ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ
Θέλω η ταινία να ψάχνεται από μόνη της
Είναι 23 χρόνων. Μιλάει τη γλώσσα της ηλικίας του και η σκέψη του, για να εκδηλωθεί, στέλνει διαρκώς παραπομπές σε ταινίες. Η κουβέντα με τον Αλέξανδρο Βούλγαρη έγινε με αφορμή την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, "Κλαις;", και για κάποιο λόγο ξεκινήσαμε από το αμερικάνικο σινεμά για να καταλήξουμε στο ελληνικό. Η κουβέντα ξεκινάει με την αγαπημένη του ταινία...
Ο "Ψαλιδοχέρης" είναι ίσως η αγαπημένη μου ταινία, το έπος! Τα έχει όλα μέσα, όσα θα έπρεπε να έχει μια ταινία. Είναι τέλεια, γιατί είναι παιδική κατά έναν τρόπο και ταυτίζεσαι με ένα χαρακτήρα αλλόκοτο. Κάτι που μου αρέσει πολύ στους Αμερικάνους ηθοποιούς είναι πως παίζουν κάποιο χαρακτήρα, ας πούμε 40 χρόνων, και μπορείς να τους φανταστείς πώς ήταν παιδιά, παίζουν και βλέπεις όλο το φάσμα μέσα τους. Επί της ουσίας κανείς δεν μεγαλώνει, απλώς γερνάει το σώμα του. Αυτό στις ευρωπαϊκές ταινίες δεν γίνεται εύκολα, στην "Μπλε" ταινία, ας πούμε, η Ζιλιέτ Μπινός είναι 35 χρόνων, πάει και τελείωσε! Πώς σου φάνηκε το "Κλαις;", όταν το είδες;
Στη μικρού μήκους ταινία που έκανα ("Καλή τάπα καρφίτσα") υπήρχαν περισσότερες επιρροές απ' ό,τι αυτό που ήθελα εγώ να πω. Οπότε τώρα με το "Κλαις;" σκεφτόμουν ότι έπρεπε περισσότερο να προσπαθήσω να κάνω ό,τι θέλω. Γενικά, δεν είμαι πολύ δύσκολος άνθρωπος και επικριτικός και μου καθόντουσαν καλά τα περισσότερα πράγματα που έβλεπα και στο γύρισμα και στο μοντάζ. Έκανα λοιπόν αυτό που ήθελα, αλλά σέβομαι και τις απόψεις κάποιων που κάποια στοιχεία δεν τους άρεσαν.
Αυτό το "ό,τι ήθελα" σημαίνει και απεριόριστο πειραματισμό με τις τεχνικές και την κάμερα;Επειδή η ταινία ουσιαστικά δεν έχει πλοκή, παρά μόνο υποτυπώδη, και επικεντρώνεται περισσότερο στους χαρακτήρες, σκέφτηκα ότι αυτό έπρεπε να το αντισταθμίσω με μια πλοκή στην αισθητική κατά μία έννοια, για να βγει μια συνολική ατμόσφαιρα. Είναι τόσο "κουκουρούκου" φτιαγμένη η ταινία, ώστε να λες "κάτσε να δούμε", γιατί στην επόμενη σκηνή μπορεί να είναι κάτι αρκετά διαφορετικό. Συν ότι σε μια ταινία που, από τα πρώτα πέντε λεπτά, ξέρει τι θέλει να είναι, δεν βλέπω τόσο το νόημα. Μ' αρέσει η ταινία να ψάχνεται από μόνη της, να έχει μια πορεία προς την ουσία της, και να καταλήγει κάπου ή και να μην ξέρει τι είναι. Στο μυαλό μου πάντως υπήρχε ένας έλεγχος.
Έχεις χρησιμοποιήσει με πολύ ενδιαφέροντα τρόπο και την Αθήνα.Ήθελα να το κάνω, γιατί εγώ δεν έχω ζήσει πολύ στο κέντρο και μ' άρεσε. Και γενικά δεν βλέπεις πολλές ταινίες με την πόλη, ειδικά χρησιμοποιημένη όπως στις ταινίες στο εξωτερικό. Ε, και ακριβώς επειδή εδώ δεν έχεις τα λεφτά ώστε να προσπαθήσεις ας πούμε να κάνεις το "Brazil" ή το "Blade runner", αναγκαστικά επηρεάζεσαι από ταινίες που είναι πιο κοντά στα δικά σου κυβικά. Βλέπεις δηλαδή μια ταινία πώς έχει γυριστεί σε φυσικούς χώρους και λες ότι πιθανότατα θα μπορούσα να το προσεγγίσω έτσι από πλευράς παραγωγής. Αυτός νομίζω είναι κι ένας λόγος που οι νέοι γενικότερα γουστάρουν περισσότερο ανεξάρτητο κινηματογράφο -γιατί εκεί βλέπουν πιθανότητες και για τον εαυτό τους. Όπως οι πρώτες ταινίες του Τζάρμους... τι είναι; Τρεις χώροι, μια κάμερα και τρεις τύποι που δεν είναι ηθοποιοί. Και λες, τώρα γιατί αυτό το πράγμα είναι αυτό που είναι και δεν είναι μια μαλακία; Ε, δεν είναι!
Τι δεν σου αρέσει στις ταινίες;Μου τι σπάει να είναι επί τούτου μοντερνιές χωρίς λόγο. Βλέπεις ας πούμε τον Κασοβίτς ο οποίος είναι ένα δράμα πια! Κι όταν βλέπεις αυτό το δράμα, αρχίζεις να αναρωτιέσαι και για το "Μίσος", το πίστευε αυτό που έκανε ή μας δουλεύει; Ενώ ο Αρονόφσκι μου φαίνεται ενδιαφέρων αλλά δεν μου αρέσει.
Τι δεν σου αρέσει στο ελληνικό σινεμά;Κάτι δεν πάει καλά... Σίγουρα δεν υπάρχει και υποστήριξη από τον ένα σκηνοθέτη στον άλλο. Δηλαδή, αυτό που υπάρχει στο Ιράν, όπου γίνεται ο Κιαροστάμι γνωστός και ανοίγεται ο δρόμος σε άλλους δέκα σκηνοθέτες Ιρανούς, οι οποίοι αμφίβολο είναι το πόσο καλοί είναι, αλλά παίζονται κ.τ.λ., φυσικά και δεν συμβαίνει εδώ. Νομίζω ότι υπάρχει σαφώς πρόβλημα στόχου. Οι ταινίες δεν "επικοινωνούν" καθόλου. Και γενικά δεν "επικοινωνούμε" ως άνθρωποι. Για μένα το πρόβλημα γενικά του ευρωπαϊκού κινηματογράφου είναι πως δεν είναι βιομηχανία. Με την έννοια ότι στην Αμερική, ο κάθε σκηνοθέτης θα μάθει πρώτα πώς η ταινία του δεν πρέπει να κουράζει και να βλέπεται απ' όλους, απ' την Κορέα μέχρι το Ουζμπεκιστάν, και μετά θα περάσει το δικό του στυλ. Ενώ εμείς εδώ πέρα, μπορεί να έχουμε έναν τρελό κινηματογραφιστή, τον Νικολαΐδη για παράδειγμα, ο οποίος, ενώ μπορεί να έχει έναν απίστευτο προσωπικό κόσμο, έπειτα από δέκα ταινίες και χωρίς καμία πίεση παραγωγού, ακόμη να μην έχει δουλέψει κάποια λάθη ή κάποια προβλήματα ρυθμού.
Βένια Βέργουvvergou@athinorama.gr
