Τάσο Κώνστα, τι έχει να μας πει σήμερα ο Καραγκιόζης;

Ποιο στοιχείο κρατά τον Καραγκιόζη αναλλοίωτο στον χρόνο;
Πώς το κερί που έγινε λυχνάρι, ασετιλίνη, "λάμπα τρελή", ανάβει και μεταλαμπαδεύει σπίθα, κόντρα στις οθόνες των pixels, της υψηλής ανάλυσης και της ιλιγγιώδους ταχύτητας….H παρουσία του χάρτινου λαϊκού ήρωα, συνεχίζεται δυναμικά κι ας έχουν περάσει σχεδόν εκατόν πενήντα χρόνια από το ντεμπούτο του στο Ελληνικό θεατρικό γίγνεσθαι. Χάρη στο πείσμα και στην αφοσίωση παλαιών και μεταγενέστερων "υπηρετών" του, αλλά και των σύγχρονων εκφραστών του, καθώς και φερέλπιδων μελλοντικών καλλιτεχνών που ακολουθούν, ο ήρωας των παιδικών χρόνων , των παππούδων μας, των γονιών μας , των δικών μας παιδιών, ξεπερνάει δυσκολίες και εποχές και παραμένει ζωντανός και άτρωτος -σαν πραγματικός υπέρ ήρωας- για να μεγαλώσει γενιές και γενιές. 

Τι είναι αυτό που προσλαμβάνει ο θεατής μιας παράστασης Καραγκιόζη και ιδιαίτερα ένα μικρό παιδί που μπορεί να έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπο με το ζωντανό θέαμα;
Μα τι άλλο από την αλήθεια και την τιμιότητα του, ως ψυχαγωγικό μέσο. Ψυχαγωγικό. Άγει ψυχές και για να επιτευχθεί αυτό, δίνεις ψυχή. Το Ελληνικό θέατρο σκιών είναι ένα θέατρο λόγου. Αυτό είναι το εντυπωσιακό του στοιχείο, η ζωντάνια του, η αλήθεια του. Ο Καραγκιοζοπαίχτης "βουτάει" στην ψυχοσύνθεση των ηρώων του και τα λόγια ρέουν. Αυτοσχεδιάζει. Μιλάει αλλά και ακούει. Αφουγκράζεται τους συλλειτουργούς του, το κοινό του. Το κρατά σε εγρήγορση, με τέχνη και όχι τεχνικά. Με τη δραματουργία και όχι με εφέ και τρικ. 

Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι η παλέτα του κοινού είναι πάντα μεγάλη και αποτελείται από διαφορετικές γενιές. Πως το εξηγείς;
Διότι συνήθως συνοδεύουν τους λιλιπούτειους θεατές οι γονείς ή οι παππούδες. Οι φιγούρες είναι εκεί και παίζουν για όλους, έχουν κάτι να πουν στον καθένα ξεχωριστά. Ο Καραγκιοζοπαίχτης παίζει για όλους, έχει κάτι να πει στον καθένα ξεχωριστά. Η παράσταση πρέπει να έχει να "δώσει" σε όλους, αλλιώς γιατί γίνεται; O λόγος οφείλει να είναι σημερινός ταυτόχρονα και διαχρονικός. Επ’ ουδενί λόγος αναχρονιστικός, "μουσειακός", αλλά ούτε και ανεξέλεγκτος. Πηγαίος, αλλά καλλιεργημένος. Λαϊκός, αλλά όχι λαϊκίστικος. Ο Καραγκιόζης, στη σωστή του έκφανση, είναι ένας ευφυής χιουμορίστας της ζωής, ένας λαϊκός θυμόσοφος του οποίου η φιλοσοφία έρχεται από τις αρχαίες κωμωδίες. Όταν παρουσιάζεται μόνο ως πλακατζής αδικείται. Παρουσιάζεται μονοδιάστατα. Ο λόγος του Καραγκιόζη πρέπει να έχει χιούμορ, όχι πλάκα. Όταν αποδίδεται μονοδιάστατα αδικείται ο ήρωας, η τέχνη αλλά και το κοινό.

Ποιες προτεραιότητες θέτεις σκηνοθετώντας μια παράσταση Καραγκιόζη;
Ο άνθρωπος-ορχήστρα είναι ο καραγκιοζοπαίχτης, δρα, παίζει και αυτοσκηνοθετείται, ταυτόχρονα. Η πλοκή της παράστασης πρέπει να είναι τέτοια ώστε το ενδιαφέρον του θεατή να παραμένει αμείωτο σε όλη τη διάρκεια της. Η πλοκή οφείλει να είναι ευέλικτη και προσαρμοσμένη, όπως και ο λόγος, στην ηλικία του κοινού. Η διάρκεια επίσης δεν πρέπει να εξαντλεί την αντοχή του θεατή. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τον Ευγένιο Σπαθάρη να μου λέει "Καλύτερα να πει ο θεατής ήθελα λίγο ακόμα, παρά να κοιτάξει το ρολόι του έστω και μια φορά". Για τον μικρό θεατή δε, αν τον κουράσεις τον έχασες οριστικά. Ο Καραγκιοζοπαίχτης δεν πρέπει απλά να μιμείται αυτό που είδε ή άκουσε ή έμαθε από τους προκάτοχους του. Δεν πρέπει να καμώνεται , πρέπει να κάμει! Να γίνεται δρών και πάσχων πρόσωπο. Να μην κάνει τον Καραγκιόζη, τον μπάρμπα Γιώργο, τον Σταύρακα. Να γίνεται ο Καραγκιόζης, ο μπάρμπα Γιώργος, ο Σταύρακας. Να μη μένει στο σχήμα, αλλά να μπαίνει …, να βάζει ψυχή, για αυτό λέγεται εμψύχωση. Άλλο η εμψύχωση, άλλο η κίνηση με λόγια παπαγαλία, ή και στην έσχατη μορφή ηχογραφημένα. Αν η εμψύχωση πετύχει, τότε η μαγεία απλώνεται παντού, πίσω και μπροστά απ΄ το πανί και την παράσταση θα τη θυμούνται όλοι.

Είναι αμφίδρομη η σχέση με το κοινό όπως στις θεατρικές παραστάσεις;
Η σχέση καραγκιοζοπαίχτη και κοινού οφείλει να είναι αμφίδρομη. Αλίμονο αν παίζει μόνος του, για τον εαυτό του και ξεχάσει το κοινό του. Αφουγκράζεται συνεχώς και τις ανάσες. Το μάτι του και το αυτί του είναι έξω από την σκηνή, εκεί, μαζί τους . Είναι σαν να παρασταίνει και να παρακολουθεί ταυτόχρονα! Θιασώτης και θεατής. Οι κεραίες τεντωμένες και τα αντανακλαστικά σε εγρήγορση για όποια αλλαγή θεωρηθεί απαραίτητη για την επιτυχία της ουσιαστικής επικοινωνίας με το κοινό, για την επιτυχία της παράστασης. Και το εικαστικό κομμάτι θα πρέπει να είναι καλαίσθητο και με μέτρο. Δεν είναι το θέαμα που εντυπωσιάζει με τα εφέ και τη σκηνική φλυαρία. Είναι θέαμα που με απλά, λιτά, αληθινά μέσα κερδίζει το κοινό του, μαγικά. Η μαγεία της σκιάς έχει πρωτεύουσα σημασία.

Τι έχουν να πουν τα έργα του ελληνικού θεάτρου σκιών, στον σημερινό ανήλικο και αυριανό ενήλικο θεατή;
Όλα επανεξετάζονται και ξαναδημιουργούνται. Οι εποχές αλλάζουν με ταχύτητα, το κοινό αλλάζει, πρέπει και τα έργα να ανασκευάζονται. Να φρεσκάρονται να γίνονται πιο σημερινά. Αυτό γίνονταν πάντα. Αυτό που σήμερα λέμε "παραδοσιακό", δεν είναι τίποτα άλλο από νεωτερισμούς προγενέστερων γενεών καλλιτεχνών, που λόγω της ευστοχίας τους άντεξαν στον χρόνο. Σαφώς βάση μας είναι η παράδοση, ισχυρά θεμέλια, αλλά οι νέοι όροφοι πρέπει να είναι με νέα, σημερινά υλικά. Η ζυγαριά ακριβείας και οι δοσολογίες με καλλιτεχνική ακρίβεια. Προσαρμόζεις και διασκευάζεις ρεπερτόριο ειδικό για κάθε ηλικία. Αλλιώς παίζεις σε τρίχρονους θεατές, αλλιώς σε δεκάχρονους, αλλιώς σε έφηβους, αλλιώς σε ενήλικες , αλλιώς στο οικογενειακό κοινό που εμπεριέχει όλους τους παραπάνω. Απαλείφεις παλαιούς κώδικες, που δεν είναι τόσο καλαίσθητοι και παιδαγωγικοί σήμερα σε μια σύγχρονη πολυπολιτισμική κοινωνία, λιαίνεις παραδοσιακές γωνίες και το κυριότερο συστατικό το αφήσαμε για το τέλος. Θέλει φαντασία για να πεις μια ιστορία!

Ο Τάσος Κώνστας, μαθήτευσε δίπλα στον Ευγένιο Σπαθάρης και συνεργάστηκε μαζί του επί σκηνής. Εδώ και χρόνια δημιουργεί τις δικές του φιγούρες και παραστάσεις καραγκιόζη και από το 1999 παίζει μόνιμα στο θεατράκι που ίδρυσε, τις "Φιγούρες & Κούκλες" στην Πλάκα, το οποίο το 2018 μεταφέρθηκε και λειτουργεί σε νέο χώρο στο Παλαιό Φάληρο.