"In the Year 2525": Μια μουσική προφητεία για το μέλλον της Ανθρωπότητας

Στο "Alien 3" του Ντέιβιντ Φίντσερ (1992) –το αδικημένο Alien, το οποίο αργά μα σταθερά αποκαθίσταται όπως του πρέπει στην κινηματογραφόφιλη μνήμη– ο κρατούμενος Τόμας Μέρφι μουρμουρά μια μελωδία ενώ καθαρίζει τον εξαερισμό της εξωγήινης φυλακής, αγνοώντας τον φριχτό θάνατο που τον περιμένει, λόγω του διαστημικού τρόμου που καραδοκεί παραδίπλα. Τη μουρμουράει φάλτσα, βέβαια, με τη μάσκα του να παραμορφώνει περαιτέρω το αποτέλεσμα, ωστόσο οι στίχοι που ακούμε δεν ανήκουν σε κάποιο φανταστικό άσμα του μέλλοντος. Μπορεί η ταινία να εκτυλίσσεται στο 2179, όμως τραγουδά το "In The Year 2525 (Exordium & Terminus)" των Zager & Evans: μια μεγάλη rock επιτυχία, από το μακρινό 1969. 

Στο δικό μας 2025, τώρα, η απόσταση είναι πιο στρογγυλή παρά ποτέ, αφού μας χωρίζουν ακριβώς 500 χρόνια από το 2525 αυτής της διάσημης rock προφητείας. Η οποία είναι μεν η κύρια χρονολογία των στίχων, μα όχι και η μοναδική, αφού οι Zager & Evans διαλέγουν να σταθούν και σε άλλες ημερομηνίες με ομοίως διπλά νούμερα (3535, 4545, 5555, 6565), πριν παρεκκλίνουμε στο 7510, στο 8510, ολοκληρώνοντας τη διαδρομή στο 9595 και, τελικά, στο 10000. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το σενάριο δείχνει να επαναλαμβάνεται: η Ανθρωπότητα προοδεύει τεχνολογικά, μα με έναν τρόπο δυσοίωνο, αφού ο έλεγχος χάνεται και φτάνουμε ν' αδημονούμε για την παρέμβαση του Θεού και τη χριστιανική Δευτέρα Παρουσία, μπας κι έτσι λήξει η τρελή μας κούρσα προς την (αυτο)καταστροφή. 

Στο πιο ατομοκεντρικό και περίκλειστο σήμερα, στο οποίο η αίσθηση συλλογικότητας υποχωρεί από το εκεί έξω προς τη σφαίρα της παράδοξης ιδιώτευσης των social media (όπου φαινομενικά χτίζουμε ένα ψηφιακό μαζί, μα στην πραγματικότητα είμαστε μόνοι), ίσως απορούμε που ένα τραγούδι τέτοιας θεματικής κατάφερε να γίνει παγκόσμια επιτυχία, θρονιαζόμενο στο νούμερο 1 τόσο της Αμερικής, όσο και της Βρετανίας. Ταυτόχρονα, πάντως, υπάρχει και κάτι πολύ οικείο στα όσα αφηγείται, αφού κι εμείς, τόσα χρόνια μετά τους Zager & Evans, ξανασυζητάμε τη σχέση των κοινωνιών μας με την ταχεία της τεχνολογικής προόδου: πριν καλά-καλά μάθουμε να συμβιώνουμε αρμονικά (και όχι προβληματικά) με το ίντερνετ, να 'σου και η Τεχνητή Νοημοσύνη να ξεπροβάλλει από τη γωνία, κάνοντας πολλούς να αισθάνονται σκεπτικοί για την ικανότητά μας να διαχειριστούμε το Μέλλον.

Φυσικά, το "In The Year 2525" δεν έγινε νούμερο 1 επιτυχία αποκλειστικά  και μόνο λόγω στίχων: παίζει ρόλο και η μελωδία, είναι και οι ενορχηστρωτικές πινελιές που συμπληρώνουν τις ακουστικές κιθάρες, το μπάσο και τα ντραμς, είναι η συγκρατημένη δραματικότητα που το διατρέχει, είναι (ασφαλώς) κι αυτή η ερμηνεία, η οποία πετυχαίνει να σε τραβήξει με τους 1960s τρόπους της. Σίγουρα, πάντως, είναι και οι στίχοι, γιατί βρισκόμαστε σε μια εποχή όπου η νεολαιίστικη ποπ κουλτούρα βαδίζει χέρι-χέρι με μια ευρύτερη κοινωνική και οικολογική αφύπνιση, η οποία εκφράζεται (και) μέσω της μουσικής. Άλλωστε, ο πυρηνικός όλεθρος που τερμάτισε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο δεν απείχε πολύ, το Apollo 11 προσεδαφίστηκε στο Φεγγάρι λίγους μόλις μήνες μετά την κυκλοφορία του τραγουδιού, ενώ η Αμερική γέμιζε με αυτοκόλλητα "Save the Whales", αφού όλο και περισσότεροι κουβέντιαζαν την απειλή των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στους πληθυσμούς των φαλαινών.

Όλα αυτά ίσως ακούγονται θεόρατα, βέβαια, μπροστά στην απλή rock 'n' roll αλήθεια του "In The Year 2525", το οποίο ο Rick Evans έγραψε μέσα σε περίπου 10 λεπτά, καθισμένος στο πίσω μέρος ενός βαν μετά από κάποιο πάρτυ, ενώ μαστούρωνε με μαριχουάνα. Κατά πώς φαίνεται, μάλιστα, το κουβαλούσε μαζί του για κάμποσο καιρό, μα δεν μπορούσε να βρει τη σωστή μελωδία, μέχρι που του έδωσε μια ιδέα ο Denny Zager, τον οποίον είχε γνωρίσει το 1962. Τους ένωναν κάμποσα πράγματα, καθώς αμφότεροι ήταν αγροτόπαιδα της Νεμπράσκα, τα οποία βρέθηκαν να σπουδάζουν στο ίδιο πανεπιστήμιο και να παρασύρονται από τους Simon & Garfunkel και το folk rock της εποχής. Παρά ταύτα, κάπου τα τσούγκρισαν, για να τα ξαναβρούν το 1968, όταν ξανάγιναν συνοδοιπόροι, βάζοντας και το "In The Year 2525" σε τροχιά.

Η επιτυχία ήρθε εντελώς ανέλπιστα, αλλά, μαζί με την ποπ δόξα και τα εκατομμύρια των πωλήσεων, έφερε κι ένα μεγάλο άγχος. Ενώ, δηλαδή, έστησαν γρήγορα ένα δεύτερο άλμπουμ (Zager & Evans, 1970), είδαν το βασικό του single "Mr. Tunkey" (μια ατυχέστατη επιλογή) να βουλιάζει στο ανυπόληπτο #106 της Αμερικής. Κατόπιν, ένας τρίτος δίσκος (Food For The Mind, 1971) προσπάθησε να γυρίσει το παιχνίδι, όμως η αποτυχία υπήρξε παταγώδης, οδηγώντας στη διάλυση του γκρουπ. Για τη μουσική ιστορία, έπειτα, αναγορεύτηκαν σε αρχέτυπο "one-hit wonder" περίπτωσης, αφού και το νούμερο 1 κατέκτησαν, μα και καμία άλλη επιτυχία δεν σημείωσαν (έστω και μικρή), στους καταλόγους Βρετανίας και Ηνωμένων Πολιτειών. Ας είμαστε ειλικρινείς, αν και υπάρχουν μερικά ακόμα συμπαθητικά κομμάτια (π.χ. "Fred", "Listen To The People"), ό,τι υπόλοιπο κατέθεσαν μοιάζει με πολλά πράγματα της ίδιας περιόδου, δίχως να έχει κάτι αξιοσημείωτο να προσθέσει.

Μετά το τέλος της μπάντας, ο Rick Evans επέμεινε στα μουσικά για κάποιο διάστημα, εντούτοις κινήθηκε σε αυστηρώς underground κλίμακες, τόσο συνεργαζόμενος με την Pam Herbert, όσο και στήνοντας το δικό του label –τη Fun Records– στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Θα πέθαινε ξεχασμένος το 2018, στα 75 του χρόνια. Ο Denny Zager δεν το πάλεψε ως σόλο καλλιτέχνης, μα ζει ακόμα, ενώ γράφονται τούτες οι γραμμές, έχοντας γίνει κατασκευαστής κιθάρων με δικό του μαγαζί, στο Λίνκολν της Νεμπράσκα.

Όσο για το "In Τhe Year 2525", αυτό παρέμεινε μεγαλύτερη υπόθεση από την καριέρα των δημιουργών του. Δεν είναι μόνο η συμπερίληψή του στο "Alien 3", δηλαδή, αφού ακούστηκε και στο φινάλε του σχετιζόμενου με τα X-Files σίριαλ "Millennium" (1999), ενώ διασκευάστηκε και σε οκτώ διαφορετικές γλώσσες: γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, γιαπωνέζικα, φινλανδικά, τσέχικα, μα και ελληνικά, γενόμενο "Το Έτος 2525" από τους Νεοσμυρνιώτες The Sounds (1970). Να σημειωθεί, εντωμεταξύ, ότι τόσο στα γαλλικά ("L' An 2005"), όσο και στα ιταλικά ("Nel 2023"), τραγουδήθηκε από τη θρυλική Dalida, αν και αξίζει να τσεκάρετε και τις λιγότερο γνωστές περιπτώσεις, σαν το φινλανδικό "Vuonna 2525" του Robin ή το τσέχικο "V Století Dvacátém Devátém" της Marta Kubišová.