Οι μουσικές του Χάρι Πότερ

Με αφορμή το πανόραμα από τις μουσικές των οκτώ πολυαγαπημένων ταινιών με ήρωα τον Χάρι Πότερ, που θα ακούσουμε από την Academica Athens Orchestra στις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις του ΚΠΙΣΝ στις 18-19/12, κάνουμε ένα φλας μπακ στα αντίστοιχα σάουντρακ και στους συνθέτες που τα δημιούργησαν.

Η μαγεία, συναρπαστική και παραμυθένια, όπως ξεπηδάει από τις σελίδες των επτά βιβλίων της J.K. Rowling και όπως υλοποιείται, στο διάστημα μιας δεκαετίας, στις οκτώ ταινίες που προέκυψαν, είναι που καθοδηγεί και τη μουσική τους. Όπως όμως ισχύει σε κάθε καλή εφαρμοσμένη τέχνη, έτσι και η κινηματογραφική μουσική είναι καλή όταν διατηρεί την αξία της και μετά την προβολή. Και οι μουσικές που έχουν γραφτεί για τις οκτώ ταινίες υπηρετούν απόλυτα­ το story και την πλοκή καθεμίας από αυτές, έχουν όμως τέτοια ισχυρή γραφή –και από τους τέσσερις συνθέτες που εμπλέκονται– και διατηρούν μια αυτόνομη διάσταση που ξεπερνά τις απαιτήσεις ενός απλού σάουντρακ.

Η μουσική για την πρώτη ταινία της σειράς «Ο Χάρι Πότερ και η φιλοσοφική λίθος» γράφτηκε από τον γκραν μετρ John Williams το καλοκαίρι του 2001. Ένα πολύ δυνατό σάουντρακ, με πολλά χαρακτηριστικά κομμάτια που ταυτοποιούν τους ήρωες και τη δράση του έργου με μουσικούς όρους –τα γνωστά βαγκνερικά leitmotifs από την όπερα– μέσα από τα οποία βγαίνει και το σήμα της σειράς, το «Hedwig’s theme», ένα κομμάτι που άρεσε σε όλο τον κόσμο κι έκτοτε έρχεται και ξανάρχεται σαν σφραγίδα σε κάθε ταινία της σειράς, με κάποιον ευθύ ή εμβόλιμο τρόπο στη μουσική ροή της. [Φυσικά, η μουσική ήταν στις υποψηφιότητες για Όσκαρ το 2002, αλλά έχασε από τον Howard Shore και τον «Άρχοντα των δαχτυλιδιών» του.] Ο John Williams ήταν ο συνθέτης και για τη δεύτερη ταινία της σειράς «Ο Χάρι Πότερ και η Κάμαρα με τα μυστικά» το 2002. Έχοντας γερή αφηγηματική βάση από το πρώτο σάουντρακ (που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχε κυκλοφορήσει στην ολότητά του), ο πολύπειρος κινηματογραφικός συνθέτης έδωσε μια πιο πυκνή μουσική αφήγηση.

Ο «Χάρι Πότερ και ο αιχμάλωτος του Αζκαμπάν» ήρθε το 2004 και κανείς δεν θα μπορούσε να δια­νοηθεί άλλη μουσική από αυτήν του John Williams, ο οποίος εισάγει καινούργια θέματα στη μουσική πλοκή της ταινίας, όπως τα «Double trouble» και «A window to the past».

Το franchise «Χάρι Πότερ» συνεχίζεται το 2005, αλλά με τον John Williams να είναι φουλ απασχολημένος με το «Star Wars III» του Τζορτζ Λούκας και τον «Πόλεμο­ των Κόσμων» του Στίβεν Σπίλμπεργκ, η σύνθεση της μουσικής του φιλμ «Χάρι Πότερ και το Κύπελλο της φωτιάς» ανατίθεται στον Patrick Doyle. Έμπειρος και ταλαντούχος ο επιτυχημένος Σκοτσέζος συνθέτης, με απόλυτη γνώση των χολιγουντιανών στάνταρντ, φτιάχνει ένα πραγματικά­ ωραίο σάουντρακ περνώντας μέσα στη μουσική όλα εκείνα τα στοιχεία που κληροδότησε στη σειρά ο John Williams, αλλά βάζοντας και τη δική του σφραγίδα με τρόπο ανεξίτηλο, καθώς συμβαίνει να είναι εξαιρετικός μουσικός αφηγητής.

Ο Nicholas Hooper, που διαδέχτηκε τον Doyle στο «Χάρι Πότερ­ και το Τάγμα του Φοίνικα» το 2007, αποφασίζει να μην περιχαρακωθεί στον τρόπο που ανέπτυξε ο Williams στα πρώτα τρία φιλμ της σειράς και να αφεθεί στο δικό του τρόπο ανάγνωσης ενός σύγχρονου παραμυθιού, πράγμα που φέρνει νέα πνοή στη μουσική συνοδεία και μια φρεσκάδα που πιθανώς ξενίζει. Με ακόμη πιο ισχυρή ανανεωτική διάθεση συνεχίζει και στο «Χάρι Πότερ και ο Ημίαιμος Πρίγκιψ» του 2009, πράγμα που κάνει το σάουντρακ ένα από τα πιο επιτυχημένα της σειράς. Εντούτοις, ο Hooper εδώ χρησιμοποιεί με δημιουργική σύνεση αρκετά από τα θεματικά στοιχεία του Williams, καθώς φαίνεται πως είναι αδιανόητο να υπάρξει ταινία Χάρι Πότερ χωρίς κάποια αναφορά στις πηγές.

Ο Alexandre Desplat έχει γράψει τη μουσική για τις τελευταίες δύο ταινίες της σειράς «Ο Χάρι Πότερ και οι κλήροι του θανάτου» (μέρος 1 και 2). Από την πρώτη στιγμή ο Desplat παρατήρησε ότι δεν υπήρχε ισχυρή η παρουσία του βασικού μοτίβου του John Williams στις τελευταίες ταινίες, έτσι αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το «Hedwig’s theme» όσο πιο πολύ γινόταν στο πρώτο μέρος του επιλόγου, έχοντας και τη σύμφωνη γνώμη του σκηνοθέτη Ντέιβιντ Γέιτς. Όμως ο Alexandre Desplat είναι τόσο σπουδαίος συνθέτης και τόσο εύστροφος στις συναισθηματικές χρήσεις μελωδιών και αρμονίας, που φτιάχνει ένα έργο ισχυρό και αύταρκες, που δεν χρειάζεται ιδιαίτερα στηρίγματα. Το ίδιο ισχύει και για το δεύτερο μέρος, που κυκλοφόρησε ένα χρόνο αργότερα, το 2011, δίνοντας ένα μουσικό σώμα από αυτά που μόνο οι σπουδαίοι κινηματογραφικοί συνθέτες μπορούν να δημιουργήσουν. Και ο Alexander Desplat είναι σπουδαίος.

Στις 18-19/12 η Academica Athens Orchestra, υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Συμεωνίδη, θα παρουσιάσει ένα πανόραμα από τις μουσικές των ταινιών της σειράς «Χάρι Πότερ» στην αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ.