© Μαρίζα Καψαμπέλη
Άραγε πόσοι θα είχαν πάει να δουν τη Suzanne Ciani, αν ερχόταν στη μεταπολιτευτική Αθήνα των 1970s; Τότε που περιφερόταν από μέρος σε μέρος κουβαλώντας απλά τα ρούχα της και το –περίφημο, πλέον– Buchla συνθεσάιζερ της;
Αυτό αναρωτήθηκα την Κυριακή το βράδυ, βλέποντας τον "Φάρο" του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος να γεμίζει από κόσμο, σε ένα ποδαρικό με το δεξί για τη νέα σειρά συναυλιών "Microcosmos", η οποία θα ασχολείται με διεθνείς καλλιτέχνες που βασίζουν τις μουσικές τους δημιουργίες σε ηλεκτρονικά στοιχεία. Όμως δεν ήταν απλά μια νοητική διερώτηση για το τότε και το τώρα (της Ελλάδας, των ηλεκτρονικών, της Ciani), αλλά κάτι που, επί της ουσίας, αφορούσε και τη σύντομη μα μεστή συναυλία την οποία έδωσε η Αμερικανίδα συνθέτρια.
O ορίζοντας των προσδοκιών μας, δηλαδή, ήταν ήδη διαμορφωμένος και καλά τακτοποιημένος, ανεξάρτητα με το τι θα έκανε ή δεν θα έκανε επί σκηνής η Ciani. Άλλωστε, αδιαφορώντας για το πιο αμφιλεγόμενο κομμάτι της καριέρας της –τους δίσκους με το new age πιάνο– είχαμε έρθει με δεδομένο θαυμασμό, ώστε να δούμε από κοντά μια φιγούρα που κουβαλά τον δικό της μικρό θρύλο. Μια πρωτοπόρο της ηλεκτρονικής δημιουργίας, η οποία ευτύχησε να καταχωρηθεί ως "ακόμα σχετική" από τα διάφορα Pitchfork που καθορίζουν το χρηματιστήριο αξιών της (νεο)indie κοινότητας, αλλά και να αγγίξει τις σύγχρονες φεμινιστικές ανησυχίες χάρη στην παρουσία της σε ντοκιμαντέρ σαν το "Sisters with Transistors" της Lisa Rovner (2021).
Δύσκολα, λοιπόν, θα φεύγαμε απογοητευμένοι από τη συγκεκριμένη συναυλία. Αλλά το θερμό χειροκρότημα του φινάλε, όπως και ο ενθουσιασμός που έδειξαν πολλοί έπειτα, σπεύδοντας να φωτογραφήσουν το διάσημο Buchla της, δεν ήταν αποτέλεσμα κεκτημένης ταχύτητας. Γιατί η 76χρονη δημιουργός δεν ήρθε να παίξει αναπαυμένη στις δάφνες της, μα για να ξεδιπλώσει ένα set με κάμποσες αρετές.
Ήταν και εγκεφαλικό, με λίγα λόγια, ήταν όμως και άμεσο –με ρυθμό, διακλαδώσεις, περιπέτεια. Ακόμα και με μερικά απρόσμενα σημεία, μάλιστα, καθώς στο άτυπο δεύτερο μέρος, λ.χ., άρχισαν να χτίζονται δομές που με ένα τσικ διαφορετικής πλεύσης θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε κάτι που ίσως έμοιαζε στο "Meet Her At The Love Parade" του Da Hool (1997). Έστω κι αν λαμβάνουμε ως δεδομένο ότι η Ciani δεν αισθάνεται καμία εγγύτητα προς τη συγκεκριμένη όψη των ηλεκτρονικών πραγμάτων.
Παίρνοντας το μικρόφωνο μετά το χειροκρότημα και τις επευφημίες, η Ciani μας είπε ότι αντιλαμβάνεται τη μουσική της ως κίνηση ήχων και μας εξήγησε τι μοτίβα χρησιμοποιεί, ενώ σύστησε ευρύτερα και το Buchla της. Το οποίο διατηρεί θεμελιωδώς τα χαρακτηριστικά του θρυλικού synthesizer που έπαιζε στα καθοριστικά 1970s, αλλά δεν είναι και απαράλλαχτο: πρόκειται για τη νεότερη παραλλαγή Buchla 200e, η οποία επιτρέπει την παρείσφρηση ψηφιακών στοιχείων μνήμης δίπλα στην πρωτοκαθεδρία των αναλογικών.
Σε έναν προτζέκτορα όπισθεν της σκηνής, εντωμεταξύ, βλέπαμε καθόλη τη διάρκεια της συναυλίας τι έκανε με τα χέρια της και με πόση επιμέλεια χειριζόταν ένα πλήθος βυσμάτων, προκειμένου να βγει το αποτέλεσμα που ακούγαμε. Αυτή η οπτική παράμετρος στάθηκε σημαντική, γιατί τόνισε το γεγονός ότι η Ciani χρησιμοποιούσε ένα τεχνολογικό επίτευγμα ως όργανο, παράγοντας ζωντανή και όχι προηχογραφημένη μουσική. Η οποία στηριζόταν σε αυτοσχεδιασμούς εκτελεσμένους σε πραγματικό χρόνο, άσχετα με το αν οι βάσεις τους εντοπίζονταν σε ακολουθίες ήδη γνώριμες από τη δισκογραφία της κατά τη δεκαετία του 1970.
Ήταν κάτι αληθινά αναζωογονητικό, σκέφτηκα, συγκρίνοντάς το νοερά με τόσα και τόσα ηλεκτρονικά/αυτοσχεδιαστικά/πειραματικά live στα οποία πλήττεις σιωπηρά, ακούγοντας στοίβες προηχογραφημένης μουσικής στο όνομα μιας ασαφώς "προωθημένης" αισθητικής άποψης για την τέχνη, το άστυ και το επίκαιρο.
Επικαιρότητα, άλλωστε, διέθετε και η Ciani. Μπορεί αυτά που παρουσίασε να μην ηχούν πια πρωτόγνωρα και διαστημικά, αλλά –όπως είπε και η ίδια– φτάσαμε ξανά σε ένα σημείο όπου το να εμφανίζεται ζωντανά με ένα αρκετά δύσκολο όργανο, στηριγμένη (κατά μεγάλο βαθμό) σε εμπνεύσεις της στιγμής, φαίνεται ως κάτι εξίσου περίεργο με τα όσα ποιούσε στα 1970s, όταν κανείς δεν καταλάβαινε τι ακριβώς κάνει βλέποντάς την. Σχεδόν, τέλος πάντων, γιατί είναι αλήθεια ότι έχει μεσολαβήσει μια ισχυρή τάση επιστροφής στα αναλογικά synths. Η ιστορία, άλλωστε, ποτέ δεν επαναλαμβάνεται.
Διαβάστε Επίσης
