© Μιχάλης Κουρής
Τόλμησε και κέρδισε το φετινό Up The Hammers Festival, αφού η απόφασή του να φέρει τους Sonja για το παραδοσιακό "ζέσταμα" (που πάντα προηγείται του βασικού διημέρου) ανταμείφθηκε με μια βραδιά-πυρκαγιά. Η οποία μάζεψε αρκετό κόσμο στο "An Club" παρά τις δυσκολίες στους δρόμους της Αθήνας (λόγω των τελευταίων προεκλογικών ομιλιών), αλλά έγραψε και τη δική της ιστορία στα συναυλιακά μας χρονικά, δείχνοντας ότι τα τρανς άτομα χωράνε (και) στο heavy metal.
Ήταν ωστόσο μια βραδιά φεστιβαλική, πράγμα που σημαίνει ότι τα δρώμενα είχαν ξεκινήσει πολύ πριν τους Sonja. Από τις 18.50 το απόγευμα, για την ακρίβεια, όταν ανέβηκαν στη σκηνή οι Receiver, ρίχνοντας τις πρώτες βόμβες κιθαριστικής ενέργειας με τα "Starchaser" και "Raiders Of The Night". Το "An Club", βέβαια, ακόμα γέμιζε εκείνη την ώρα. Όμως αυτό δεν εμπόδισε τον σχηματισμό μιας μικρής μα δυναμικής κερκίδας μπροστά στο κάγκελο της σκηνής, που αντέδρασε με ενθουσιασμο στα κελεύσματα της μπάντας από την Κύπρο. Η οποία ήρθε, σημειωτέον, για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Οι Receiver είναι περίπτωση που έχει "βουτήξει" στους καλπασμούς των Iron Maiden κιθάρων και σε ό,τι αναγνωρίζουμε ως παραδοσιακό/επικό metal. Ως εκ τούτου, στα κομμάτια επικρατεί ένα στυλιζάρισμα, ενώ η τραγουδίστρια Νικολέττα Κυπριανού, αν και δυναμική στις ψηλές νότες, τείνει να σκεπάζεται από τα όργανα στις χαμηλές. Έπαιξαν όμως με τέτοιο πάθος και με τόσο κέφι στο ζέσταμα του Up The Hammers, ώστε αν μη τι άλλο τις ισορρόπησαν αυτές τις αδυναμίες. Έτσι, ακόμα και όσοι παρακολουθούσαν από τα μετόπισθεν σήκωσαν πρόθυμα τις πρώτες μπύρες της βραδιάς στην υγειά τους, επικροτώντας τις σκηνικές επιδόσεις σε στιγμές σαν το "The Arrow" ή την αναφορά στους Αμερικανούς Legend και το "The Golden Bell" τους.
Τη σκυτάλη πήραν οι Claymorean από τη Σερβία, μπάντα επίσης σπουδαγμένη στη μεγάλη του traditional/power metal σχολή, η οποία υπάρχει από το 1994 κι έχει κι αυτή γυναίκα μπροστάρισσα –τη Dejana Betsa Garčević. Φανερά χαρούμενοι για την πρόσκληση να παίξουν στην Αθήνα ξεκίνησαν ενθουσιωδώς με τα "Hymn Of Vengeance" και "Ironhide", ενώ στη συνέχεια μίλησαν και αρκετά στο κοινό, ξετυλίγοντας (μεταξύ άλλων) την αγάπη τους για τη λογοτεχνία φαντασίας. Την εξέφρασαν άλλωστε και έμπρακτα, με το καινούριο τραγούδι "Arioch, Knight Of The Swords", ευθέως εμπνευσμένο από τον Michael Moorcock και τις επικές σελίδες του Έλρικ του Μελνιμπονέ. Ήταν ίσως η καλύτερή τους στιγμή.
Γενικά, πάντως, ούτε οι Claymorean ξέφυγαν από την εικόνα των νεότερων γκρουπ που μένουν προσκολλημένα στις παλιές, μεγάλες δόξες του metal, με τη Betsa Garčević να αναδεικνύεται μεν σε "σειρήνα" στις ψηλές ιαχές, μα να ψιλοχάνεται στον ορυμαγδό όταν έπρεπε να κινηχεί σε χαμηλότερες φωνητικές συχνότητες. Όμως, σε κάθε σημείο του set που νόμιζες ότι είχαν αγγίξει τα όρια των δυνατοτήτων τους, οι Σέρβοι έβρισκαν νέες δυνάμεις κι εκτόξευαν καινούρια βέλη μιας καλώς νοούμενης "βαρβαρίλας", στην οποία πρωταγωνιστούσε η τραγουδίστριά τους. Με αυτή την αίσθηση, λ.χ., στήριξαν στιγμές σαν τα "Triumph" ή "Hunter Of The Damned" (οι οποίες χειροκροτήθηκαν θερμά) και με αυτή έφτασαν και στο απρόσμενο φινάλε, όπου σέρβιραν μια διασκευή στο αθάνατο "Flaming Metal Systems" των Manilla Road. Βέβαια, το τραγούδησε κυρίως ο κόσμος και όχι εκείνοι, αλλά δεν είχε καμία σημασία ως προς το κλίμα που δημιούργησε.
Οι Ιταλοί Wotan, πάλι, έπαιξαν μπάλα σε διαφορετικό τερέν, δείχνοντας με τον τρόπο τους γιατί ο παλιός είναι (όπως λέγεται) "αλλιώς": μπορεί να εμφανίστηκαν δισκογραφικά το 2004, όμως κρατούν από το 1988, με αποτέλεσμα να έχουν βαπτιστεί σε πιο αυθεντικές ζυμώσεις. Έτσι εξηγείται, ας πούμε, ότι ο μπασίστας Salvatore Oliveri ένιωθε άνετα να χαιρετίσει τις πρώτες σειρές των θεατών κραδαίνοντας ένα ξίφος –το ίδιο που κράτησε ανά χείρας και ο τραγουδιστής Vanni Ceni στο "Lord Of The Wind", φορώντας και μια εντυπωσιακή περικεφαλαία με φτερά που τον έκανε να φαντάζει σαν στρατηγός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τέτοια πράγματα ίσως κρίνονται παλιά, ξεφτισμένα και γραφικά (ακόμα και εντός της metal κοινότητας), μα οι Wotan τα επικαλέστηκαν ανερυθρίαστα και με γνήσια ηρωικό πνεύμα, παρασύροντας έτσι το "An Club" σε ένα κρεσέντο ιδρώτα και πώρωσης.
Το κρεσέντο αυτό, ασφαλώς, το έθρεψαν και τα μαχητικά τους τραγούδια, αλλά και ο τρόπος με τον οποίον τα υπερασπίστηκαν πάνω στο συναυλιακό σανίδι: δίχως ούτε την παραμικρή υποψία "κοιλιάς", οι Μιλανέζοι μπήκαν επιθετικά με τα "Hussard De La Mort" και "Spartacus" και κράτησαν την ενέργειά τους σε ασταμάτητη ροή ως το φινάλε του set περίπου 1 ώρα αργότερα. Σε στιγμές ειδικά όπως το "Under The Sign Of Odin's Raven" έδειξαν τα χιλιόμετρα της εμπειρίας τους, ενώ σίγουρα δεν ήταν τυχαίο ότι αισθάνονται οικεία στεκόμενοι εμπρός στο ελληνικό κοινό. Το είπε άλλωστε και ο χαμογελαστός Ceni σε κάποιο σημείο της βραδιάς, ότι νιώθει την Αθήνα σαν δεύτερο σπίτι του, ενώ η διεπαφή σκηνής και πλατείας φάνηκε και στο τέλος, με τον κόσμο να ζητά επιτακτικά κάτι σε encore και τους Wotan να "απαντούν" παίζοντας το "Innoxia (Vercingetorix)".
Σημειολογικά βλέποντάς το, η εναλλαγή των Wotan με τους Sonja ήταν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και πιο αξιοπερίεργα συμβάντα του φετινού φεστιβάλ. Από τη μία, δηλαδή, είχες την έννοια του χεβιμεταλλά με την πιο παραδοσιακά ανδρική κι αν θέλετε γραφική της μορφή· κι από την άλλη μια μπάντα που με παλαιότερα στάνταρ και όρια δύσκολα θα εγγραφόταν στο metal. Και φυσικά δεν είναι μόνο η ηχητική διάσταση του πράγματος, όπως την κατέγραψε το περσινό άλμπουμ "Loud Arriver", αλλά και το γεγονός της παρουσίας της Melissa Moore: μιας τρανς γυναίκας, της οποίας η ταυτότητα έγινε αιτία εκδίωξής της από τους Absu (2017).
Την ίδια στιγμή, όμως, που μια τέτοια κίνηση έφερνε ξανά στο προσκήνιο το πιο αμετανόητα macho κομμάτι της metal κοινότητας, ένα άλλο τμήμα αυτής στήριξε τους Sonja. Θυμίζοντας έτσι ότι, πριν ακόμα αναδυθούν τα επίκαιρα αιτήματα συμπερίληψης, το heavy metal λειτουργούσε ως ένα λαϊκής φύσης καταφύγιο για όσους με διάφορους τρόπους λογίζονταν ως απόκληροι της όποιας κανονικότητας. Έστω και με τον σημαίνοντα αστερίσκο ότι κάτι τέτοιο ποτέ δεν απλώθηκε τόσο, ώστε να αγκαλιάσει τη ρευστότητα των φύλων ή τις διαφορετικές σεξουαλικές προτιμήσεις: ο Rob Halford αποτελεί μια εξαίρεση στον κανόνα και παραμένει θέμα συζήτησης αν αυτό που βρήκε τελικά είναι αποδοχή ή ανοχή.
Το αγκάλιασμα των Sonja, πάντως, δημιουργεί την αίσθηση μιας βαθύτερης αλλαγής. Κι έτσι, όσο κι αν κρίνεται σώφρον να μην προτρέχουμε σε βιαστικά συμπεράσματα, όσο κι αν υπήρξε και hype γύρω από το "Loud Arriver" (κάτι υπερβολές για "ντεμπούτο της χρονιάς" κτλ, οι οποίες κατ' εμέ δεν δικαιολογούνται στη βάση της ατόφιας μουσικής του αξίας), θα ήταν άδικο να μη σημειώσουμε ότι η υποδοχή που βρήκαν στην Αθήνα έδειξε ότι τα τρανς άτομα χωράνε (και) στο metal.
Στο δια ταύτα, τώρα, οι Αμερικανοί μπορεί να καθυστέρησαν στο soundcheck, όμως ο κόσμος έδειξε την καλή του διάθεση φωνάζοντας ρυθμικά "Sonja, Sonja" όσο τακτοποιούσαν τα ηχητικά. Όταν πια ήταν όλα έτοιμα, ο ντράμερ Grzesiek Czapla μας καλησπέρισε λέγοντας ότι ακόμα δεν το πίστευαν ότι συνέβαινε αυτή η συναυλία –ήταν μία από τις πρώτες τους στην Ευρώπη, μετά από κάποιες ημερομηνίες στη Γερμανία– πριν δώσει το ρυθμικό σύνθημα για το "When the Candle Burns Low...", το οποίο έγινε δεκτό με ιαχές και χέρια ψηλά.
Πολύ γρήγορα, μάλιστα, το κοινό έδειξε ότι δεν βρισκόταν εκεί απλά για το χατίρι κάποιας φάσης: η βαβούρα δεν άφηνε τη Melissa Moore να ακουστεί καλά ή σωστά, όμως οι παρευρισκόμενοι ήξεραν από καρδιάς τους στίχους των "Moans From The Chapel", "Nylon Nights" και "Wanting Me Dead" και τους τραγουδούσαν δυνατά, παίρνοντας γραμμή από τους λυσσασμένους και κοφτούς της φθόγγους. Ταυτόχρονα, το τρίο από την Πενσιλβάνια ξετύλιγε κι ένα σκηνικό πρόσωπο με υψηλότατο δυναμισμό, με τον μπασίστα Ben Brand να συστρέφεται και να συσπάται θεαματικά, είτε μόνος, είτε σε σύμπνοια με την κιθάρα της Moore. Το τι έγινε λίγο μετά, όταν ήχησαν οι πρώτες νότες του "Fuck, Then Die" έδειχνε βγαλμένο από τις πιο ονειρικές συναυλίες που μπορεί να έχει βιώσει όποιος αγάπησε το rock και τις ηλεκτρικές κιθάρες.
Με τον ήχο να έχει ισορροπήσει επαρκώς ώστε πλέον να ακούμε καλά τη Moore, το κομμάτι αποτυπώθηκε ακόμα πιο σαρωτικά από τη στούντιο εκδοχή του, τυλίγοντας το "An Club" σε μια κολασμένη φωτιά: ακόμα και οι κοπέλες στο μπαρ τραγούδησαν με ενθουσιασμό τους στίχους, οδηγώντας έτσι το Up The Hammers στο πιο punk στιγμιότυπο της ιστορίας του. Χρησιμοποιώ δε με πλήρη επίγνωση τους όρους "punk" και "rock", γιατί –να με συγχωρούν όσοι μεταλλάδες έχουν μπερδευτεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες, επιθυμώντας να ακούν και διαφορετικά πράγματα– αυτό που βλέπαμε δεν ήταν metal. Άνηκε στη σφαίρα του καταιγιστικού alternative rock και παρέπεμπε ευθέως στους Slits και στα κορίτσια του riot grrrl κινήματος. Άλλο τώρα αν διανύουμε καιρούς όπου rock θεωρούνται οι Dry Cleaning ή οι Protomartyr, οπότε τέτοια γκρουπ φυτρώνουν πια προς το metal, ώστε να έχουν περιθώρια να βρουν κοινό. Δεν θέλω βέβαια να επιμείνω στις ταμπέλες, αν και θεωρώ σημαντικό να μπορούμε να διακρίνουμε τα πώς και τα γιατί τέτοιων μετατοπίσεων.
Σε κάθε περίπτωση, άλλωστε, δεν αρνιέμαι στους Sonja τη metal συνισταμένη τους ή το γεγονός ότι καταφέρνουν να αναφέρονται σε αρκετά πράγματα χωρίς τελικά να εντάσσονται πουθενά, όπως σημείωσε κάπου και ο Άρης Καραμπεάζης. Η εκπληκτική τους διασκευή στο "Devil's Plaything" των Danzig θα ερχόταν να το τονίσει αυτό με τον πιο σαφή και μεθυστικό τρόπο, κάνοντας τη φωτιά του "Fuck, Then Die" να γίνει ανεξέλεγκτη πυρκαγιά. Για φινάλε, επιπλέον, διάλεξαν το "Bridge Of Death" των Manowar –άλλο τώρα αν προσωπικά βρήκα τη διασκευή "λίγη" και μάλλον απογοητευτική. Δεν θα χάλαγε κάτι τέτοιο ούτε τη βραδιά, ούτε το πόσο ενθουσίασαν, όπως θα έδειχνε και το ηχηρό χειροκρότημα με το οποίο τους ξεπροβοδίσαμε, ενόσω εκείνοι αγκαλιάζονταν επί σκηνής, με τη Moore να σχηματίζει το γνωστό sign of the hammer, σηκώνοντας τα χέρια της ψηλά.
Κάπως έτσι, το Up The Hammers 2023 έγραψε ιστορία στην υπόγα του "An", προσφέροντας στο αθηναϊκό κοινό μια αξέχαστη πρώτη επαφή με ένα φρέσκο, σύγχρονο όνομα που μάλλον θα ξανάρθει στην πόλη σε μεγαλύτερο χώρο και με καλύτερο ήχο, καθώς δεν συμβάλλει μόνο στην ορατότητα της τρανς κοινότητας, μα είναι και σε θέση να δώσει θυελλώδεις συναυλίες –του είδους που συσπειρώνουν ακροατές από ποικίλες ηχητικές κατευθύνσεις, άσχετα με τις ταμπέλες που συζητήθηκαν πιο πάνω. Δεν θα μπορούσα να το θέσω καλύτερα από τους δύο τουρίστες που κρυφάκουσα, φεύγοντας από το "An Club" (το Up The Hammers, σημειωτέον, έχει μεγάλη παράδοση στον λεγόμενο μουσικό τουρισμό, προσελκύοντας επισκέπτες από διάφορες χώρες της Ευρώπης): "But was it really metal?", ρώτησε ο ένας, για να του απαντήσει ο άλλος "No, but it was fucking great".
