Η μεταφορά της βραβευμένης ταινίας του Πάνου Κούτρα, "Στρέλλα" (2009) με πρωταγωνίστρια την τρανς Μίνα Όρφανού (βραβείο Α' Γυναικείου Ρόλου από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου), σε όπερα δωματίου αποτέλεσε μια από τις πιο φιλόδοξες παραγωγές που τράβηξαν την προσοχή μας με την ανακοίνωση του προγραμματισμού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τη νέα καλλιτεχνική περίοδο 2022/23. Tη μουσική της νέας όπερας υπογράφει ο Μιχάλης Παρασκάκης, ενώ τη σκηνοθεσία αναλαμβάνει ο Γιώργος Κουτλής. Το λιμπρέττο της Αλεξάνδρας Κ* ακολουθεί τον άρτι αποφυλακισμένο Γιώργο στην συνάντησή του με τη Στρέλλα, μια νεαρή τρανς πόρνη που λατρεύει τη Μαρία Κάλλας. Οι δύο χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωποι με το παρελθόν και θα πρέπει να βρουν μαζί διέξοδο.
Η Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ ανακοίνωσε την πραγματοποίηση ακροάσεων την Παρασκευή 14 Οκτωβρίου για την επιλογή ρόλων διεμφυλικών γυναικών και απευθύνεται σε διεμφυλικές γυναίκες ερμηνεύτριες οποιασδήποτε φωνητικής κατηγορίας (υψίφωνης ή βαρύτονης) με υποκριτικές και φωνητικές ικανότητες, όπως επίσης και προαιρετικά ανάγνωσης παρτιτούρας σε ερασιτεχνικό επίπεδο. Στις 3 Οκτωβρίου, η τρανς εκπαιδευτικός και συγγραφέας, Καθριν Ράιλυ ανακοίνωσε την παραίτησή της από τη θέση της Συμβούλου Παραγωγής με σύντομη ανάρτησή της στον προσωπικό της λογαριασμό στο Facebook όταν έγινε γνωστό στα social media ότι τον πρωταγωνιστικό ρόλο θα αναλάβει ο βαρύτονος Γιώργος Ιατρού: "Δεν συνηθίζω να κάνω τέτοιου είδους αναρτήσεις, αλλά μόλις ήρθε στην αντίληψή μου ότι ο πρωταγωνιστικός ρόλος για την όπερα 'Στρέλλα' ΔΕΝ δόθηκε σε τρανς γυναίκα. Αποχωρώ και επίσημα από τον ρόλο του Συμβούλου Παραγωγής και λήγω την συνεργασία μου με την Εθνική Λυρική Σκηνή. Ευχαριστώ όσους συνεργάτες έχουν πραγματικά στηρίξει την κοινότητα και εύχομαι στο μέλλον να υπάρξει μεγαλύτερη ορατότητα για όλα τα τρανς άτομα".
Την απόφαση τη Ράιλυ στήριξε με δική της ανάρτηση και η ψυχολόγος, διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής και συνιδρύτρια του Οrlando LGBT+ Νάνσυ Παπαθανασίου: "Πριν από λίγο, η Katherine Reilly ανακοίνωσε την αποχώρησή της από τον ρόλο του συμβούλου στην παραγωγή της Στρέλλας στην Εθνική Λυρική Σκηνή επειδή τον πρωταγωνιστικό ρόλο δεν θα τον παίξει τρανς ηθοποιός. Με αφορμή την αποτυχία της ΕΛΣ να ανεβάσει την Στρέλλα όπως πρέπει, κάποια βασικά:
- Αν θέλουμε να ανεβάζουμε queer παραστάσεις και (για; ) να εξαργυρώνουμε πόντους προοδευτικότητας, καλό θα είναι να λειτουργούμε συμπεριληπτικά. Αυτό σημαίνει να δίνουμε ευκαιρίες στις αποκλεισμένες ομάδες από τις ιστορίες των οποίων βγάζουμε παραστάσεις. Κι αν σε μερικές μέρες οντισιόν δεν βρούμε τα κατάλληλα άτομα, συνεχίζουμε μέχρι να τα βρούμε. Κι αν πάλι δεν τα βρούμε, σκεφτόμαστε τι κάνουμε λάθος. Γιατί αν αναρωτιέστε αν υπάρχουν αρκετές ταλαντούχες τρανς γυναίκες για αυτόν τον ρόλο, η απάντηση είναι ξεκάθαρα ναι (αλλά έχει και ένα νόημα να σκεφτούμε γιατί το αμφισβητούμε).
- Είναι απαραίτητο να παίζουν τρανς άτομα τους ρόλους τρανς ατόμων. Γιατί συμπερίληψη, γιατί τρανσφοβία, γιατί οι αποκλεισμοί που βιώνουν τα τρανς άτομα είναι ήδη τεράστιοι. Γιατί θα συζητήσω το αν μπορεί να είναι εξίσου καλή στο ρόλο της Στρέλλας μία γυναίκα, όταν δε θα είναι θέμα το να παίζουν τρανς γυναίκες ηθοποιοί στους ρόλους. Σε ένα ουτοπικό μέλλον που θα έχει εξαλειφθεί η τρανσφοβία.
- Προσθέτω εδώ ότι τα παραπάνω τα γράφω έχοντας στο μυαλό μου ότι τον ρόλο θα παίξει μία σις γυναίκα. Γιατί αν βέβαια έχει επιλεγεί ένας σις άντρας, θα μιλάμε πια για ξεκάθαρη ακραία τρανσφοβική, ουσιοκρατική προσέγγιση, ότι δηλαδή θεωρούν τις τρανς γυναίκες άντρες που προσποιούνται τις γυναίκες.
Μέχρι τότε, οι ρόλοι τρανς ατόμων θα πρέπει τουλάχιστον να παίζονται από τρανς άτομα. Και αν δε βρίσκουν, να ψάξουν περισσότερο. Και να δημιουργήσουν τις συνθήκες για να έχουν περισσότερα τρανς άτομα πρόσβαση σε περισσότερες ευκαιρίες στο μέλλον. Μέχρι τότε, ας ανεβάσουν την Αλίκη στο Ναυτικό, γιατί σε αυτή την εποχή έχουν μείνει. Για την απόφαση της Katherine να αποχωρήσει μόνο σεβασμός".
Από την πλευρά της ΕΛΣ και των συντελεστές της πραγωγής, δεν έχουν υπάρξει έως τώρα δηλώσεις για την επιλογή ηθοποιών και λυρικών τραγουδιστών.
Λίγα λόγια την οπερατική "Στρέλλα"
Η κινηματογραφική ιστορία της Στρέλλας, όπως εκτυλίσσεται στο σενάριο των Πάνου Κούτρα και Παναγιώτη Ευαγγελίδη, μοιάζει να έχει όλα τα στοιχεία ενός ρεαλιστικού μουσικοθεατρικού δράματος, καθώς ακουμπάει στην αρχαία τραγωδία με ευθείες αναφορές στον μύθο του Οιδίποδα και όρους οπερατικού βερισμού. Τα πρόσωπα της ταινίας παραμένουν επίκαιρα δεκατρία χρόνια μετά, σε μια εποχή που η τόλμη και η αλήθεια είναι απολύτως αναγκαίες, και αντιμετωπίζονται όχι ως καρικατούρες, αλλά ως άνθρωποι που ερωτεύονται, αγαπούν και πονούν.
Update: Διαβάστε τις δηλώσεις Εθνικής Λυρικής Σκηνής
"Αναφορικά με την όπερα δωματίου "Στρέλλα", διευκρινίζονται τα εξής:
Βάσει της πολιτικής των αναθέσεων νέων έργων σε Έλληνες συνθέτες η Εθνική Λυρική Σκηνή τηρεί απαρέγκλιτα τη βασική αρχή να μην παρεμβαίνει στο έργο τους, αφήνοντάς τους απόλυτη ελευθερία στην καλλιτεχνική και συνθετική τους προσέγγιση.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΛΣ, βάσει της παρτιτούρας του έργου, στήριξε την καλλιτεχνική ανάγκη να ερμηνευτεί ο ρόλος της Στρέλλας από επαγγελματία βαρύτονο, δεδομένων των υψηλών μουσικών και φωνητικών απαιτήσεων του ρόλου και του είδους. Παράλληλα υπήρξε και ο σχεδιασμός να αναλάβουν ρόλους του έργου διεμφυλικές γυναίκες, μέσω ακρόασης.
Εντούτοις, αφουγκραζόμενοι τη συζήτηση που έχει ανοίξει στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα αναφορικά με τη συμπεριληπτικότητα και την τρανς ορατότητα –έννοιες οι οποίες βρίσκονται και στον πυρήνα της χειρονομίας της της ανάθεσης του τίτλου αυτού–, η ΕΛΣ ανακοινώνει ότι θα διευρύνει τις ακροάσεις και για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του έργου με στόχο να εξαντληθούν οι προσπάθειες –σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο– προκειμένου να βρεθεί μια διεμφυλική γυναίκα ερμηνεύτρια η οποία να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του έργου. Οι λεπτομέρειες για τη νέα ακρόαση θα ανακοινωθούν σύντομα".
Διαβάστε Επίσης
