© Marios Theologis_MathStudio
"Εντάξει, είναι τελείως τρελή η τύπισσα"· "είναι σχιζοφρένεια αυτό που ζούμε"· "μόλις γυρνάω από τις διακοπές με πιάνει κατάθλιψη": πόσο εύκολα χρησιμοποιούμε το λεξιλόγιο από το αλφαβητάρι της ψυχικής υγείας για να χαρακτηρίσουμε από ανθρώπους μέχρι την καθημερινότητα ή τον ψυχισμό μας; Το πραγματικό βίωμα των ψυχικών ασθενειών (αλλά και πολλές φορές τα πραγματικά συμπτώματά τους) απέχει παρασάγγας από αυτό που φαντάζεται ο εκάστοτε εκφραστής των παραπάνω. Η τάση μας να χρησιμοποιούμε όρους της ψυχοθεραπείας στο καθημερινό λόγο ήταν αναμενόμενο σύντομα να πάρει και μια άλλη τροπή: να ακολουθήσουμε μια pop οπτική της ίδιας της ψυχοθεραπείας, η οποία σταδιακά μας απομακρύνει από τους γύρω μας και απλώς ενισχύει τους φόβους ή τα χαρακτηριστικά μας τα οποία υπό άλλες συνθήκες θα απαλύναμε. Η "τοξική" ή ο "ναρκισσιστής" (σύντομα υποθέτω θα ανακαλύψουμε και την "οριακή") έχουν μπει για τα καλά στις συζητήσεις που βάζουν στο επίκεντρο την προστασία του ατόμου μας, ξεχνώντας βολικά ότι ζούμε σε ένα κοινωνικό σύνολο και η αποδοχή μόνο καλό μπορεί να μας κάνει· λογικό να μην θες να καταπατούνται τα όριά σου, αλλά πώς ξέρεις ότι αυτά δεν είναι υπερβολικά ατομικιστικά;
Παρατηρούμε έτσι μια παράξενη τάση όσον αφορά τη συζήτηση γύρω από την ψυχική υγεία: από τη μια είναι πιο ανοιχτή από ποτέ άλλοτε, βοηθώντας τους πάσχοντες να αναζητήσουν υποστήριξη, αλλά παράλληλα διαμορφώνεται ενός άλλου τύπου ταμπού, μια βολική δικαιολογία στη φράση "πρέπει να προστατέψω τη ΔΙΚΗ ΜΟΥ ψυχική υγεία", που βάζει ξανά στο περιθώριο τους αληθινά – διαγνωσμένα ή διαγνώσιμα – ασθενείς. Ρωτάω τον Ευθύμη Καραδήμα, frontman και ιδρυτικό μέλος της κορυφαίας εγχώριας metal μπάντας Nightfall, τη γνώμη του για τη διαδρομή που έχουμε διανύσει μέχρι σήμερα στο ζήτημα της ορατότητας. Είναι από τους πιο κατάλληλους να απαντήσει μιας και έχει αποτελέσει μια από τις πλέον επίμονες φωνές σε μια κοινότητα που μέχρι πρότινος απέφευγε να συζητήσει τα σχετικά ζητήματα, αλλά και ο άνθρωπος πίσω από την πρωτοβουλία Metal Music against Depression (@metalmusicagainstdepression), με στόχο την ευαισθητοποίηση της σκηνής για την κατάθλιψη και την αυτοκτονικότητα και τη μείωση της άγνοιας και του στίγματος γύρω από αυτές.
Σε γενικές γραμμές συμφωνεί με τα λεγόμενά μου: "Οι μετα-boomers γενιές σίγουρα είναι πιο ανοιχτοί με τα θέματα της ψυχικής υγείας, είναι θέμα παιδείας. Υπάρχει όμως πολύς δρόμος ακόμα. Μιλάμε για έννοιες οι οποίες εύκολα παραποιούνται από τον οποιονδήποτε δεν έχει εντρυφήσει σε αυτές. Ναι, ο κόσμος μιλά περισσότερο· σε ποιους όμως; Είμαι σίγουρος έχεις ακούσει να λένε για την "τοξικότητα”. Ένας όρος αυθαίρετος, μη επιστημονικός. Τι μας λέει αυτή η τάση; Να αποκλείουμε από τη ζωή μας όποιον/α θεωρούμε τοξικό/ή. Να περνάμε καλά εμείς, δηλαδή, και άσε τους άλλους να κοπανιούνται. Μα αυτός που παλεύει με τους δαίμονες του, πολλές φορές δεν ξέρει τι του συμβαίνει και γιατί αντιδρά. Τρώγεται με τα ρούχα του. Φωνάζει βοήθεια με κραυγές. Είναι ευχάριστο; Όχι, αλλά αφού πονάει, τι να κάνει; Δεν μπορεί να ζητήσει βοήθεια ήρεμα. Δεν το ελέγχει. Ο κοινωνικός στιγματισμός φορά προβιά προβάτου και ορμά στα αδύναμα θύματα του".
Το προσωπικό του βίωμα ήταν η αφορμή να κινητοποιηθεί μέσα αλλά και πέρα από την πλατφόρμα του (τη μουσική). "Όλα άρχισαν όταν ένας φίλος με έπεισε να κάνω ένα podcast για την κατάσταση που βίωνα, την κατάθλιψη. Ήταν τόσο απελευθερωτικό. Δέχτηκα τηλεφωνήματα από αρκετούς ανθρώπους που ζούσαν κάτι παρόμοιο και δεν γνώριζαν πώς να το αντιμετωπίσουν. Δεν ήξεραν τι είναι. Ήρθα σε επαφή με το European Alliance Against Depression στη Γερμανία και, αφού τους είπα ότι θέλω να χρησιμοποιήσω την επιρροή της μπάντας μου στη μάχη της ενημέρωσης για το τι εστί ψυχική υγεία, μου έδωσαν το πράσινο φως. Κυκλοφορήσαμε το "At Night We Prey” to 2021 και αρχίσαμε να μιλάμε για την κοινωνική διάσταση του προβλήματος, μιας και το κομμάτι της θεραπείας είναι στα καλά χέρια της επιστήμης. Φτάσαμε στο 2024 όπου και αποφάσισα να ξεκινήσω το Metal Music against Depression, συνεπικουρούμενος πλήρως αυτή τη φορά από το EAAD, στοχεύοντας αποκλειστικά στο χώρο της μουσικής σκηνής που δραστηριοποιούμαστε".
"Το κομμάτι της θεραπείας είναι στα καλά χέρια της επιστήμης": με μια παρόμοια φράση με στήριξε ένας αγαπημένος μου άνθρωπος όταν έμαθα ότι η φαρμακευτική αγωγή ήταν μονόδρομος για να μπορέσω να αντιμετωπίσω ένα ακόμα καταθλιπτικό επεισόδιο (τα προηγούμενα δεν τα είχα αναγνωρίσει ως τέτοια, ούτε στο πλαίσιο της επιστήμης της ψυχοθεραπείας). Όταν συνειδητοποιείς πως ακόμα κι εσύ, ένας "ανοιχτόμυαλος άνθρωπος", με έναν υποστηρικτικό κοινωνικό κύκλο, δυσκολεύεσαι να αποδεχτείς τη διάγνωση και τη συνεπακόλουθη αγωγή της, πώς μπορείς να το αναμένεις από ανθρώπους σε λιγότερο ευνοϊκή μοίρα;
Αναλογίζομαι αν είναι τελικά επιδραστικές οι καμπάνιες των ιατρικών (ψυχικά και σωματικά) φορέων πέρα από όσους αναζητούν επί τούτου τη σχετική ενημέρωση και πόσο πιο προσβάσιμη είναι αυτή όταν γίνεται από έναν άνθρωπο "σαν εσένα". "Η μεταλλική σκηνή, στην οποία απευθύνεται το Metal Music against Depression, είναι κομμάτι της κοινωνίας. Δεν έχω δει κάτι διαφορετικό. Παρ’ όλα αυτά, η πλειοψηφία του κόσμου στη μουσική αυτή είναι άτομα που αγαπούν να διαβάζουν κείμενα, στίχους, και κατανοούν σε μεγάλο βαθμό τα του κοινωνικού αποκλεισμού και διακρίσεων. Έτσι, χρησιμοποιούμε τους στίχους και τη μουσική μας σαν μέσο επικοινωνίας με αυτό τον κόσμο. Μας γνωρίζουνε χρόνια και μιλάμε την ίδια γλώσσα", λέει ο Ευθύμης. "Στόχος είναι να σπάσει η προκατάληψη που υπάρχει στον κόσμο σχετικά με τα θέματα ψυχικής υγείας. Χρησιμοποιώντας την περίπτωση μου σαν παράδειγμα, προσπαθώ να εμπνεύσω την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, όλους και όλες που παλεύουν με μια τέτοια κατάσταση, και αυτούς/ες που δεν υποφέρουν σαν ασθενείς, αλλά σαν συνοδοί, να μη νιώθουν μειονεκτικά. Να βγουν μπροστά". Πάσχοντες δεν είναι μόνο οι ασθενείς· είναι και οι υποστηρικτές τους που με ενσυναίσθηση προσπαθούν να κατανοήσουν το βίωμα των αγαπημένων τους ή απλώς των συνανθρώπων τους.
Μέχρι στιγμής, η συμμετοχή στην πρωτοβουλία από ανθρώπους αλλά και θιασώτες της σκηνής είναι σημαντική κι ας βρίσκονται ακόμα στην αρχή. Στόχος είναι η καμπάνια να έχει διάρκεια, όχι να λειτουργήσει ως ένα ακόμα προσωρινό τσιρότο. Το πρώτο βήμα για τον Ευθύμη πέρα από τη συγκέντρωση του υλικού είναι να αποδείξουν πως όσα λένε προέρχονται από την προσωπική γνώση και από ουσιαστικό νιάξιμο. "Το χαρτί που παίζουμε είναι αυτό της εμπιστοσύνης. Είναι ένα πολύ ευαίσθητο θέμα. Η κοινωνία συνηθίζει να στιγματίζει, να αποκλείει και εν τέλει να διαλύει ανθρώπους που έχουν ζητήσει τη κατανόηση της. Θυμάμαι μέλος ΚΟ κόμματος εδώ, που είπε δημοσίως ότι θα σταματήσει να απαντά στην κριτική ετέρου μέλους ΚΟ αντίπαλου κόμματος, γιατί καταλαβαίνει - όπως χαρακτηριστικά είπε - ότι ο άνθρωπος αυτός πάσχει από κατάθλιψη, και ούτε λίγο ούτε πολύ, έχει το ακαταλόγιστο. Μιλάμε για την απόλυτη απόρριψη, με δημόσια θέση. Σκεφτείτε τι γίνεται σε άλλες περιπτώσεις. Όταν μοιραζόμαστε τους προβληματισμούς μας, μικραίνουν".
Ο Ευθύμης Καραδήμας θα παρουσιάσει την πρωτοβουλία Metal Music against Depression στο πάνελ "Πρόσωπο με πρόσωπο με την ψυχική υγεία: Ο κοινωνικός στιγματισμός και πώς να τον αντιμετωπίσουμε" που πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Athens Music Week σήμερα στις 15.45 (ξεν. "Ολυμπιάς").
Γραμμή Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης: 10306
Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία: 1018.
Διαβάστε Επίσης
