Οι Χαΐνηδες μαζί με τον Ψαραντώνη και την ομάδα Κι όμΩς κινείται παρουσιάζουν τον «Ερωτόκριτο» στο Θέατρο Βράχων (11/9). Ο Γιώργος Χαρωνίτης μίλησε με τον ανήσυχο, δημιουργικό και ακριβολόγο «Χαΐνη» για τις διαστάσεις, κρυφές και φανερές, του πολύμορφου έργου του Βιτσέντζου Κορνάρου.
O «Ερωτόκριτος» είναι ένα από τα πρώτα μου ακούσματα, καθώς ο πατέρας μου τον τραγουδούσε σε εμένα και στη μικρή μου αδερφή όταν ήμασταν παιδιά. Ας μιλήσουμε όμως για τον δικό σας «Ερωτόκριτο»...
Παραδόξως, μέχρι και πριν από δύο δεκαετίες, το τελευταίο ζωντανό έπος στον προφορικό λόγο της Ευρώπης ήταν ο «Ερωτόκριτος». Μπορούσες να τον ακούσεις από τα χείλη ανθρώπων που κάνουν παρέα, που κάνουν διάφορες εργασίες ή ακόμη και στη μοναξιά τους. ο καθένας τραγουδούσε το δικό του απόσπασμα με το δικό του μοναδικό τρόπο. Η παράσταση που επιχειρούμε γεννήθηκε από τη μακροχρόνια και δημιουργική συνεργασία των Χαΐνηδων με την εξαιρετική ομάδα χορού και ακροβασίας Κι όμως κινείται. Ο άλλος πυλώνας του έργου είναι ο Ψαραντώνης, με τον οποίο έχουμε επίσης κοινή πορεία εδώ και 15 χρόνια. Το «προσάναμμα» μιας δημιουργικής φωτιάς σε αυτήν τη συνεργασία είναι οι αληθινές σχέσεις μεταξύ των τριών πυλώνων.
Εσείς φαίνεται να δίνετε διαφορετική διάσταση στο έργο του Κορνάρου.
Όπως τα ομηρικά έπη ήταν μια ποιητική αναπαράσταση μιας γλώσσας στον ελληνικό χώρο τότε, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο ο «Ερωτόκριτος» έδωσε γλώσσα στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Και ο Ψαραντώνης κι εγώ είμαστε από τους τελευταίους που μάθαμε τον «Ερωτόκριτο» στα χωριά μας, που τον είδαμε δηλαδή να λειτουργεί ακριβώς όπως τα ομηρικά έπη. Σε αυτήν την παράσταση ξεδιπλώνονται διάφορα μοτίβα κρητικά, μικρασιάτικα, ηπειρώτικα μέχρι jazz και rock, που συνυπάρχουν με την τραγουδαφήγηση του «Ερωτόκριτου» και τον ηρωισμό της σωματικότητας αυτής της τρομερής κολεκτίβας που λέγεται Κι όμως κινείται.
Σε ένα πρώτο επίπεδο έχουμε την αφήγηση της ιστορίας και σε ένα δεύτερο τις διαλεκτικές σχέσεις που εμφανίζονται και τις αντιθέσεις που συμπληρώνονται και μας οδηγούν άμεσα στην αρχαία τραγωδία και στους προσωκρατικούς φιλοσόφους. Παρουσιάζονται πολύ σπουδαίες αναφορές στο νεο-πλατωνισμό, σε προ-δαρβινικά σπέρματα, στην ανάδυση της Αναγέννησης και στο θάνατο των πεπαλαιωμένων αντιλήψεων του Μεσαίωνα κ.λπ., τα κύρια χαρακτηριστικά του δικού μας «Ερωτόκριτου». Φυσικά, δεν τα διαλέξαμε εμείς. Μας διάλεξαν εκείνα.
Οι φιλοσοφικές αναφορές έχουν να κάνουν και με τη φυσική που έχεις σπουδάσει. Σε έχει επηρεάσει ως επιστήμη στη σύνθεση της μουσικής; Είναι δυνατό να έχεις ερωτευτεί κάτι, να είναι καθημερινά μέσα σου και να μη συντίθεται; Η ζωή μας είναι σύνθεση: όλα είναι παρόντα και ό,τι έχεις αγαπήσει παντρεύεται με κάτι άλλο, με καινούργια πράγματα, οπότε αναδύονται νέοι εαυτοί. Είναι δυνατό να μη με έχει επηρεάσει η φυσική; Δέκα χρόνια μέρα νύχτα στην έρευνα! Η φυσική και τα μαθηματικά έχουν ποίηση, έχουν φαντασία…
Μίλησέ μου για τον Ψαραντώνη…
Με τον Ψαραντώνη είμαστε φίλοι και κάνουμε παρέα. Κι εγώ και αυτός αισθανόμαστε μια μεγάλη συνάφεια από την πρώτη στιγμή που γνωριστήκαμε. Και από τότε είμαστε αχώριστοι.
Είσαι κι εσύ από τα Ανώγεια;
Εγώ είμαι από εκεί που πάω. Είμαι λίγο από την Ιαπωνία αφού αγαπώ τον Ακίρα Κουροσάβα, από την Κίνα αφού αγαπώ τον Λάο Τσε, από την Αμερική αφού αγαπώ τον Μάιλς Ντέιβις, από την Αγγλία αφού αγαπώ τον Σαιξπήρο, από την Ισπανία αφού αγαπώ τον Μπουνιουέλ. Νομίζω πως η πατρίδα μου είναι η ιερή μειοψηφία, όπως έλεγε και ο Σέλεϊ, που αυταπαρνιέται χαρούμενα δημιουργώντας όλα αυτά που βλέπουμε γύρω μας. Αυτή είναι η πραγματική μου πατρίδα.
Που εκφράζεται μέσα από τους Χαΐνηδες…
Είναι η ιερή ομάδα στην οποία ανήκω. Μια κολεκτίβα που μεταβάλλεται, μετασχηματίζεται, ερευνά διαρκώς και δεν ξέρω πού θα πάει αυτό το καράβι – ούτε ήξερα ποτέ μου δηλαδή! Πολυταξιδεμένο καράβι, το οποίο διασώζουν η ειλικρίνεια των σχέσεων, η αποστροφή στην ύλη και στις φήμες. Το διακρίνουν η λιτή ζωή και η ισότητα αμοιβών, η κατάδειξη της αλήθειας με οποιοδήποτε κόστος, η έλλειψη λαϊκισμού. Την κεραία του ποτέ δεν τη σκούριασε με εφήμερα ή πρόσκαιρα πράγματα, ούτε με το δέλεαρ κάποιας εξουσίας. Οπότε δεν έχει κανένα πρόβλημα.
Παρότι σας παρακολουθώ ανελλιπώς δισκογραφικά εδώ και χρόνια, δεν έχει τύχει να σας δω live…
Θα προκύψει και αυτό, χωρίς βία. Τα γεγονότα είναι που μας καλούν. είναι αυτόνομες οντότητες. Τα γεγονότα είναι όπως τα ανθοδοχεία και μας καλούν να γίνουμε τα τοιχώματά τους. Φυσικά, τα ίδια τα γεγονότα δεν έχουν καμία σημασία – σημασία έχουν τα λουλούδια που θα μπουν μέσα.
Αυτή είναι η τοποθέτηση ενός πραγματικά αφύσικου φυσικού!
Αυτά που είπαμε έχουν την απαραίτητη αυτο-συνέπεια και την πληρότητα που απαιτούνται για την παρουσίαση που χρειάζεται να κάνεις. Για ό,τι άλλο θέλεις και σε εμπνέει είμαι στο πλευρό σου, αν κρίνεις την αλληλεπίδρασή μας ως καλό γεννήτορα ποιητικών ερμηνειών. Εν μέσω ρακοποσίας και διαφόρων μεζεκλικίων…
Περισσότερες πληροφορίες
Χαΐνηδες, Ψαραντώνης
Ο «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου σε μια διαφορετική ανάγνωση, σε συνεργασία με τη χορευτική/ακροβατική ομάδα κι όμΩς κινείται και τον Κρητικό μεγάλο λυράρη.
