έλεγε πρόσφατα ότι αυτό πιστώνεται κατά πολύ στα μουσικά σχολεία. Εσείς, που το αποδίδετε;
Τα μουσικά σχολεία έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά, τόσο στο κομμάτι της παραδοσιακής μουσικής όσο και της κλασσικής και της μοντέρνας. Παρόλα αυτά, με την παραδοσιακή μουσική καταπιάνονται πολλοί καλλιτέχνες, όχι μόνο απόφοιτοι των μουσικών σχολείων. Υπάρχει σίγουρα ανανεωμένο ενδιαφέρον για τα παραδοσιακά μουσικά ιδιώματα, αλλά η αιτία ποικίλει. Άλλοι καλλιτέχνες γοητεύονται από τον πλούτο της και επιλέγουν να την υπηρετήσουν και άλλοι "καβαλάνε το κύμα" και όπου τους βγάλει. Αυτό που ίσως πιστώνεται στα μουσικά σχολεία είναι ότι οι απόφοιτοί τους, τις περισσότερες φορές, ανήκουν στη πρώτη κατηγορία που αναφέραμε. Εμείς πιστεύουμε ότι η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για την παράδοση έχει να κάνει με την ανάγκη των ανθρώπων των πόλεων να αναζητήσουν μια πιο αυθεντική μορφή διασκέδασης και να βρουν τον συνδετικό κρίκο με το παρελθόν, που σε πολλές περιπτώσεις εξιδανικεύεται.
Τι χαρές παίρνετε από την επαφή με την παραδοσιακή μουσική και τα παραδοσιακά μουσικά όργανα;
Αυτό είναι πολύ υποκειμενικό. Ο καθένας αισθάνεται διαφορετικά. Στη δική μας περίπτωση δεν ακούμε όλοι παραδοσιακή μουσική. Νομίζω ότι η χαρά του να ακούς ή να παίζεις μουσική είναι πάντα μεγάλη, ανεξάρτητα αν είναι παραδοσιακή ή ραπ.
Υπάρχουν μορφές από την ποίηση και την λογοτεχνία που θα λέγατε ότι είναι επίτιμα μέλη των Social Waste;
Όλοι οι ποιητές και οι λογοτέχνες που αναφέρουμε αλλά και πολλοί που δεν έχουμε αναφέρει αλλά μας έχουν διαμορφώσει. Ο Γκαλεάνο, ο Καββαδίας, ο Μάρκες, ο Μούτις, ο Χρόνης Μίσσιος, ο υποδιοικητής Μάρκος, ο Βίκτορ Χάρα, ο Λόρκα, ο Νερούδα, η Μερσέντες Σόσα, η Βιολέτα Πάρα, ο Όμηρος ακόμα. Είναι πολλοί και πολλές!
Από την ίδρυσή σας μέχρι σήμερα, έχετε καταφέρει να διατηρήσετε την ανεξαρτησία σας και να χτίσετε το κοινό σας χωρίς τη βοήθεια εταιρειών management και ίσως αυτό να είναι και από τα πιο πυρηνικά στοιχεία της ταυτότητας των Social Waste. Γιατί πιστεύετε ότι εκλείπει η εμπιστοσύνη στις διαδικασίες της αυτό-οργάνωσης και αυτοδιαχείρισης, τόσο στην καλλιτεχνική παραγωγή αλλά και ευρύτερα;
Υπάρχει μια τάση εξατομίκευσης και στη ραπ. Δεν είναι τυχαίο που δε βλέπουμε πια πολλά συγκροτήματα, αλλά άτομα, μεμονωμένους καλλιτέχνες. Ακόμα και εκείνοι που παλιά ήταν σε ομάδες και τώρα κάνουν solo καριέρα. Εντάξει, από τη μια είναι και το οικονομικό, είναι πολύ δύσκολο να ζήσει από αυτό μια μπάντα πολυμελής. Είναι και η εποχή τέτοια, προωθεί την εξατομίκευση, το άτομο όχι τις κοινωνικές ομάδες, αυτό είναι ίδιον του νεοφιλελευθερισμού. Από την άλλη είναι και θέμα πολιτικής ιδεολογίας: εμείς πιστεύουμε στις ομάδες, στις παρέες, στις συλλογικότητες, και έτσι πορευόμαστε. Επίσης, έχουμε αντισταθεί στο να "ιδιωτικοποιήσουμε" υπηρεσίες εντός της μπάντας, όπως για παράδειγμα τα merch. Προσπαθούμε να μοιράζουμε αρμοδιότητες μέσα στο συγκρότημα και ο καθένας να αναλαμβάνει να κάνει ό,τι μπορεί καλύτερα, ίσως όχι τέλεια, σίγουρα όχι χωρίς λάθη, αλλά αυτό τον τρόπο οργάνωσης έχουμε επιλέξει. Το άλλο, είναι και λίγο νεοφιλελεύθερο.
"Θέλουμε όμως τα κορίτσια που θα έρθουν στο live μας, αλλά και αυτά που δε θα έρθουν στο live μας, να μπορούν να επιστρέψουν σπίτι ασφαλή"
Τι ετοιμάζετε για το live σας στο "Floyd", στις 8 Μάρτη;
Η ιδέα για το συγκεκριμένο live προέκυψε γιατί συνειδητοποιήσαμε ότι έχουμε πολύ καιρό να κάνουμε συναυλία σε κλειστό χώρο και μόνοι μας (χωρίς κάποια σύμπραξη πάνω στη σκηνή). Είναι μια ευκαιρία να παίξουμε αρκετά τραγούδια από το σύνολο της δισκογραφίας μας, τα οποία δεν τα παίζουμε συχνά και να παρουσιάσουμε και ένα μικρό δείγμα από τον νέο δίσκο.
Αλήθεια, είναι σύμπτωση η επιλογή της ημερομηνίας που συμπίπτει με τη Διεθνή Ημέρα της Γυναίκας;
Θα μπορούσαμε να σου πουλήσουμε θεωρία, αλλά η αλήθεια είναι ότι ήταν μια σύμπτωση, δεν ήταν στρατηγικό. Θέλουμε όμως τα κορίτσια που θα έρθουν στο live μας, αλλά και αυτά που δε θα έρθουν στο live μας, να μπορούν να επιστρέψουν σπίτι ασφαλή, που δεν είναι και δεδομένο στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, που κάθε τόσο έχουμε και μια νέα γυναικοκτονία.
Περισσότερες πληροφορίες
Social Waste
Μια γιορτή για τo πολιτικοποιημένο hip hop της Μεσογείου που εκπροσωπούν εδώ και μια εικοσιπενταετία. Οι Social Waste δημιουργήθηκαν το 1999 στο Ηράκλειο της Κρήτης. Δεκαεφτάχρονοι μαθητές τότε Σήμερα, μετά τα σαράντα, συνεχίζουν να κάνουν αυτό που έμαθαν μικροί, προσπαθώντας όπως λένε να το πάνε «λίγο πιο πέρα» από ‘κει που το παρέλαβαν, πριν το παραδώσουν και οι ίδιοι στην επόμενη γενιά. Οργώνοντας την Ελλάδα και παίζοντας σε πολλές μουσικές σκηνές, συναυλιακούς χώρους, φεστιβάλ και στηρίζοντας πάντα αυτοοργανωμένους πολιτικούς χώρους και κινήματα κατάφεραν να κερδίζουν έδαφος και να χτίσουν το κοινό τους χωρίς την βοήθεια εταιρειών management με μόνο τους όπλο τη μελωδίες και τους στίχους τους.
