Η όμορφη εικόνα της κατάμεστης «Αίθουσας Χρ. Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής κατά το διήμερο 17-18/3 μαρτυρούσε πολλά για τη δημοφιλία και την εκμαυλιστική δύναμη της παρουσίας στο πόντιουμ του Θεόδωρου Κουρεντζή. Ο διεθνούς φήμης Έλληνας αρχιμουσικός και η ορχήστρα του «MusicAeterna» επισκέφθηκαν ξανά την Αθήνα και έδωσαν δύο συναυλίες με έργα Ραμώ και Προκόφιεφ.
Στο «γκαλά Ραμώ» της πρώτης βραδιάς ακούσθηκαν ορχηστρικά αποσπάσματα, χοροί και άριες από όπερες του γάλλου συνθέτη, καθώς και άλλα έργα του. Το πρόγραμμα αντανακλούσε σε μεγάλο βαθμό αυτό του CD που κυκλοφόρησε πέρσι με τον τίτλο «Ο ήχος του φωτός». Ο Κουρεντζής θεωρεί ότι η μουσική του Ραμώ είναι συνδεδεμένη με το φως όσο καμία άλλη! Τούτο ίσως εξηγεί γιατί το μεγαλύτερο μέρος της συναυλίας διεξήχθη μέσα στο σκοτάδι…
Από πλευράς ερμηνειών, ήταν προφανές ότι αυτές, παρά την καλή αφομοίωση των διδαγμάτων της ιστορικής ερμηνευτικής (αιχμές και νεύρο, παιχνίδια με ταχύτητες και δυναμικές), παρέμειναν φιλτραρισμένες μέσα από τη γνωστή πλέον ιδιοσυγκρασία του αρχιμουσικού και την κατάχρηση ορχηστρικού ρουμπάτο, που είχε άμεση αντανάκλαση στο συχνά ιδιότυπο φραζάρισμα. Τα ζωηρά/χορευτικά κομμάτια παίχθηκαν εξαιρετικά γρήγορα και δυναμικά, τα περισσότερο λυρικά/στοχαστικά εξαιρετικά αργά και αναλυτικά. Μάλιστα, τόσο στην «Είσοδο της Πολύμνιας» από την όπερα «Οι Βορεάδες» όσο και στην άρια «Θλιβερά στολίδια» από την όπερα «Κάστωρ και Πολυδεύκης» διέκρινε κανείς έντονο άρωμα ύστερου ρομαντισμού...
Σε πολλά σημεία, η μαστιγωτική διεύθυνση άμβλυνε την χαρακτηριστική ρευστότητα της μουσικής του Ραμώ και την κομψότητα του βηματισμού. Τούτο, πάντως, παραμένει εν πολλοίς θέμα γούστου, στο βαθμό που η μουσική του Ραμώ «αντέχει» άνετα τέτοιες προσεγγίσεις. Η θεατρικότητα των ερμηνειών (έξοχη «Όρνιθα») αύξανε υπερβολικά την εκφραστικότητα του παιξίματος -και τις επιδοκιμασίες των ακροατών!- αλλά προσέδιδε ενίοτε μια κάποια ομοιομορφία σε όλα τα έργα του προγράμματος, ανεξαρτήτως δε του διαφορετικού τους χαρακτήρα. Σε αυτό συνέβαλε και η πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων κυρίως των εγχόρδων και των λαμπερών χάλκινων της ορχήστρας. Τα ξύλινα, που θα μπορούσαν να ενσταλάξουν δόσεις ποιητικότητας, έμειναν -συνειδητά;- σε δεύτερο πλάνο…
Προβληματισμούς γέννησε, εξάλλου, το γεγονός της ηχητικής ενίσχυσης της ομάδας σταθερού βασίμου (τσέμπαλο, βιολοντσέλο, θεόρβη), την οποία πρόδωσαν οι μικροφωνισμοί των ηχείων. Αν ληφθούν υπ’όψιν ο σχετικά μεγάλος αριθμός των μουσικών αλλά και η περίφημη ακουστική της αίθουσας, αναρωτιέται κανείς τόσο γιατί κάτι τέτοιο κρίθηκε αναγκαίο, όσο και εάν επηρέαζε γενικότερα τον ήχο της ορχήστρας, που συχνά άγγιζε δυσθεώρητα ύψη «στουντιακής» τελειότητας…
Τέλος, παρά τη δροσιά του ηχοχρώματος και την ευχάριστη σκηνική παρουσία, η Λευκορωσίδα υψίφωνος Ναντίν Κούτσερ δεν χάρισε υφολογικά ενημερωμένο -ούτε καν αξιομνημόνευτο- τραγούδι. Η ατελής εκφορά της γαλλικής γλώσσας, οι ανεπαρκείς χαμηλές νότες, η αδυναμία ανταπόκρισης στις ειδικές απαιτήσεις κάθε άριας (π.χ. αυτής της τρέλας από την «Πλάταια») ή προσαρμογής στα αδόκητα αργά τέμπι του μαέστρου (στην προαναφερθείσα άρια από το «Κάστωρ και Πολυδεύκης») υπονόμευσαν έντονα τη συμμετοχή της…
Αντίθετα, με δυσκολία θα έβρισκε κανείς να προσάψει το παραμικρό στη συναυλιακή εκτέλεση του μπαλέτου «Ρωμαίος και Ιουλιέττα» του Προκόφιεφ που δόθηκε την επομένη (18/3). Το ρωσικό ρεπερτόριο αποτελεί τη «μητρική» μουσική γλώσσα τόσο για τον Κουρεντζή όσο και για την ορχήστρα, ενώ και ο υψηλός βαθμός ώσμωσης μεταξύ τους συνετέλεσε στις συνολικά συναρπαστικές εντυπώσεις.
Η περισσότερο συμφωνική παρά χορευτική προσέγγιση -κάτι όχι παράδοξο, βέβαια, αν συνυπολογισθεί η δυσκολία «χορογραφικής» απόδοσης αυτής της μουσικής- ανέδειξε τον πλούτο και την τόλμη της ορχηστρικής γραφής, τις εντάσεις και τη θεατρική της διάσταση, κυρίως στις δύο πρώτες πράξεις. Η δεξιοτεχνία του συνόλου -προεξαρχόντων και πάλι εγχόρδων και χάλκινων πνευστών- και η αστείρευτη ενέργειά του έκοβαν συχνά την ανάσα ιδίως στις σκηνές των χορών και των μονομαχιών. Ο αρχιμουσικός κρατούσε αμείωτο το ενδιαφέρον και τη ροή της συνολικής αφήγησης, χωρίς να αμελεί την ανάγλυφη ανάδειξη λεπτομερειών. Κατάφερε δε να συντηρήσει τη συνοχή του ειρμού της δραματουργίας, αποσπώντας από τους Ρώσους μουσικούς παίξιμο σπάνιου λυρισμού και ευαισθησίας στις δύο τελευταίες πράξεις. Η μικροφωνική ενίσχυση δεν έλειψε, πάντως, και εδώ (μαντολίνα!), ενώ τα καλλιεπή ξύλινα πνευστά ήσαν ξανά κάπως υποτονικά.
Κατά τα λοιπά, το γεγονός ότι το ίδιο βράδυ, μερικά χιλιόμετρα πιο νότια, η άλλη μεγάλη αίθουσα συναυλιών της Αθήνας, η Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση ήταν εξίσου ασφυκτικά γεμάτη για τη εμφάνιση του θρυλικού Ζόρντι Σαβάλ, παρέπεμψε, έστω για λίγο, σε άλλες ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, μη μαστιζόμενες από την κρίση...
Credit φωτογραφιών: Χάρης Ακριβιάδης
