Τις δυνατότητες, την τόλμη και τη φαντασία των μουσικών της νεότερης γενιάς κατέδειξαν δύο αξιόλογες εκδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν πριν τις γιορτές.
Στις 26/11/2015, η 27χρονη βιολίστρια Δανάη Παπαματθαίου-Μάτσκε και ο πιανίστας Ούβε Μάτσκε έδωσαν στο υπόγειο αμφιθέατρο του «Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη» την καθιερωμένη πια -και πάντοτε αναμενόμενη από τους φιλόμουσους- Αθηναϊκή τους εμφάνιση. Το θαυμάσιο, ωριαίας διάρκειας πρόγραμμα περιελάμβανε αποκλειστικά σονάτες για βιολί και πιάνο Γάλλων συνθετών (Φωρέ, Ντεμπυσσύ, Ραβέλ).
Ως συνήθως, το αβίαστο δέσιμο, ο συντονισμός και η εκφραστική συνοδοιπορία πατέρα και κόρης εντυπωσίασαν. Όμως, η στεγνή και στερούμενη ανάκλασης ακουστική της χαμηλοτάβανης αίθουσας έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις -άνισες- εντυπώσεις, κυρίως επειδή διόγκωνε τον ήχο του βιολιού, εκθέτοντας το παραμικρό τονικό ολίσθημα, την παραμικρή αστάθεια. Πολλώ δε μάλλον όταν για τις ερμηνείες όλων των έργων αξιοποιήθηκε σαφώς ρομαντικό οπλοστάσιο (πλούσιος ήχος, μεγάλες χειρονομίες, γενναιοδωρία συναισθήματος), που ίσως ταίριαζε καλύτερα μόνο στην 1η Σονάτα του Φωρέ. Η δύναμη του παιξίματος, η φροντισμένη ανάδειξη της μελωδικής γραμμής και εκτύλιξη της φραστικής ενίσχυσαν -έστω, υπερβολικά- το διάχυτο λυρισμό της νεανικής παρτιτούρας.
Η κάπως αδρομερής, αλλά ρυθμικά στιβαρή πιανιστική συνοδεία του Μάτσκε συνέβαλε περισσότερο στην τήρηση των ισορροπιών στην τζαζίστικης επιρροής Σονάτα του Ραβέλ, με την οποία -όπως και με αυτήν του Ντεμπυσσύ- οι δύο μουσικοί φάνηκαν περισσότερο εξοικειωμένοι, λόγω της πρόσφατης ηχογράφησής τους. Σε αυτήν του Ντεμπυσσύ, πάντως, έλειψαν από το μεν πιάνο οι τόσο αναγκαίες αποχρώσεις και ιριδισμοί, από το δε βιολί το επίπεδο εκείνο απλότητας και ευαισθησίας, που θα δικαίωναν την ιδιότυπη ποιητική της διάσταση.
Η ομάδα «The Medium Project», που δημιούργησαν ο αρχιμουσικός Ανδρέας Τσελίκας και η σκηνοθέτις Ράϊα Τσακηρίδη, συνάρπασε προ διετίας με την εκπληκτική δουλειά της στο «Μέντιουμ» του Μενόττι. Συνεχίζοντας έκτοτε να διεκδικεί με συνέπεια ξεχωριστή πλην ουσιαστική παρουσία στο ερμητικά κλειστό εγχώριο λυρικό τοπίο, παρήγγειλε πέρσι στο συνθέτη Γιώργο Δούση την όπερα «The Shell Game» («Το παιχνίδι με τα κοχύλια»), που ανέβηκε από τα τέλη Νοεμβρίου 2015 μέχρι τις αρχές του νέου έτους στο θέατρο «Olvio».
Παρακολουθώντας την παράσταση της 19/12/2015, και ανεξαρτήτως των όποιων μικροενστάσεων, επιβεβαιώσαμε με ικανοποίηση τη σοβαρότητα των προθέσεων και την αρτιότητα του καλλιτεχνικού αποτελέσματος.
Κατ’αρχάς, γιατί η συγκεκριμένη σύνθεση αποτέλεσε πραγματικό δείγμα σύγχρονης όπερας δωματίου, με ευπρόσδεκτη συναρμογή μουσικής-λόγου. Χωρίς να ηχεί πρωτότυπη, η ατμοσφαιρική, υπαινικτική μουσική του Δούση συγκέραζε γόνιμα διάφορες επιρροές από νεορομαντικά ακούσματα μέχρι αμερικανικό μινιμαλισμό και τζαζ. Και όσο εάν η απόδοσή της από ένα μικρό ορχηστρικό σύνολο θα ανεδείκνυε ίσως σαφέστερα το στίγμα της, το γεμάτο αποχρώσεις και αίσθηση της δραματουργίας παίξιμο της πιανίστριας Δήμητρας Μαντζουράτου αποτέλεσε κομβικό παράγοντα της επιτυχίας της όλης παραγωγής.
Ακολούθως, γιατί η μουσική «κούμπωνε» έξοχα με το λιτό και διεισδυτικό λιμπρέτο -σε αγγλική και γαλλική γλώσσα- της Έρις Κύργια, που άρθρωσε σε 7 σκηνές όλες τις εκφάνσεις, εντάσεις και αδιέξοδα του ερωτικού πάθους.
Τέλος, γιατί η εύστοχη, αφαιρετική σκηνοθεσία της Τσακηρίδη διασφάλισε τη συνοχή και την ομοιογένεια της δουλειάς. Αφενός αξιοποίησε το ψυχρό πλην λειτουργικό σκηνικό του Παύλου Θανόπουλου (ο οποίος υπέγραψε και τα κοστούμια), τους υποβλητικούς και ψυχολογικά καίριους φωτισμούς της Εβίνας Βασιλακοπούλου και τη στυλιζαρισμένη, αδιόρατα χορευτική κινησιολογία της Κορίνας Κόκκαλη για να υπογραμμίσει τις μεταπτώσεις καταστάσεων και χαρακτήρων. Αφετέρου, κατηύθυνε μαεστρικά ένα θεατρικότατο παιχνίδι ερωτικών σχέσεων, μέσα από μία διδασκαλία αφηγηματικής ρευστότητας και χειρουργικής ακρίβειας, προσεγμένης σε κάθε λεπτομέρεια.
Ευτύχησε, βέβαια, να έχει στη διάθεσή της ένα ισορροπημένο και δεμένο κουαρτέτο αξιόλογων νέων μονωδών (Λητώ Μεσσήνη, Μιχάλης Ψύρρας, Αντωνία Δεσπούλη, Κωνσταντίνος Ζαμπούνης) που ανταποκρίθηκαν σε κάθε πτυχή των ρόλων. Παρότι η φωνητική γραφή -κινούμενη μεταξύ μελωδικής απαγγελίας και αριόζι- δεν υπήρξε ιδιαιτέρως απαιτητική, τα διακριτά τίμπρα, η καθαρή άρθρωση, κυρίως όμως η υποκριτικά πειστική σκιαγράφηση των χαρακτήρων και η απόδοση της ψυχολογίας τους συνέβαλαν καθοριστικά στις θετικές εντυπώσεις.
Μακάρι τέτοιου βάθους και ποιότητας προετοιμασία να επενδυόταν συχνότερα στη χώρα μας και σε οπερατικές παραγωγές (πολύ) μεγαλύτερης κλίμακας…
Credit φωτογραφίας «The Shell Game»: Πάτροκλος Σκαφίδας
