Οι τακτικοί ακροατές της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών γνωρίζουν την ποιότητα των ξύλινων πνευστών της -της αναμφίβολα καλύτερης υπο-ομάδας της- που διακρίνονται συστηματικά σε μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων. Τα ξύλινα είχαν την τιμητική τους και σε δύο πρόσφατες συναυλίες του συνόλου στην «Αίθουσα Χρ. Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής, ερχόμενα αυτήν τη φορά στο προσκήνιο με άλλο τρόπο, καθώς παίχθηκαν δύο κοντσέρτα για τέτοια όργανα με Έλληνες μάλιστα σολίστ.
Στη βραδιά της 29/1, υπό τη διεύθυνση του Στέφανου Τσιαλή, ο κορυφαίος ομποΐστας της ΚΟΑ Δημήτρης Βάμβας αναμετρήθηκε με το μοναδικό «Κοντσέρτο για όμποε» του Μότσαρτ. Η ερμηνεία ενός έργου με όμορφα σταθμισμένες δόσεις λυρισμού και χιούμορ υπήρξε άρτια από πλευράς ύφους και δεξιοτεχνίας. Ο γεμάτος, φωτεινός ήχος ανέδειξε την φωνητικών ποιοτήτων μελωδική γραμμή και την κομψότητα της γραφής, ενώ η μακρά εμπειρία του εκλεκτού σολίστ και σε όργανα εποχής επέτρεψε παιχνίδια -ενίοτε οριακά!- με ταχύτητες, που κάπως «θόλωσαν», όμως, τις διανθίσεις στην καντέντσα. Στα συν προσμετρώνται η γνωστή μουσικότητα του Βάμβα και ο επιτυχημένος διάλογος με το ευπρόσδεκτα συνεπτυγμένο ορχηστρικό κλιμάκιο.
Άνισες υπήρξαν οι εντυπώσεις στα έργα με τα οποία άνοιξε και έκλεισε η συναυλία. Αρχικά προσφέρθηκε μία προσεγμένη εκτέλεση του νεανικού συμφωνικού ποιήματος «Μακμπέθ» του Ρίχαρντ Στράους, που διακρίθηκε για την καλή αποκωδικοποίηση του μουσικού συντακτικού με την ήδη πυκνή ενορχήστρωση και για την επαρκή περιγραφική ρευστότητα των πολυάριθμων επεισοδίων που εστιάζουν στις διάφορες πτυχές -ιδίως σκοτεινές- των ηρώων του σαιξπηρικού αριστουργήματος. Βέβαια, ούτε οι δεδομένες δυνατότητες των εγχόρδων επέτρεπαν περισσότερο εύγλωττη φραστική, ούτε οι ποικίλες κορυφώσεις ηχούσαν πάντοτε με τη δέουσα δραματική δύναμη.
Ατελέστερη πρόβαλε η ερμηνεία της 5ης Συμφωνίας του Σιμπέλιους, ενός θεσπέσιου πλην δυσκολότατου έργου. Ήδη από το κομβικό πρώτο μέρος τα έγχορδα δεν κατάφεραν να επιβάλλουν τον ειρμό της συμφωνικής αφήγησης: η εκτύλιξη και επαναφορά των θεμάτων παρέμενε συστηματικά μετέωρη, με αποτέλεσμα οι φράσεις να ηχούν ξεκομμένες, αποσπασματικές. Εξίσου ασαφής υπήρξε η αξιοποίηση των διαβαθμίσεων δυναμικής και ταχυτήτων που συμβάλλουν στην -τόσο έντονη εν προκειμένω- ανάγλυφη ηχητική αποτύπωση της υποδόριας ανησυχίας του κόσμου της φύσης. Τα πράγματα σταδιακά βελτιώθηκαν ιδίως μετά το μεσαίο λυρικό μέρος, χωρίς πάντως να αποκατασταθεί η συνοχή του σφριγηλού υποστρώματος των εγχόρδων επί του οποίου αρθρώνονται τα κρεσέντι και οι παρεμβάσεις των πνευστών. Και αυτά, όμως, δεν βρέθηκαν στην καλύτερη τους μέρα, τόσο τα ξύλινα (πλην του φαγκοτίστα Αλέξανδρου Οικονόμου), όσο και τα χάλκινα, ειδικά τα κόρνα (που απέδωσαν καλύτερα το περίφημο «κάλεσμα των κύκνων» του καταληκτικού allegro molto παρά το αρχικό κάλεσμα) και οι τρομπέτες. Εύλογα δεν μπορεί να γίνει λόγος για νοηματοδότηση της μυστηριώδους γοητείας του έργου...
Με την εξαίρεση των δύο πρώτων συμφωνιών, η ΚΟΑ δεν έχει εξοικειωθεί με την ιδιαίτερη μουσική γλώσσα του Σιμπέλιους. Όπως συμβαίνει και με απαιτητικά έργα άλλων συνθετών, η προετοιμασία του συνόλου οφείλει σε τέτοιες περιπτώσεις να αρθεί σε άλλο επίπεδο. Κάτι το οποίο, δυστυχώς, ουδόλως εγγυάται, πολλώ δε μάλλον διασφαλίζει ο -νομοθετικά καθορισμένος!- ελάχιστος αριθμός δοκιμών…
Μία εβδομάδα αργότερα (5/2), οι επιδόσεις της ΚΟΑ σε ένα περισσότερο ετερόκλητο αλλά άκρως ερεθιστικό πρόγραμμα βελτιώθηκαν κατακόρυφα, ίσως λόγω της παρουσίας στο πόντιουμ ενός παλιού γνωστού της, του γεννημένου στη Μάλτα Καναδού αρχιμουσικού Τσαρλς Ολιβιέρι-Μανρόου.
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρέθηκε ένας εξαιρετικά ταλαντούχος νεαρός φλαουτίστας, ο 20χρονος Στάθης Καραπάνος, ο οποίος μάλιστα ερμήνευσε το σπάνια παιζόμενο «Κοντσέρτο για φλάουτο σε μι ελάσσονα, έργο 57» του Μερκαντάντε. Ο φημισμένος για τις όπερες αλλά και τη σωρεία έργων μουσικής δωματίου, όπου αξιοποιήθηκε ιδιαίτερα το φλάουτο, Ιταλός συνθέτης έγραψε 6 κοντσέρτα για αυτό το όργανο σε μία εποχή όπου ο δύων κλασικισμός συναντούσε τον ανατέλλοντα ρομαντισμό. Η κλασική, χωρίς μορφολογικές καινοτομίες, φόρμα του -μάλλον ακαδημαϊκής έμπνευσης- κοντσέρτου, εμφανής κυρίως στη συμφωνική γραφή, έδινε τη θέση της σε βιρτουοζίστικα απαιτητικές και μελωδικότατες παραγράφους για το φλάουτο, που παρέπεμπαν στο οπερατικό μπελ-κάντο. Σε αγαστή συνοδοιπορία με την ορχήστρα, ο Καραπάνος ανταπεξήλθε με άνεση, ορθοτονικά ασφαλή, αιθέριο ήχο και μαλακό φραζάρισμα στις προκλήσεις της παρτιτούρας, αφήνοντας πολλές υποσχέσεις για το μέλλον!
Η βραδιά είχε ξεκινήσει με μίαν ανεπίληπτη εκτέλεση του «Προανακρούσματος» στο ορατόριο «Πέντε Ψαλμοί του Δαβίδ» του Ανδρέα Νεζερίτη. Ο αρχιμουσικός διασφάλισε και πεντακάθαρη εκτύλιξη της λιτής δομής της σύντομης εθνικοσχολικής σύνθεσης και νηφάλια ανάδειξη της κατανυκτικής ατμόσφαιρας και του θρησκευτικού συναισθήματός της.
Ακόμη μεγαλύτερη απόλαυση χάρισε η ερμηνεία της 7ης Συμφωνίας του Ντβόρζακ, με την οποία ολοκληρώθηκε η συναυλία. Ο Καναδός αρχιμουσικός ανέδειξε την περίτεχνη δραματουργία και την ιδιότυπη νοσταλγία της παρτιτούρας με ευέλικτα τέμπι και δυναμικές, ισόρροπη προβολή των αντιθέσεων μεταξύ λυρικών και δραματικών ενοτήτων, καθώς και με θεατρικότατη αφήγηση μεγάλης πνοής. Θαύμασε κανείς -παρά κάποιους τοπικούς αποσυντονισμούς των εγχόρδων- την επιτυχημένη απόδοση της στοχαστικής μελαγχολίας των δύο πρώτων μερών, τη ρυθμική ζωντάνια του σκέρτσου αλλά και τις έξοχες παρεμβάσεις των ξύλινων στο ενδιάμεσο τρίο (συγκλονιστικό σόλο Μουρίκη, θαυμάσιοι Δράκος, Βάμβας, Αλέξ. Οικονόμου), την μέχρι θριαμβικής κορύφωσης ορμή του φινάλε!
Για όσους αναρωτιούνται, ο Ολιβιέρι- Μανρόου έχει μάθει καλά τον Ντβόρζακ στα …πάτρια του συνθέτη εδάφη, όπου σπούδασε και εργάσθηκε επί σειρά ετών!
Credit 1ης φωτογραφίας: ΚΟΑ
