Ούτε μπόρα έπεσε το βραδάκι της Τετάρτης (κι ας ακούστηκαν μερικά μπουμπουνητά στο κέντρο της Αθήνας, γύρω στις 5 το απόγευμα), ούτε και συνέβη κάτι με την ακουστική, παρά τα όσα επεισοδιακά με τους Bauhaus μερικές μέρες πριν. Οι Κασσάνδρες διαψεύστηκαν: οι ουρανοί έμειναν αραιά συννεφιασμένοι, ο ήχος αποτυπώθηκε κρυστάλλινος σε όλες τις εμφανίσεις (όπου κι αν στεκόσουν στην Πλατεία Νερού) και το Release Athens κατέγραψε ογκώδη προσέλευση κοινού, στο οποίο και πρόσφερε μια γιορτή της εναλλακτικής rock κουλτούρας.
Στη γιορτή αυτή ο Nick Cave στάθηκε αδιαφιλονίκητος πρωταγωνιστής, εν μέσω των παλαιών και νέων δυνάμεων που συγκρότησαν το πρόγραμμα της 2ης μέρας του φεστιβάλ. Δίνοντας μια συναυλία με κάμποσες απίθανες στιγμές, με τις οποίες κι ανανέωσε τους δεσμούς πίστης και λατρείας με το ελληνικό κοινό –που κρατάνε πια εδώ και 40 χρόνια, αφού τόσα συμπληρώνονται φέτος από την πρώτη του έλευση (1982, στο γήπεδο του Σπόρτινγκ, με τους Birthday Party). Μάλιστα, καθώς μας αποχαιρετούσε με το "Ghosteen Speaks" στο φινάλε του encore, δεν παρέλειψε να μας ευχαριστήσει "για όλα, μέσα σε αυτά τα χρόνια".
Royal Arch
Τα πράγματα, βέβαια, ξεκίνησαν πολύ πριν έρθει η ώρα να δούμε τον Nick Cave, με το φεστιβάλ να τηρεί στο ακέραιο το ανακοινωμένο χρονοδιάγραμμα. Ο κόσμος ακόμα κατέφτανε στην Πλατεία Νερού όταν βγήκαν στη σκηνή οι Royal Arch και αρκετοί ακόμα εξοικειώνονταν με τα κατατόπια, καθώς ξεκίνησαν να παίζουν.
Άλλοι, ωστόσο, δεν δίστασαν να δημιουργήσουν μια μικρή συγκέντρωση μπροστά στη σκηνή, ακούγοντάς τους με ενδιαφέρον. Άλλωστε και η νεότευκτη αθηναϊκή μπάντα (ιδρύθηκαν το 2020) στάθηκε μια χαρά. Μπορεί ανά σημεία να σκεφτόσουν ότι μάλλον έφτασαν στους Joy Division μέσω των Interpol και των Editors, πάντως οι indie κιθάρες του Νίκου Κόκκινου και του Βασίλη Δούση εξέπεμψαν ζεστασιά, ενώ και ο Ηλίας Μασρί κατέγραψε ωραία επί σκηνής παρουσία.
Sugar For The Pill
Νεότευκτη αθηναϊκή μπάντα θεωρούνται βέβαια και οι Sugar For The Pill, οι οποίοι πήραν τη σκυτάλη, αφού κι αυτοί σχηματίστηκαν το 2020. Ωστόσο τα μέλη τους έχουν ιστορία στα εγχώρια indie δρώμενα, κυρίως με τους Skinner Box. Έτσι, ήταν γνώριμοι στις μεγαλύτερες ηλικίες που άρχισαν να εμφανίζονται στις γραμμές του κόσμου μπροστά στη σκηνή, χειροκροτώντας μια σφιχτοδεμένη και εν γένει τίμια performance, βασισμένη στο φετινό ντεμπούτο "Wanderlust".
Τα τραγούδια τους είναι εδραιωμένα σε κλασική shoegaze συνταγή –άλλωστε και το όνομα του σχήματος παραπέμπει ευθέως στους Slowdive– ενημερωμένη όμως και από παραδείγματα των τελευταίων χρόνων με φωτεινότερες ανοιχτωσιές, σαν π.χ. τους Beach House ή τους Still Corners. Αιχμή στο δόρυ τους οι μπασογραμμές του Στέφανου Μανούση και η Vana Rose, η οποία τραγούδησε θαυμάσια: το "Drink Conium", ειδικά, το είπε καλύτερα και από τον δίσκο.
Fontaines D.C.
Ο κόσμος άρχισε να πυκνώνει αισθητά, κατόπιν, ερχόμενος κατά συνεχή κύματα στην Πλατεία Νερού. Φαίνεται δηλαδή ότι, παρότι καθημερινή (άρα και εργάσιμη), αρκετοί έκαναν την προσπάθεια παραπάνω για να φτάσουν νωρίς, προκειμένου να δουν τους Fontaines D.C. Κι ας ήταν η τρίτη τους εμφάνιση στη χώρα μας (είχαν πρωτοπαίξει τον Δεκέμβρη του 2018): για πολλούς αυτή ήταν η πρώτη επαφή, στον απόηχο ενός μεγάλου hype, το οποίο κινητοποιεί "παραδοσιακά" το indie κοινό.
Στην περίπτωση της ιρλανδικής πεντάδας, βέβαια, αυτό το hype δεν χάσκει αβάσιμο, γιατί είναι όντως οι μεγαλύτεροι φρέσκιοι ήρωες μιας σκηνής που αποπειράται να κρατήσει ζωντανή την post-punk παρακαταθήκη της δεκαετίας του 1980. Και νομίζω ότι ακόμα κι όσοι δεν έχουν πολυπειστεί από τη μέχρι τώρα δισκογραφία ή όσοι δεν τρελάθηκαν με την εμφάνισή τους στο Release Athens του 2019, στάθηκαν με προσοχή το απόγευμα της Τετάρτης, ήδη από την εντυπωσιακή έναρξη: ο Grian Chatten βγήκε με φόρμα και μπλουζάκι Scarface, ζήτησε με μια κίνηση να δει τον παλμό του κοινού κι αμέσως μετά επιδόθηκε σε μια εντυπωσιακή εκτέλεση του "In Ár gCroíthe Go Deo", που δεν είχε σε τίποτα να ζηλέψει από την εκδοχή την οποία πολλοί θαύμασαν στο φετινό άλμπουμ "Skinty Fia".
Όπως αποδείχθηκε, ήταν απλά μπάσιμο με το δεξί για ένα φορτσάτο κι ορμητικό set. Μένει ανοιχτό το αν η συγκεκριμένη μπάντα ταιριάζει περισσότερο σε κλειστό χώρο, πάντως αυτή καταγράφηκε ως η καλύτερη συναυλία τους στην Ελλάδα –μέχρι στιγμής. Ίσως γιατί αποτύπωσε και τη φάση στην οποία βρίσκονται, κάτι που δεν στάθηκε δυνατόν το 2018 στη Death Disco, αφού δεν είχαν καν βγάλει τον πρώτο τους δίσκο: η τσογλανιά που τους κάνει ελκυστικούς ήταν και τότε εκεί, αλλά το πορτρέτο της παρέμενε ατελές.
Στην Πλατεία Νερού ο Chatten διέθετε ακατάλυτη "υπόγεια" ενέργεια, την οποία πλαισίωναν σταθερά με τα βολτ τους οι κιθάρες, οδηγώντας σε μια σταθερή και πολύ ζωντανή ροή, από την οποία εδώ κι εκεί πήγαζαν διάφορες κορυφώσεις: πότε το "Jackie Down The Line", άλλοτε το "I Love You" ή το "Nabokov". Απλά, χωρίς διάθεση υποτίμησης, να επισημάνουμε ότι οι Ιρλανδοί δεν είναι και Nick Cave. Και το γράφω αυτό γιατί ακούστηκε σε πολλά πηγαδάκια ότι "εγώ για τους Fontaines είμαι εδώ". Το οποίο, εκτός από αχρείαστα μπλαζέ, φάνταζε και αρκετά αστείο στο τέλος της φεστιβαλικής ημέρας. Ας μη χάνεται το μέτρο των πραγμάτων στο όνομα μιας επείγουσας ανάγκης εύρεσης νέων (και νεαρών) ηρώων.
Mogwai
Οι Mogwai, τώρα, είναι μπάντα που πάντα δίχαζε το ελληνικό εναλλακτικό κοινό. Κάτι που φάνηκε αμέσως μόλις τελείωσαν οι Fontaines D.C., αφού άλλοι μετακινήθηκαν μαζικά προς τα πίσω, αντιμετωπίζοντάς τους ως ένα διάλειμμα πριν τον Cave, ενώ άλλοι προωθήθηκαν προς τα μπροστά, ώστε να δουν καλύτερα τους πιονέρους που ταυτίστηκαν όσο λίγοι με την έννοια και την αισθητική του post-rock.
Οι Σκωτσέζοι έχουν έρθει αρκετές φορές στα μέρη μας, ωστόσο, παρά την αντικειμενική τους δεξιοτεχνία, είναι μύθος ότι δίνουν πάντα ωραίες συναυλίες –ας είμαστε ειλικρινείς, έχουμε δει και βραδιές γεμάτες βιρτουοζιτέ, μα δίχως καμία αίσθηση ισορροπίας. Αυτή στο φετινό Release Athens, πάντως, ήταν μία από τις πιο καλές τους στιγμές στην Ελλάδα. Ίσως γιατί η οργανική τους μουσική με τα φουσκώματα, τα νωχελικά ξεφουσκώματα και τις ελεγχόμενες εκρήξεις διαθέτει ευγένεια και μια πολύ συγκεκριμένη ατμοσφαιρική διάσταση, η οποία ταίριαξε γάντι στην ώρα που βγήκαν, καθώς το φως της ημέρας χανόταν κι άρχιζε να πέφτει το σκοτάδι.
Υπό τη σταθερή και πάντοτε στιβαρή πρωτοκαθεδρία του κιθαρίστα Stuart Braithwaite οι Mogwai παρατάχθηκαν μπροστά από μεγάλο πανό με έναν λευκό λύκο, ορίζοντας έτσι ότι το ωριαίο set (που κράτησε τελικά λίγο παραπάνω) θα επικεντρωνόταν στο άλμπουμ του 2021 "As The Love Continues", του οποίου αποτελούσε εξώφυλλο. Μία από τις πιο γερές τους δουλειές εδώ και χρόνια, που, πριν το Release Athens, τροφοδότησε και μια διπλή εμφάνιση στο Primavera Sound της Βαρκελώνης.
Οι μπασογραμμές του Dominic Aitchison έδωσαν συχνά τον τόνο, αν και κατά διαστήματα τους έκλεβαν την παράσταση τα ξεσπάσματα του Barry Burns στα πλήκτρα. Όλα αυτά άρθρωσαν μια συναυλία με προσωπικότητα, που χάρη σε στιγμές σαν το "We’re No Here", το "I'm Jim Morrison, I'm Dead" και το "Mogwai Fear Satan" πέτυχε να λειτουργήσει αυτόνομα και όχι σε λογική support. Στο φινάλε, μάλιστα, οι φίλοι των Σκωτσέζων χαριτολογούσαν λέγοντας ότι πάλι "they took them somewhere nice", κάνοντας λογοπαίγνιο με το πιο αγαπημένο κομμάτι των Mogwai στην Ελλάδα.
Nick Cave & The Bad Seeds
Κοιτάζοντας τι παίζει στις νυν εμφανίσεις, είχα μείνει απογοητευμένος: έλειπαν τραγούδια τα οποία αγαπώ και προτιμούνταν επιλογές που προσωπικά δεν μου λένε και πολλά. Όμως δεν θα μπορούσα να κάνω μεγαλύτερο λάθος. Η έκρηξη έκλυτης ενέργειας που συνόδευσε το εναρκτήριο "Get Ready For Love" χτύπησε σαν ηλεκτροπληξία το πλήθος, φανερώνοντας κάτι που θα χαρακτήριζε και τη συνέχεια της συναυλίας: τίποτα δεν θα παιζόταν όπως το ήξερες· κάθε γνώριμος τίτλος αποτελούσε δυνητικό πεδίο για ηχητικές και ενορχηστρωτικές εκπλήξεις.
Αυτή η μεταμορφωτική δύναμη του Cave ήταν συγκλονιστική, με μια κυριολεκτική έννοια, που ίσως αδυνατεί να μεταδώσει πια η κακή χρήση του συγκεκριμένου επιθέτου στον ιντερνετικό Τύπο. Σκύβοντας προς τα απλωμένα χέρια του κόσμου στις μπροστινές σειρές έμοιαζε συχνά με ιεροκήρυκα, ο οποίος κοινωνούσε αλήθειες βγαλμένες από τα χάσματα της ανθρώπινης πορείας στον Χρόνο. Κι όταν τραγούδησε το "O Children" απευθυνόμενος σε μια κοπέλα που τον κοίταζε εκστασιασμένη (έχοντας ανέβει στους ώμους κάποιου άλλου παριστάμενου), τείνοντάς της παράλληλα το μικρόφωνό του και αγγίζοντας το κεφάλι της σαν να την ευλογεί, ένιωθες ότι βρισκόσουν πράγματι παρών σε μια θρησκευτική εμπειρία. Πλέον, δεν είχε καμία σημασία αν μέχρι τότε δεν έτρεφες ιδιαίτερη εκτίμηση για το συγκεκριμένο άσμα.
Αναλόγως θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε, μιλώντας και για το πώς παίχτηκε το "Jubilee Street", για το πώς στέκονται στο σήμερα το "Tupelo", το "The Ship Song" και το "Into My Arms" –με το οποίο ο Cave μπήκε στο encore της βραδιάς– ή για την επιλογή του να σταθεί στο "City Of Refuge", για μια υπέροχη εκτέλεση. Μεγαλύτερη σημασία, όμως, είχε το γεγονός ότι, όσα πρόσωπα κι αν άλλαζε, παρέμενε καθηλωτικός. Ακόμα κι όταν έκατσε στο πιάνο για τις πιο χαμηλότονες στιγμές της συναυλίας, με τα μόνιτορ να ζουμάρουν στις αδρές γραμμές του προσώπου του καθώς ερμήνευε το "I Need You" (που αφιερώθηκε στον γνωστό εικαστικό Στέφανο Ρόκο, με την αφορμή ενός χαμένου στοιχήματος). Ακόμα κι αν παρουσίασε το φοβερό "The Mercy Seat" σε μια τροποποιημένη εκδοχή, οδηγώντας το σε κάτι πιο υπόκωφο από εκείνο που γνώριζες.
Τα χρόνια, βέβαια, έχουν φέρει αλλαγές. Και η νυν εκδοχή των Bad Seeds είναι η μεγαλύτερη απόδειξη γι' αυτό. Χωρίς Mick Harvey, πλέον, χωρίς Conway Savage, δυστυχώς. Και βέβαια δίχως Blixa Bargeld, κοντά εικοσαετία πια. Όμως το πιστό κοινό δεν έχει λησμονήσει –κι έτσι ρώτησε για τον Blixa. Και, προς έκπληξη ίσως πολλών, ο Cave απάντησε. Από καρδιάς. Λέγοντας ότι κάθε μέρα χωρίς τον Blixa είναι και μια πάλη. Έστω κι αν η παρούσα εκδοχή του συγκροτήματος απέδωσε τα μέγιστα, υπηρετώντας άψογα το μεταμορφωτικό όραμα του Cave, με τον Warren Ellis να έχει αναδειχθεί σε κυρίαρχη μορφή δίπλα στη γνώριμη φιγούρα του Jim Sclavunos. Δημιουργώντας την εντύπωση ότι, ακόμα και με κατά καιρούς απώλειες, οι Bad Seeds παραμένουν κάτι το άφθαρτο. Όπως ακριβώς και ο ηγέτης τους.
