Οι πολυμεταβλητές μουσικές του Michel van der Aa

Το «Βιβλίο της ανησυχίας» του Φερνάντο Πεσόα είναι ο καταλύτης που σμίγει αρμονικά τις μουσικές του Ολλανδού συνθέτη με τις κινηματογραφικές εικόνες και το λόγο, σε μια πρωτοποριακή παράσταση στη Στέγη (15-16/12).

Ένα μικρό μουσικό σύνολο, ένας αφηγητής/ηθοποιός, ένα ηλεκτρονικό σάουντρακ (από υπολογιστή) και μια ταινία, στην οποία συμπρωταγωνιστεί η σπουδαία σύγχρονη τραγουδίστρια του fado Ana Moura, φτιάχνουν ένα σύγχρονο, πρωτοποριακό μουσικό θέατρο που φέρει την προσωπική σφραγίδα του Ολλανδού συνθέτη σύγχρονης μουσικής Michel van der Aa και βασίζεται στο «Βιβλίο της ανησυχίας» του Φερνάντο Πεσόα. Οι πολύπλευρες και πολυμορφικές δημιουργίες του Van der Aa μοιάζει σαν να γεννιούνται από το opus magnum του Πορτογάλου ποιητή και να μετατρέπονται σε άλλοτε ήρεμες και άλλοτε αγωνιώδεις αναζητήσεις ενός «δεύτερου» εαυτού – ακριβώς ό,τι διακρίνει την τέχνη του Πεσόα.

Μιλώντας για τον Van der Aa, πρέπει να έχουμε υπόψη πως δεν πρόκειται για έναν τυπικό «σύγχρονο» συνθέτη, αλλά μάλλον για έναν πολυμορφικό και πολυεπίπεδο καλλιτέχνη, που δουλεύει ταυτόχρονα σε πολλαπλά πεδία – ως συνθέτης και sound designer αλλά και ως multimedia σκηνοθέτης και σεναριογράφος που υλοποιεί ξεχωριστές και περίπλοκες θεατρικές οπτικοακουστικές συμμείξεις και συνθέσεις. Είναι κυρίως γι’ αυτήν του την πολυμορφική καλλιτεχνική δράση που έχει ξεχωρίσει και διακριθεί στη συνείδηση κοινού και ειδικών – αυτό δεν σημαίνει ότι η τυπική μουσική του δισκογραφία δεν μας δίνει συνεχώς εξαιρετικές μουσικές (δωματίου) για σολίστες, μικρά γκρουπ και σάουντρακ.

Όλα αυτά που χαρακτηρίζουν τον Michel van der Aa δεν είναι απλώς μια συνύπαρξη ταλέντων, αλλά μια συνειδητή προσπάθεια (ανά)γνωσης της σύγχρονης καλλιτεχνικής δράσης σε όλα της τα επίπεδα, αφού εκτός από μουσική σύνθεση έχει σπουδάσει σκηνοθεσία στη Νέα Υόρκη κι έχει εκπαιδευτεί ως μηχανικός ήχου και ηχολήπτης στη Χάγη. Κάπως έτσι έχει διαμορφώσει ένα δημιουργικό λεξιλόγιο που κάθε φορά εκφράζεται διαφορετικά και, σε κάθε περίπτωση, είναι δύσκολο να γενικευτεί. Το σίγουρο είναι πως όλες οι δουλειές του Michel van der Aa (οπερατικές, mixed πολυμέσων, «κλασικές» κονσέρτου κ.λπ.) θέλουν η καθεμία τη δική της προσέγγιση και ανάλυση.

Στην πρωτοποριακή παράσταση της Στέγης, τώρα, το «Βιβλίο της ανησυχίας» καλείται να εκτελέσει το πολύπειρο σχήμα σύγχρονης μουσικής Ergon Ensemble, υπό τη διεύθυνση του Kasper de Roo, ενώ τον πρωταγωνιστικό ρόλο του αφηγητή έχει ένας σημαντικός εκπρόσωπος της νέας γενιάς ηθοποιών, ο Μιλτιάδης Φιορέντζης. Ερμηνεύει στη σκηνή τον Μπερνάρντο Σοάρες, το πλησιέστερο alter ego του ίδιου του Φερνάντο Πεσόα, και συνδιαλέγεται με όλους τους άλλους χαρακτήρες του βιβλίου, οι οποίοι προβάλλονται μέσω βίντεο. Το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα –πιστό σε ό,τι συνιστά το ποιητικό πνεύμα του Πεσόα– μετριέται μόνο εκεί: στη σκηνή.