Όταν έβγαλαν τον δέκατό τους δίσκο Yoshimi Battles The Pink Robots (2002), οι Flaming Lips μετρούσαν ήδη σχεδόν 20 χρόνια πορείας, στα οποία δεν ήταν τόσο ανυπόληπτοι όσο παρουσιάζονται μερικές φορές. Αν μη τι άλλο, μιλάμε για μια μπάντα που έπαιζε "wah-wah nights" με τον Kurt Cobain και τους Nirvana πριν το "Smells Like Teen Spirit" (1991), η οποία έπεισε ολάκερη Warner να κυκλοφορήσει ένα τετραπλό άλμπουμ (Zaireeka, 1997) που για να ακουστεί έπρεπε να έχεις τέσσερα διαφορετικά ηχοσυστήματα, ώστε να παίζεις ταυτόχρονα τα τέσσερα CD που το απάρτιζαν.
Ωστόσο ο ηγέτης και τραγουδιστής Wayne Coyne δεν κρύβει ότι εξακολουθούσαν να αισθάνονται ως μια "underground ομήγυρη από φρικιά", όπως γράφει στο βιβλιαράκι που συνοδεύει την επανέκδοση για τα 20 έτη του Yoshimi Battles The Pink Robots. Η οποία γιορτάζει τον πιο φωτεινό δισκογραφικό φάρο στα 40 χρόνια καριέρας του συγκροτήματος από την Οκλαχόμα, αλλά, ταυτόχρονα, βοηθά και στην εκ νέου χαρτογράφηση αυτής.
Πριν βουτήξουμε σε βαθύτερα νερά, πάντως, είναι απαραίτητο να διευκρινιστεί ότι μιλάμε για την επανέκδοση με τα 6 CD και τα 100 κομμάτια και όχι για την (επερχόμενη) βινυλιακή της εκδοχή: η τελευταία δείχνει πιο εντυπωσιακή, όμως οι 5 ροζ δίσκοι δεν μπορούν να συμπεριλάβουν αντίστοιχο όγκο υλικού, μένοντας έτσι στα 56 κομμάτια. Κι αυτά που χάνονται δεν είναι άλλη μία σειρά από ατέλειωτα demo, μα δύο συναυλίες από το 2002 και το 2003, ανέκδοτες μέχρι πρότινος. Οι οποίες βοηθούν στην ολοκλήρωση του Yoshimi παζλ, εάν αναλογιστούμε ότι οι Flaming Lips ρίχτηκαν σε μια γιγάντια περιοδεία 2 ετών, προκειμένου να υποστηρίξουν το άλμπουμ.
7 ώρες μουσικής
Τι λαμβάνουμε, λοιπόν, ανοίγοντας το deluxe κουτί που επιμελήθηκε ο επί χρόνια μάνατζέρ τους, Scott Booker;
Πρώτα-πρώτα, έχουμε το αυθεντικό άλμπουμ από τον Ιούλιο του 2002, το ΕΡ Yoshimi Wins: Live Radio Sessions (Οκτώβριος 2002), την πλήρη CD-single έκδοση του "Fight Test" από τον Απρίλιο του 2003 και το ΕΡ Ego Tripping At The Gates Of Hell από τον Νοέμβριο του 2003. Μετά, έχουμε τις δύο προαναφερόμενες συναυλίες (δυστυχώς όχι σε DVD): η μία δόθηκε τον Οκτώβριο του 2002 στο "Paradise Lounge" της Bοστόνης ειδικά για τον ραδιοσταθμό WBOS, ενώ η άλλη έλαβε χώρα στο "The Forum" του Λονδίνου τον Ιανουάριο του 2003 και μεταδόθηκε από το ραδιόφωνο του BBC. Κι έπειτα υπάρχει ένα σύνολο 41 κομματιών όπου παρελαύνουν όλα τα λοιπά b-sides και bonus tracks της περιόδου, ένα μικρό πλήθος ζωντανών εκτελέσεων κατά τη διάρκεια ραδιοφωνικών εμφανίσεων σε Η.Π.Α. και Βρετανία, κάποιες παράπλευρες συνεργασίες (π.χ. με Sparklehorse ή Chemical Brothers), συν μερικά άγνωστα demo από τις στούντιο ηχογραφήσεις της περιόδου 2000-2002, που οδήγησαν τελικά στο τιμώμενο άλμπουμ.
Φυσικά, η ερώτηση που προκύπτει μπροστά σε τέτοια νούμερα είναι αν αξίζει τον κόπο όλο αυτό το γνωστό και άγνωστο bonus υλικό ή αν απευθύνεται σε ultra fans και μελετητές. Είναι αλήθεια ότι δεν λείπουν τέτοιες στιγμές. Όμως αποτελούν μειονότητα και όχι πλειονότητα, κάτι που δεν εκπλήσσει: ως προϊόν δηλαδή μιας καθοριστικής φάσης στην καριέρα των Flaming Lips –την οποία και οριοθέτησε, τελικά, τόσο καλλιτεχνικά, όσο και εμπορικά– ήταν αναμενόμενο ότι το Yoshimi Battles Τhe Pink Robots θα είχε μπόλικο ζουμί πίσω και περιφερειακά από τα 47,25 λεπτά του.
Ο πλούτος του bonus υλικού
Βγαίνεις λοιπόν πολλαπλά κερδισμένος κάνοντας μια βουτιά στον πλούτο που σου προσφέρεται εδώ, πριν γυρίσεις να ξαναντικρίσεις τον δίσκο που ήδη γνωρίζεις –πιο σφαιρικά ενημερωμένος, μακριά από το όποιο εναλλακτικό hype των πρώιμων '00s. Χαίρεσαι λ.χ. την τόλμη των Flaming Lips να διασκευάσουν το "Can't Get You Out Of My Head" της Kylie Minogue, συνειδητοποιώντας παράλληλα ότι δεν πέτυχαν και κάτι το φοβερό κάνοντάς το, πέρα από μια ενδεχομένως ψαρωτική εισαγωγή. Ίσως γιατί δεν το πολυείχαν με τις διασκευές;
Η ωραία προσέγγιση στο "The Golden Age" του Beck και η γενναία ανάγνωση στο "Lucifer Sam" (από την ψυχεδελική περίοδο των Pink Floyd) διαψεύδουν το συμπέρασμα, όμως οι κακές απόπειρες στο "Suspicious Minds" του Elvis Presley και στο "White Christmas" του Bing Crosby το επιβεβαιώνουν. Για να το επαναδιαψεύσει έπειτα το "Go" –μια μελετημένα καλαίσθητη σύμπραξη με τους Sparklehorse πάνω στο ορίτζιναλ του Daniel Johnston από το 1987– πριν το ερώτημα μείνει εγγενώς αναπάντητο, λόγω της ματιάς τους στο "Seven Nation Army" των White Stripes. Όπου οι σειρήνες, τα παραμορφωμένα φωνητικά και οι έντονες κιθάρες κάνουν κουβάρι το θράσος που πρέπει να έχει κάθε διασκευαστής μαζί με ένα αποτέλεσμα που, τόσα χρόνια μετά τη συλλογή Late Night Tales του 2005 (όπου και πρωτοεμφανίστηκε), δεν ξέρεις πώς, τελικά, να το χαρακτηρίσεις.
Αντιθέτως, δεν υπάρχει τίποτα το αμφιλεγόμενο στις ευχαριστίες προς τον Jack White, προς τιμήν του οποίου έγραψαν το χαρωπό "Thank You Jack White (For The Fiber-Optic Jesus That You Gave Me)", με τις εύστοχα βαλμένες country πινελιές. Στο ίδιο μήκος κύματος, πιο πετυχημένη από τη διασκευή στο "White Christmas" αποδείχθηκε η απόπειρα να γράψουν ένα δικό τους χριστουγεννιάτικο τραγούδι: το "A Change At Christmas (Say It Isn't So)" έμεινε μεν στα b-sides, μα διαθέτει ωραία στιχουργική ισορροπία ανάμεσα στο παραδεδομένο νόημα των Χριστουγέννων και στο πώς κυλάνε στους δικούς μας, σαφώς πιο κοσμικούς καιρούς, σε συνάφεια με το πώς στεκόμαστε μπροστά στην ασταμάτητη παρέλαση του Χρόνου.
Εκεί δε που πέτυχαν διάνα ήταν στη σύμπραξη με τους Chemical Brothers για το τραγανό "The Golden Path" (2003). Μία στιγμή υπέρβασης για την αισθητική των Flaming Lips, για την οποία μάλλον δεν θα ήταν τόσο έτοιμοι, εάν δεν είχε μεσολαβήσει το Yoshimi Battles Τhe Pink Robots. Αυτό, βέβαια, το συλλαμβάνεις καλύτερα μέσω του υλικού που επιτρέπει να χωθείς βαθύτερα στις ραφές που το έπλασαν. Η demo ηχογράφηση "Ego Tripping part 2 or 3" και το "The Deterioration Of The Fight Or Flight Response", λ.χ., σε μπάζουν από την πλαϊνή πόρτα στο εργαστήρι της μπάντας, όπως συμβαίνει και με μια εκπληκτική instrumental version στο "Do You Realize??", που δεν είναι τυχαίο ότι ήδη μετρά πάνω από 70 εκατομμύρια παιξίματα στην εποχή του Spotify.
Μια ζωντανή εκτέλεση του "In The Morning Of The Magicians" στο κολεγιακό ράδιο KCRW της Σάντα Μόνικα, πάλι, προδίδει ότι αρχικά ήταν μια μάλλον τυπική μπαλάντα με Beatles απόηχο σκαρωμένη στην κιθάρα, που στη συνέχεια "μαγειρεύτηκε" με ηλεκτρονικά –όπως δείχνει η demo ηχογράφησή της, η οποία έχει βέβαια ακόμα μέχρι την οριστική σχηματοποίηση, που αποτελεί προδρομική μορφή της αισθητικής που θα λάνσαρε λίγα χρόνια αργότερα ο Γάλλος Kavinsky. Το "Up Above The Daily Ham" πείθει ότι είχαν κι άλλα τραγούδια σε ανάλογη πλεύση, τα οποία κόπηκαν λογικά στην τελική ευθεία, όταν πριμοδοτήθηκε η πιο ηλεκτρονική πλεύση. Βάσει αυτής, πάντως, επανεκτιμάς το remix των Utah Saints στο "Ego Tripping At The Gates Of Hell", για το πόσο εύστοχα ανάγνωσε την pop πλευρά του γκρουπ, καιρό πριν τις συμπράξεις με τη Miley Cyrus που θα αναστάτωναν τους indie πιουρίστες.
Κάποιες live εκτελέσεις, επίσης, φωτίζουν την pop/rock βάση από την οποία πήγασαν τα πιο διάσημα τραγούδια του δίσκου. Αυτό συμβαίνει λ.χ. με το "Fight Test" όπως παρουσιάστηκε στο ράδιο WXRT του Σικάγο, με το "One More Robot" όπως παίχτηκε στο BBC Radio 1 τον Ιούλιο του 2002 ή με το "Do You Realize??" από το CD 101 Big Room του Columbus. Όπως και με όλη σχεδόν τη συναυλία που έδωσαν στο "The Forum" του Λονδίνου, όπου στέκουν πρωτίστως ως μια alternative rock μπάντα στο ζενίθ της αποδοχής της, η οποία γεφυρώνει επιτυχώς το Yoshimi Battles The Pink Robots τόσο με τον άμεσο προκάτοχό του (The Soft Bulletin, 1999), όσο και με πρώιμα εναλλακτικά χιτάκια σαν το "She Don't Use Jelly" (1993).
Ωστόσο, πετράδι στο στέμμα των αδημοσίευτων ηχογραφήσεων αναδεικνύεται το εικοσιτετράλεπτο demo "Psychedelic Hypnotist Daydream". Αρχικά, δίνει την εντύπωση μιας πρωτόλειας μορφής του "Are You A Hypnotist??". Στη διάρκειά του, όμως, η μπάντα ξεφεύγει προς κάτι διαφορετικό, αναπτύσσοντας μια εκλεπτυσμένη psych-prog αισθητική βγαλμένη από προγενέστερες δεκαετίες, που δείχνει να πηγαίνει μπρος-πίσω με έναν ακανόνιστο και άγαρμπα σαγηνευτικό τρόπο. Το ωραίο είναι, μάλιστα, ότι, όταν το ανακάλυψαν, κανείς δεν θυμόταν τι ακριβώς ήταν αυτό. Όπως δήλωσε ο Coyne στο Uncut (Δεκέμβριος 2022), δεν ήταν παρά ένα ατύχημα, το οποίο κατέληξε να ακούγεται χάρμα.
Ζωή, Θάνατος και Ρομπότ, μετά 20 έτη
Μετά 20 έτη, οι Flaming Lips ετοιμάζονται να παίξουν ολόκληρο το Yoshimi Battles The Pink Robots σε δύο σπέσιαλ βραδιές –μία στο "Eventim Apollo" του Λονδίνου (28/4) και μία στο "The Anthem" της Washington, D.C. (25/5).
Εμείς, πάλι, ξαναγυρνάμε σε αυτό μετρώντας στα δεδομένα και τη βροχή αστεριών που έπεσε στις κριτικές των '00s, αλλά και την εμπορική απήχηση, η οποία έκανε την τριπλέτα Wayne Coyne, Steven Drozd & Michael Ivins όνομα στα δύσκολα charts των Η.Π.Α. (#50), επιτρέποντάς τους να σκοράρουν και τρεις στέρεες βρετανικές επιτυχίες με τα "Do You Realize??" (#32), "Yoshimi Battles The Pink Robots, Pt. 1" (#18) και "Fight Test" (#28). Χρόνια μετά, μάλιστα, ο Axl Rose των Guns N' Roses θα αναγνώριζε τον Coyne ως "τον τύπο που πήρε το Grammy από τον Slash", αναφερόμενος στην εντελώς ανέλπιστη νίκη του "Approaching Pavonis Mons By Balloon (Utopia Planitia)" στην κατηγορία για Καλύτερο Instrumental Rock κομμάτι.
Ξέρουμε, επίσης, όλες τις βασικές ιστορίες. Για παράδειγμα, ότι η Yoshimi ήταν η Γιαπωνέζα μουσικός και φίλη τους Yoshimi P-We (των Boredoms και OOIOO), η οποία συμμετέχει με τα επιφωνήματά της και στο "Yoshimi Battles The Pink Robots, Pt. 2". Αλλά και το ότι αυτά τα ροζ ρομπότ δεν ήταν μια ποιητική μεταφορά για τον καρκίνο ή κινητήριος δύναμη κάποιου υποτιθέμενου concept εμπνευσμένου από τον ξαφνικό θάνατο (2000) της πιστής οπαδού Mutsuko, η οποία έδινε το παρών σε κάθε τους συναυλία. Και, φυσικά, ότι η ομοιότητα του "Fight Test" με το "Father And Son" του Cat Stevens (1970) δεν ήταν τελικά τόσο επιφανειακή: μετά από δικαστικό συμβιβασμό η μπάντα παραχώρησε το 75% των τότε κερδών του single (που ήταν αρκετά, αφού μιλάμε για πρωτο-ίντερνετ εποχές) και πλέον τον αναγράφει ως συνδημιουργό.
Αυτό που ίσως δεν είναι τόσο σαφές, μα πηγάζει ως βασικό ρεζουμέ από το παρόν box set, είναι ότι το Yoshimi Battles The Pink Robots οριοθέτησε την πολυετή καριέρα των Flaming Lips σε "πριν" και "μετά". Το πριν μπορεί να έχαιρε εκτίμησης σε κάποιους περιφερειακά εναλλακτικούς κύκλους (όσους στήριξαν το "She Don't Use Jelly") και να διέθετε τη σπίθα τρέλας και ελευθερίας που χαρακτήριζε τόσο τις ζωντανές τους εμφανίσεις, όσο και την κυκλοφορία δίσκων σαν το προαναφερθέν Zaireeka. Εν πολλοίς, όμως, ήταν μια εποχή ταγμένη σε μικρά ακροατήρια, με τη μπάντα να έχει κουραστεί να βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας σε οικονομικό επίπεδο, όπως και να καμουφλάρει τα καλλιτεχνικά της αδιέξοδα πίσω από σουρεαλιστικές συναυλίες και επικλήσεις πειραματισμού.
Πρώτα λοιπόν με το The Soft Bulletin (1999), που έφερε μια επιτυχία κομβική για την ψυχολογία τους, αλλά και για τη σχέση τους με τη Warner, κι έπειτα με το Yoshimi Battles The Pink Robots, οι Flaming Lips έβαλαν πλώρη για τον εύληπτο κόσμο των ραδιοφωνικών μελωδιών και των καλοκαμωμένων τραγουδιστικών δομών. Ή, αλλιώς, για ένα πιο τακτοποιημένο πλαίσιο. Το οποίο μπορεί να χαιρετίστηκε με ομοβροντίες ενθουσιασμού από το alternative στερέωμα, μα δεν μπόρεσε να κρύψει το βασικό του χρέος στους Beatles και στoυς Beach Boys του Pet Sounds (1966) ή την πρόσδεσή του στις μικρές φωνούλες που χαρακτηρίζουν μεν, μα συνάμα περιορίζουν κιόλας το σύνηθες indie στερέωμα. Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν έγραψαν καλά ή και πολύ καλά τραγούδια. Είναι όμως και σπουδαία;
Σίγουρα, πάντως, αυτά του Yoshimi Battles The Pink Robots διέθεταν αρκετή ευφυΐα ώστε να μπλεχτούν με τα ποιοτικά ηλεκτρονικά της εποχής χωρίς να μιμούνται το Kid A των Radiohead (2000), αλλά και για να ποντάρουν σε μια φιλοσοφημένη χαρμολύπη –αυτή που κάνει το "Yoshimi Battles The Pink Robots, Pt. 1" κολλητικό ακόμα κι αν βρίσκεις τους στίχους οριακά κουτούς. Έστω κι αν κάμποσα από τα "μαγικά" του γκρουπ πρέπει τελικά να χρεωθούν στην εκπληκτική παραγωγή του (μπασίστα και συνιδρυτή των Mercury Rev) Dave Fridmann. Ένα υπερατού που πέρασε απαρατήρητο πίσω στο 2002, μα πλέον εκτιμούμε σε διαφορετική βάση, γνωρίζοντας πόσο επιδραστικά στάθηκαν όσα σκάρωσε εδώ στους τομείς των synths και των ντραμς για μεταγενέστερες indie μπάντες σαν τους MGMT ή τους Tame Impala.
Κι έπειτα, ακολούθησε το μετά. Ή, αλλιώς, όσα εκτυλίχθηκαν από το Embryonic (2009) ως και τις δικές μας ημέρες, με τη μουσική να ανεβαίνει στο άρμα μιας αισθητικής πλεύσης που αγαπά την πρόκληση και το ασυνήθιστο. Είναι μια κατάσταση που ο Coyne περιέγραψε ως εξής, το 2010, μιλώντας στον Andrew Dansby της εφημερίδας Houston Chronicle: "κάνουμε ό,τι μας αρέσει και οι ακροατές μας ενδιαφέρονται γι' αυτό που κάνουμε". Φυσικά, οι συνεργασίες με τη Miley Cyrus, τα instrumental χριστουγεννιάτικα άλμπουμ, οι live εμφανίσεις μέσα σε υπερμεγέθεις φούσκες ή οι κυκλοφορίες 24ωρων τραγουδιών σε USB τοποθετημένες σε τσίχλες με σχήμα κρανίου, ανέβασαν τις μετοχές coolness και weirdness της μπάντας. Είναι συζητήσιμο, όμως, το τι έχουν αφήσει να θυμόμαστε. Μια κουβέντα που ίσως έφτασε ο καιρός να κάνουμε, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 40 ετών Flaming Lips πορείας.
Σε κάθε περίπτωση, το Yoshimi Battles The Pink Robots παραμένει ένα άλμπουμ που επί της ουσίας μιλάει για τη ζωή, τον θάνατο και τα ρομπότ (για να παραφράσουμε το πρόσφατο σίριαλ), το οποίο ακόμα σαγηνεύει και συγκινεί. Ίσως στέκει πιο αποκαθηλωμένο, πλέον, σε σύγκριση με την εποχή που βγήκε, πάντως η ομορφιά της υπαρξιακής του μελαγχολίας εξακολουθεί να ρέει αλώβητη, διατηρώντας συνάμα μια λοξή υπόσταση μεταξύ φουτουρισμού και πρωτοχίπστερ αναπαλαιώσεων. Τουλάχιστον στα πιο "στρογγυλά" τραγούδια, όσα διεκδικούν να τα λογίζουμε ως παρακαταθήκη τόσο για τη διαμόρφωση της αμερικάνικης indie αισθητικής, όσο και για την ουσιαστική εναλλακτική pop/rock μουσική που ακούσαμε κατά την τελευταία εικοσαετία.
Διαβάστε Επίσης
