Το 2025 σηματοδοτεί τη συμπλήρωση 200 ετών από τη γέννηση του Johann Strauss II, του συνθέτη που χάρισε στο βαλς την αριστοκρατική του λάμψη και το ανέδειξε σε παγκόσμιο σύμβολο της Βιέννης. Στο πλαίσιο των διεθνών εορτασμών του "Έτους Johann Strauss", η Αθήνα θα υποδεχτεί στο θέατρο Παλλάς την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου τους καταξιωμένους Strauss Virtuosi, το κορυφαίο μουσικό σύνολο της Ορχήστρας των Ανακτόρων Schönbrunn.
Με ένα πρόγραμμα αφιερωμένο στα αριστουργήματα του, που περιλαμβάνει αποσπάσματα από τις πιο γνωστές οπερέτες του, όπως "Η Νυχτερίδα", "Ο Βαρόνος Ατσίγγανος", "Βιεννέζικο Αίμα", "Μια Νύχτα στη Βενετία", καθώς και τα πιο αγαπημένα του βαλς, ανάμεσά τους και ο θρυλικός "Ωραίος Γαλάζιος Δούναβης" - το πιο αναγνωρίσιμο βαλς παγκοσμίως - θα μας μεταφέρουν στη μαγεία της Χρυσής Εποχής της Αυτοκρατορικής Βιέννης.
Επικεφαλής των Strauss Virtuosi θα είναι στο πιάνο ο διευθυντής ορχήστρας, Vinicius Kattah ενώ τις άριες από τις οπερέτες του Johann Strauss ερμηνεύουν 2 διακεκριμένοι σολίστ της Όπερας της Βιέννης, η σοπράνο Jenifer Lary και ο βαρύτονος Michael C. Havlicek.
Για τον Johann Strauss
Ο Johann Strauss γεννήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 1825 και ήταν γιος του διάσημου συνθέτη Johann Strauss του πρεσβύτερου. Αν και έμεινε γνωστός ως "ο βασιλιάς του βαλς", αυτός που ανέδειξε τη μουσική δυναστεία των Strauss ήταν ο πατέρας του, Johann Strauss, ο οποίος καθιέρωσε το βιεννέζικο βαλς στη μορφή που όλοι γνωρίζουμε και αγαπάμε. Δικαιωματικά, του αποδόθηκε ο τίτλος του "πατέρα του βαλς", ώστε να ξεχωρίζει από τον γιο του. Παρότι ο πατέρας του ήθελε ο γιος του να γίνει τραπεζίτης, ο Strauss σπούδασε κρυφά βιολί με τη στήριξη της μητέρας του, στα έξι του έγραψε το πρώτο του βαλς και στα 18 του χρόνια είχε ήδη δημιουργήσει τη δική του ορχήστρα. Ο προπάππος του Johann Strauss από την πλευρά του πατέρα του ήταν Εβραίος από την Ουγγαρία, γεγονός που οι Ναζί ήθελαν να αποσιωπήσουν, καθώς λάτρευαν τη μουσική του Strauss και τη θεωρούσαν "αυθεντικά γερμανική".
Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, συνέθεσε περισσότερα από 500 βαλς, πόλκες και καντρίλιες, και γύρω στις 15 οπερέτες. Η συμβολή του στην εξέλιξη της βιεννέζικης οπερέτας υπήρξε καθοριστική. Η "Νυχτερίδα" είναι όχι μόνο η διασημότερη οπερέτα του, αλλά και ένα από τα αριστουργήματα του είδους. Από την πρεμιέρα της, πριν από ενάμιση αιώνα, "Η Νυχτερίδα" δεν έχει πάψει να γοητεύει το κοινό σε ολόκληρο τον κόσμο. Με όχημα την ευφυή πλοκή της, τη ζωντανή μουσική και τους γοητευτικούς χαρακτήρες της, σατιρίζει την αριστοκρατία και τις κοινωνικές συμβάσεις, διατηρώντας τη διαχρονικότητά της, παραμένοντας ένα από τα πιο αγαπημένα και πολυπαιγμένα έργα του μουσικού θεάτρου και προσφέροντας αστείρευτη απόλαυση μέχρι σήμερα.
Η Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης, ένα από τα κορυφαία μουσικά γεγονότα παγκοσμίως, τιμά διαχρονικά τη συμβολή της οικογένειας Strauss στη μουσική, αφιερώνοντας μεγάλο μέρος του προγράμματός της στις συνθέσεις των μελών της.
Ένας Έλληνας πίσω από το πιο διάσημο βαλς της ιστορίας
Το πασίγνωστο βαλς γεννήθηκε σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο για την Αυστρία. Η χώρα είχε μόλις ηττηθεί από την Πρωσία στον Πόλεμο των Επτά Εβδομάδων, με πάνω από 100.000 θύματα, ενώ ταυτόχρονα μια φονική επιδημία χολέρας θέριζε τον πληθυσμό. Το ηθικό του λαού ήταν καταρρακωμένο.
Ο Strauss είχε αρχικά δεχθεί πρόσκληση από την Ένωση Χορωδιών Ανδρών της Βιέννης - της οποίας πρόεδρος ήταν ο Έλληνας μαικήνας Νικόλαος Δούμπας - να γράψει ένα νέο έργο για να το παρουσιάσει στις καρναβαλικές εκδηλώσεις της πρωτεύουσας των Αψβούργων, με σκοπό να αναστρέψει το βαρύ κλίμα που επικρατούσε στη Βιέννη. Θέλοντας να δημιουργήσει κάτι αισιόδοξο, δυναμικό και επιβλητικό, και να ανυψώσει το ηθικό των συμπατριωτών του, εμπνεύστηκε ένα βαλς με στίχους βασισμένους σε ποίημα του Karl Isidor Beck για τον "όμορφο γαλάζιο Δούναβη".
"Ο Γαλάζιος Δούναβης" εκτοξεύτηκε
Σε μια προσπάθεια να προσαρμόσουν το έργο στην τότε πραγματικότητα, ένα μέλος της χορωδίας πρόσθεσε σατιρικούς στίχους, σχολιάζοντας τη δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας. Παρά τις προσδοκίες, η πρώτη εκτέλεση του έργου ήταν απογοητευτική. Οι θεατές μίσησαν τους στίχους και ζήτησαν μόνο ένα encore. Ο ίδιος ο Strauss, απογοητευμένος, δήλωσε: "Ο διάολος πήρε και σήκωσε τη σύνθεσή μου..."
Αποθαρρυμένος, στράφηκε για στήριξη στον φίλο και προστάτη του, Νικόλαο Δούμπα, ο οποίος τον φιλοξένησε στο εξοχικό του σπίτι. Εκεί, ο Strauss ξαναδούλεψε το έργο του, αφαιρώντας τους στίχους και παρουσιάζοντάς το αποκλειστικά ως ορχηστρικό κομμάτι. Η νέα εκδοχή έκανε θριαμβευτική εμφάνιση στην Παγκόσμια Έκθεση του Παρισιού την ίδια χρονιά. Με τη μεσολάβηση του Δούμπα, το έργο προωθήθηκε στους καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής και εξασφαλίστηκε η δημοσίευση ενός εγκωμιαστικού άρθρου στην εφημερίδα Figaro, το οποίο προσέλκυσε την προσοχή ντόπιων και ξένων επισκεπτών.
"Ο Γαλάζιος Δούναβης" εκτοξεύτηκε σε δημοτικότητα. Το βαλς σημείωσε άμεση επιτυχία, με τις παρτιτούρες του να γίνονται περιζήτητες διεθνώς. Ένας Έλληνας έδωσε πνοή στο αθάνατο αυτό έργο, και ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, ο Strauss αφιέρωσε το αριστούργημά του στον Νικόλαο Δούμπα. Έτσι, το ελληνικό όνομα συνδέθηκε διαχρονικά με ένα από τα διασημότερα μουσικά έργα όλων των εποχών. "Ο Γαλάζιος Δούναβης" θεωρείται το "βαλς των βαλς". Το σήμα κατατεθέν του Johann Strauss είναι ένα από τα πιο δημοφιλή κομμάτια της κλασικής μουσικής, συμβολίζοντας τη λάμψη και τη μεγαλοπρέπεια της Βιέννης.
Η διαχρονική επιρροή του "Γαλάζιου Δούναβη"
Ο Alfred Hitchcock δημιούργησε την ταινία "Waltzes from Vienna" το 1934, μια βιογραφική ιστορία για την αντιπαλότητα μεταξύ του Johann Strauss (πατέρα και γιου), καθώς και μια φανταστική αφήγηση γύρω από τη σύνθεση του "Γαλάζιου Δούναβη". Τα βαλς εξελίχθηκαν σε αγαπημένο μουσικό είδος του Hitchcock, ντύνοντας μουσικά σκηνές γεμάτες αγωνία.
Το έργο χρησιμοποιήθηκε ως μουσική υπόκρουση στην εμβληματική ταινία επιστημονικής φαντασίας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος. Τα πρώτα δύο τρίτα του κομματιού ακούγονται καθώς ένα διαστημικό αεροσκάφος προσεγγίζει και προσδένεται σε έναν διαστημικό σταθμό, ενώ ολοκληρώνεται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ενός άλλου σκάφους από τον σταθμό προς τη Σελήνη. Το κομμάτι ακούγεται επίσης στους τίτλους τέλους της ταινίας. Παράλληλα, στο soundtrack περιλαμβάνεται και το πασίγνωστο Τάδε Έφη Ζαρατούστρα ενός άλλου Στράους, του Γερμανού συνθέτη Ρίχαρντ Στράους.
"Ο Γαλάζιος Δούναβης" ακούγεται σε όλα τα επεισόδια του Squid Game ("Το παιχνίδι του καλαμαριού") του Netflix για να ανεβάσει το ηθικό των παικτών και να σηματοδοτήσει την έναρξη και τη λήξη κάθε νέου παιχνιδιού, δίνοντας μια ξεχωριστή αίσθηση στην ατμόσφαιρα των παιχνιδιών.
Το έργο έχει καθιερωθεί ως ο ανεπίσημος εθνικός ύμνος της Αυστρίας και ακούστηκε ως επίσημος ύμνος της χώρας κατά την απελευθέρωσή της από τη γερμανική κατοχή στις 29 Απριλίου 1945, καθώς και στους πρώτους αγώνες της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου της Αυστρίας μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Κάθε χρόνο, ο "Γαλάζιος Δούναβης" κλείνει την καθιερωμένη Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης. Αποτελεί, επίσης, το ηχητικό σήμα του διεθνούς προγράμματος της Αυστριακής Ραδιοφωνίας (ORF).
Το κομμάτι έπαιζε η ορχήστρα του πολυτελούς κρουαζιερόπλοιου Λουζιτάνια, του ταχύτερου πλοίου στον κόσμο εκείνη την εποχή, όταν χτυπήθηκε από γερμανικό υποβρύχιο και βυθίστηκε στις 7 Μαΐου 1915, λίγο πριν φτάσει στις ιρλανδικές ακτές. Το γεγονός αυτό συνέβαλε στην είσοδο των ΗΠΑ στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις εσωτερικές αεροπορικές πτήσεις της Κίνας, ο "Γαλάζιος Δούναβης" ακούγεται μετά την προσγείωση των επιβατικών αεροσκαφών.
Προπώληση εισιτηρίων μέσω more.com
Δείτε όλες τις συναυλίες της εβδομάδας στον οδηγό μουσικής του "α".
Διαβάστε Επίσης
