Τρία εμβληματικά έργα του Μίκη Θεοδωράκη στο Μέγαρο

Τα έργα «Κασσιανή», «Ραψωδία για βαρύτονο και ορχήστρα εγχόρδων» και «Η μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» παρουσιάζονται στο Μέγαρο Μουσικής την Κυριακή των Βαΐων (24/4) από την Καμεράτα υπό την διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου

Κάθε ένα από αυτά τα τρία συμφωνικά έργα του Μίκη Θεοδωράκη έχει τον ιδιαίτερο συμβολισμό του. Το "Τροπάριο της Κασσιανής" είναι το πρώτο συμφωνικό έργο του Μίκη. Η «Ραψωδία για βαρύτονο και ορχήστρα», κατά τον ίδιο τον συνθέτη, είναι το «κύκνειο άσμα» του. Ο κύκλος τραγουδιών «Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν», έργο με μεγαλειώδη αντιπολεμικό χαρακτήρα, θεωρείται παγκοσμίως από τα πλέον σημαντικά έργα του συνθέτη.

Το Τροπάριο της Κασσιανής γράφτηκε το 1942 στην Τρίπολη. Οι αρμονίες αυτού του χορωδιακού-εκκλησιαστικού έργου για τετράφωνη μικτή χορωδία και ορχήστρα έχουν ως πρώτιστη βάση την δυτική μουσική, διατηρούν ωστόσο τις αποχρώσεις του πρωτότυπου θρησκευτικού άσματος. Η «Ραψωδία για βαρύτονο και ορχήστρα» (2009), βασισμένη σε ποίηση Διονύση Καρατζά, μοιάζει περισσότερο με σουίτα, αφού αποτελείται από δεκαέξι μέρη, δέκα από τα οποία έχουν οργανική μορφή, ενώ τα υπόλοιπα έξι είναι τραγούδια. Ο Μίκης Θεοδωράκης την αποκαλεί «κύκνειο άσμα» του και επισημαίνει πως με το έργο αυτό κλείνει οριστικά τον κύκλο της ενασχόλησής του με τη μουσική σύνθεση, κύκλο που άνοιξε με τη σύνθεση της ''Κασσιανής'' (1942) και διήρκησε 68 ολόκληρα χρόνια. Η σύνθεση του κύκλου «Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1966, όταν ο Ιάκωβος Καμπανέλλης παρουσίασε τα ποιήματά του στον συνθέτη, ποιήματα που είχε γράψει για την περίοδο που βρέθηκε φυλακισμένος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Μίκης Θεοδωράκης, ο οποίος είχε φυλακιστεί και ο ίδιος κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής σε ιταλικές φυλακές και στο κρατητήριο της Γκεστάπο, δημιούργησε τις μελωδίες που αναδεικνύουν τα συγκινητικά ποιήματα του Καμπανέλλη, τα οποία έγιναν έκτοτε παγκοσμίως γνωστά ως η τριλογία του Μαουτχάουζεν. Η «Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» θα παρουσιασθεί στην συναυλία της 24ης Απριλίου σε μεταγραφή για ορχήστρα εγχόρδων από τον ενορχηστρωτή Δημήτρη Μαραμή.

Τα τρία έργα του μεγάλου συνθέτη θα ερμηνεύσει μοναδικά η Καμεράτα-Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, υπό τη διεύθυνση του διακεκριμένου αρχιμουσικού Γιώργου Πέτρου. Με την Ορχήστρα συμπράττει ο καταξιωμένος σολίστ Τάσος Αποστόλου. Η συναυλία εντάσσεται στον Κύκλο Adagio-Μουσικές για τις μέρες του Πάσχα.

Για τη συναυλία αυτή ο μεγάλος μας συνθέτης έστειλε στο Μέγαρο Μουσικής την παρακάτω επιστολή: "Την Κυριακή στο Μέγαρο Μουσικής θα ζήσω μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Με την βοήθεια της Ορχήστρας «Καμεράτα», θα πάω πίσω στον χρόνο, στα 1942, τότε που συνέθεσα το πρώτο αξιόλογο έργο μου, την «Κασσιανή» και αμέσως πάλι στο σήμερα, στην τελευταία μουσική σύνθεση της ζωής μου, την «Ραψωδία για Ορχήστρα» (2009). Με την ευκαιρία αυτή θα ήθελα να πω ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στην Ζωή που με αξίωσε να ζήσω μια τόσο συγκλονιστική εμπειρία. Μίκης Θεοδωράκης Αθήνα, 21.4.2016 ΥΓ. Σαν σήμερα, πριν 49 χρόνια έγινε η Δικτατορία. Μέσα στον Ωκεανό της Μουσικής στον οποίο έζησα, το γεγονός αυτό φαντάζει μέσα μου σαν μια μαύρη κουκίδα…