Ο Ψάρης και ο Φαφούτης επιστρέφουν για άλλη μία θεαματική περιπέτεια στη χώρα των Βίκινγκς, οι οποίοι μιλούν στην περίπτωσή μας ελληνικά – αλλά και οποιαδήποτε γλώσσα του κόσμου χρειαστεί. Το «αυθεντικό» voice cast και ο σκηνοθέτης της ελληνικής μεταγλώττισης του «Πώς να Εκπαιδεύσετε το Δράκο σας 2» εξηγούν στον Χρήστο Μήτση πώς τα καταφέρνουν.
Αν και η χώρα μας (όπως και τα Βαλκάνια, η Σκανδιναβία, η Μ. Βρετανία και η Πορτογαλία) είναι από αυτές που ευτυχώς επιμένουν στους υπότιτλους, τα animations μεταγλωττίζονται για ευνόητους λόγους παντού ανά την υφήλιο. Σε πολλές χώρες όμως μπορείς να βρεις κόπιες στην «πρωτότυπη» βερσιόν, κάτι που συμβαίνει φυσικά και στην Ελλάδα. Ή μάλλον συνέβαινε, καθώς πλέον οι ταινίες κινουμένων σχεδίων προβάλλονται αποκλειστικά μεταγλωττισμένες, ενώ ακόμη κι αν υπάρχουν κόπιες με υπότιτλους, αυτές εξορίζονται μέσα στη μαύρη νύχτα και σχεδόν πάντα σε πολυκινηματογράφους. «Πριν από μία δεκαετία το “Ψάχνοντας τον Νέμο” έκανε κοντά το ένα τρίτο των εισιτηρίων του από τις υποτιτλισμένες κόπιες, κάτι που δεν γίνεται πλέον», μας λέει ο Πάνος Μαρτάκης, γενικός διευθυντής της εταιρείας διανομής Feelgood (η οποία αντιπροσωπεύει στη χώρα μας την Disney). «Οι ενήλικοι Έλληνες δεν πάνε να δουν ταινίες animation, απλώς συνοδεύουν τα παιδιά τους στον κινηματογράφο», προσθέτει η Μαριλίζα Τοτόμη, γενική διευθύντρια της UIP, συμπληρώνοντας ότι «αν στην Αμερική και στη Γαλλία η κινηματογραφική έξοδος είναι οικογενειακή υπόθεση, εδώ έχεις μια μητέρα η οποία έχει μαζέψει 5-6 παιδιά φίλων και γνωστών και τα πάει σινεμά».
Έτσι τα τελευταία χρόνια το μερίδιο των εισιτηρίων από τις μεταγλωττισμένες προβολές αυξάνεται σταθερά, οι υποτιτλισμένες αναγκαστικά μειώνονται δραματικά και τελικά καταλήγουμε στα… άπταιστα ελληνικά. Η πρώτη «Μαδαγασκάρη», για παράδειγμα, έκανε το 2005 168.000 εισιτήρια μεταγλωττισμένη και 39.000 υποτιτλισμένη, η δεύτερη 290.000 και 36.000 αντίστοιχα το 2008, ενώ πρόπερσι η τελευταία 243.000 στην ελληνική εκδοχή και μόλις 13.000 στην αγγλόφωνη. Οι λιγοστές εξαιρέσεις στον κανόνα είχαν να κάνουν με ταινίες animation που στόχευαν και σε ένα λίγο μεγαλύτερο ηλικιακά κοινό, όπως η «Εποχή των Παγετώνων», η οποία μέτρησε πάμπολλους έφηβους αλλά κι ενήλικους θεατές. «Και πάλι όμως η αναλογία είναι συντριπτική υπέρ της ελληνικής βερσιόν», εξηγεί η Κατερίνα Τσάγκα, managing director των ταινιών της Fox στην Ελλάδα (διανέμονται μέσω της Odeon). «Σε κάποιες ταινίες μπορεί να κρατάμε ακόμη 3-4 αγγλόφωνες κόπιες για τους σινεφίλ ενήλικους ή τους αλλοδαπούς θεατές», συνεχίζει η ίδια, «αλλά είναι κάτι που όλοι οι διανομείς κάνουμε όλο και σπανιότερα. Το “Ρίο 2” το βγάλαμε αποκλειστικά μεταγλωττισμένο, όπως κάνουμε τώρα και με το “Πώς να Εκπαιδεύσετε το Δράκο σας 2”».
Ο Πέτρος Δαμουλής, σκηνοθέτης της μεταγλώττισης του «…Δράκου» στο στούντιο της Power Music, μετρά 12 χρόνια στο επάγγελμα και πολλές animation «μεταφράσεις». Η δουλειά του ξεκινά από το να βρει –σε συνεννόηση πάντα με την εταιρεία διανομής– τις κατάλληλες φωνές μέχρι να προσαρμόσει το σενάριο στους σχεδιασμένους χαρακτήρες (στο πώς ανοιγοκλείνουν το στόμα τους), να διασκευάσει ελεύθερα τους στίχους των τραγουδιών και να ενορχηστρώσει όλους τους φωνητικούς ρόλους σε ενιαίο σύνολο. Η διαδικασία ξεκινά πολλές φορές πέντε κι έξι μήνες πριν από την έξοδο μιας ταινίας στις αίθουσες. «Η ηθοποιία βασίζεται στη διάδραση, ενώ η μεταγλώττιση είναι εντελώς μοναχική δουλειά.
Γι’ αυτό είναι τόσο δύσκολη», μου λένε με μια φωνή οι Τζέι Μπαρουσέλ και Τζιμόν Χούνσου στις Κάνες, ο Ψάρης και ο κακός Ντράγκο αντίστοιχα του «…Δράκου 2», που προβλήθηκε εκτός συναγωνισμού στο φεστιβάλ. Γι’ αυτό οι Αμερικανοί παραγωγοί επιλέγουν γνωστούς ηθοποιούς ως «πρωταγωνιστές»; «Ένας σταρ πάντα βοηθάει και το ίδιο συμβαίνει αναλογικά και σε εμάς, γι’ αυτό προσπαθούμε να εξασφαλίζουμε την παρουσία ενός celebrity, όπως π.χ. ο Σάκης Ρουβάς, που να ταιριάζει φυσικά απόλυτα στο ρόλο», επισημαίνει ο Π. Μαρτάκης, ενώ η Μ. Τοτόμη είναι επιφυλακτική: «Οι Αμερικανοί διαλέγουν σταρ, διότι όντως το promotion από την παρουσία τους σε πρεμιέρες, εκπομπές και συνεντεύξεις είναι τεράστιο, ενώ εδώ δεν νομίζω ότι συμβαίνει το ίδιο». Η Κ. Τσάγκα συμφωνεί μαζί της, όπως και ο Π. Δαμουλής, ο οποίος υποστηρίζει πριν από όλα την ερμηνεία. «Γι’ αυτό και ο “…Δράκος 2” έχει για φωνητικούς πρωταγωνιστές ηθοποιούς νέους και άγνωστους στο πλατύ κοινό, όπως ο Βαγγέλης-“Ψάρης”-Ευαγγέλου, αλλά ιδανικούς γι’ αυτήν την ιδιαίτερα δύσκολη δουλειά».
Περισσότερες πληροφορίες
Πώς να Εκπαιδεύσετε το Δράκο σας 2
Όταν ο νεαρός Βίκινγκ Ψάρης και ο ιπτάμενος δράκος του Φαφούτης ανακαλύπτουν μια σπηλιά από πάγο γεμάτη εκατοντάδες άγριους δράκους, βρίσκονται μπροστά σε ένα καινούργιο θανάσιμο κίνδυνο, ο οποίος απειλεί ολόκληρο το βασίλειο.
