Σε συμπαραγωγή με το Πασχαλινό Φεστιβάλ του Μπάντεν-Μπάντεν, όπου πρωτοπαρουσιάστηκε τον Απρίλιο του 2019, η Εθνική Λυρική Σκηνή προτείνει τον "Οθέλλο" του Βέρντι σε σκηνοθεσία, σκηνικά και φωτισμούς του Ρόμπερτ Ουίλσον. Αυτή είναι η πρώτη συνεργασία ενός από τους κορυφαίους θεατρικούς και εικαστικούς καλλιτέχνες της εποχής μας με το μοναδικό λυρικό μας θέατρο.
Η δράση της όπερας εκτυλίσσεται στην Κύπρο τον 15ο αιώνα και εστιάζει στην εκδίκηση του Ιάγου, ο οποίος είναι σημαιοφόρος στην υπηρεσία του Οθέλλου. Ο Ιάγος μισεί τον Μαυριτανό κυβερνήτη του νησιού, επειδή τον παρέκαμψε και έδωσε προαγωγή στον Κάσσιο. Ο Ιάγος δολοπλοκεί προκειμένου να πείσει τον Οθέλλο ότι η σύζυγός του Δυσδαιμόνα τον απατά με τον Κάσσιο. Πέφτοντας στην παγίδα και θολωμένος απ’ τη ζήλια, ο Οθέλλος στραγγαλίζει την αθώα Δυσδαιμόνα, αλλά αυτοκτονεί όταν η πλεκτάνη αποκαλύπτεται.
Ακολουθώντας την αφήγηση του ομώνυμου σαιξπηρικού έργου, η ιστορία του "Οθέλλου" είναι γεμάτη έντονες αντιθέσεις και βίαια συναισθήματα. Παρά τις ξεχωριστές ικανότητες και τη γενναιότητά του που τον έκαναν στρατηγό μιας υπερδύναμης, της "γαληνοτάτης" Δημοκρατίας της Βενετίας, ο στρατιώτης βιώνει την ανασφάλεια της καταγωγής και των "πιστεύω" του, με αποτέλεσμα να χειραγωγηθεί εύκολα από δόλιους αντιπάλους και να οδηγηθεί στην κόλαση της καταστροφής.
Πολλοί αναρωτιούνται πόσο θα "κουμπώσει" με το συγκεκριμένο έργο η τόσο ιδιαίτερη, πλην απολύτως αναγνωρίσιμη σκηνική γλώσσα του Ουίλσον. Ιδίως όταν ο πολυβραβευμένος Αμερικανός αβανγκάρντ σκηνοθέτης προτείνει (και) για τον "Οθέλλο" ένα μινιμαλιστικό σύμπαν, με αισθητικά εντυπωσιακές και συναισθηματικά φορτισμένες εικόνες, επιβλητικούς φωτισμούς, στιλιζαρισμένη κινησιολογία, ιδιαίτερα κοστούμια και έντονο μακιγιάζ.
Παρότι θεωρεί ότι "η ιστορία του Οθέλλου έχει να κάνει περισσότερο με μια εσωτερική σύγκρουση, μ’ ένα ζήτημα ανασφάλειας, με κάποιον που είναι πολύ δυνατός αλλά και πολύ αδύναμος, ως ξένος", ο Ουίλσον αποφεύγει να προτείνει μια ψυχολογική ανάγνωση αυτής της πολυπρισματικής προσωπικότητας και δίνει τον πρώτο λόγο στη μουσική.
Ο Βέρντι συνέθεσε την αριστουργηματική όπερα στα 74 χρόνια του, αποδίδοντας την τραγική ιστορία του Οθέλλου με μουσική σπάνιας ομορφιάς. Άλλοτε χειμαρρώδης και ορμητική, άλλοτε διαυγής και ανάλαφρη, ακολουθεί τις ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων, χωρίς να χάνει ούτε στιγμή τον ηλεκτρισμό της, διακρίνεται δε για την πλούσια ενορχήστρωσή της. Η ιδιοφυής μουσική γλώσσα του Ιταλού συνθέτη δένει θαυμαστά, σε ένα άρρηκτο σύνολο υψηλής καλλιτεχνικής αξίας, τα μελωδικά κομμάτια με τη δραματικότητα του Σαίξπηρ και τη δύναμη του ποιητικού κειμένου του Μπόιτο, ενώ οι εξαίσιες άριες, τα ντουέτα και τα χορωδιακά μέρη κρατούν το θεατή σε εγρήγορση μέχρι το φινάλε.
Εξίσου εντυπωσιάζει η υποδειγματική οικονομία των εκφραστικών μέσων: μία και μόνο μουσική φράση αρκεί να σκιαγραφήσει τον ηρωισμό και την εκρηκτική προσωπικότητα του Οθέλλου, το άσβεστο μίσος του Ιάγου, την αγνότητα και την καλοπιστία της Δυσδαιμόνας. Λίγα μουσικά μέτρα αποδίδουν με τρομακτική δύναμη την καταιγίδα που μαίνεται τόσο στη θάλασσα όσο και στην ψυχή του κεντρικού ήρωα, ο οποίος θα κατακρημνιστεί από το βάθρο της δόξας, παραδομένος στην παράφορη ζήλια του.
Και οι πέντε παραστάσεις στην Αίθουσα "Σταύρος Νιάρχος" του ΚΠΙΣΝ (23, 27 Φεβρουαρίου και 2, 5, 8 Μαρτίου) θα δοθούν με μία μοναδική διανομή, στην οποία πρωταγωνιστούν διεθνούς ακτινοβολίας Έλληνες και ξένοι μονωδοί. Τον ομώνυμο ρόλο, έναν από τους απαιτητικότερους του ρεπερτορίου για δραματικό τενόρο, ενσαρκώνει ο Λετονός Αλεξάντρς Αντονένκο, ο πιο περιζήτητος σήμερα ερμηνευτής του, παγκοσμίως. Η Ρουμάνα υψίφωνος Τσέλια Κοστέα θα ερμηνεύσει τον σπάνιας ευαισθησίας ρόλο της άτυχης Δυσδαιμόνας, ενώ τον σκοτεινό Ιάγο ενσαρκώνει ο κορυφαίος μας βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος. Τέλος, στους ρόλους των Κάσσιου και Αιμιλίας εμφανίζονται ο τενόρος Δημήτρης Πακσόγλου και η υψίφωνος Βιολέττα Λούστα. Tα σύνολα της ΕΛΣ θα διευθύνει o αρχιμουσικός Στάθης Σούλης.