Όπως τα θυμόμασταν: γεμάτες οι αίθουσες, προβολές – έκπληξη, αστραπιαία sold out, στο πόστο τους σινεφίλ πηγαδάκια έξω από τα σινεμά και τα μπαρ το βράδυ. Το 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (3-13/11), το οποίο παράλληλα πραγματοποιείται διαδικτυακά (online.filmfestival.gr), στο πρώτο του σαββατοκύριακο πραγματοποίησε εμφατική επιστροφή στη φεστιβαλική κανονικότητα, προσφέροντας ήδη αξιομνημόνευτες στιγμές. Και οι προβολείς του θεσμού τώρα αρχίζουν, πραγματικά, να ζεσταίνονται…
Το χρυσάφι του Φατίχ
Θύελλα ενθουσιασμού ξεσήκωσε στην προβολή του Ολύμπιον το "Χρυσάφι του Ρήνου" του Φατίχ Ακίν, από τους πλέον αγαπητούς διεθνείς καλεσμένους και διαχρονικά πιστούς φίλους του φεστιβάλ. Αν και εμπνέεται ξανά από αληθινά γεγονότα, όπως και στο "Χρυσό Γάντι" (2019), αυτή τη φορά ο Τουρκογερμανός δημιουργός δεν παραδίδεται στη μίζερη γραφικότητα, αλλά απογειώνει την ιστορία του με νεύρο, ευρηματικότητα και σαρκαστικό χιούμορ, ακολουθώντας τη μυθιστορηματική πορεία ζωής του Γκιβάρ Χατζαμπί. Ενός Κούρδου του Ιράν ο οποίος θα μεγαλώσει στη Γερμανία, θα μπλεχτεί με διακίνηση ναρκωτικών και προστασία σε νυχτερινά μαγαζιά, θα οργανώσει μια πετυχημένη ληστεία χρυσού και όταν συλληφθεί θα γίνει ο διάσημος... ράπερ Χατάρ, γνωρίζοντας τεράστια επιτυχία με σουξέ που ηχογράφησε μέσα στη φυλακή! Ιδανικό πρώτο υλικό για έναν Φατίχ Ακίν σε φόρμα, ο οποίος μας δήλωσε πως διασκέδασε αφάνταστα παίζοντας με τα κινηματογραφικά είδη και αποτίνοντας φόρο τιμής σε σκηνοθέτες όπως ο Χίτσκοκ, ο Σκορσέζε και ο Γκάι Ρίτσι. Έχοντας δίπλα του τον αληθινό Χατάρ, απάντησε και στις ερωτήσεις του κοινού μετά την προβολή, διασκεδάζοντας το κοινό του κατάμεστου Ολύμπιον.
Λίγο νωρίτερα, επίσης στο εμβληματικό σινεμά της Αριστοτέλους, μια ακόμα προβολή κέρδισε το χειροκρότημα του κοινού. Ο λόγος για το "Αρκούδες Δεν Υπάρχουν" του πολυβραβευμένου Τζαφάρ Παναχί, ο οποίος τους τελευταίους μήνες βρίσκεται στη φυλακή καταδικασμένος για "προπαγάνδα κατά του καθεστώτος". Στο Ολύμπιον έδωσε το παρών η πρωταγωνίστρια Μίνα Καβανί, η οποία με τη σειρά της ζει αυτοεξόριστη στο Παρίσι. Το θερμό καλωσόρισμα της ταινίας συνοδεύτηκε από ένα πανό τριών ακτιβιστριών που ανοίχτηκε στη σκηνή του κινηματογράφου, όπου αναγράφονταν στα αγγλικά και αραβικά οι λέξεις: "Γυναίκα-Ζωή-Ελευθερία", ως ελάχιστη ένδειξη αλληλεγγύης στο λαό του Ιράν.
Ένα Maalox για τον κύριο Στρίκλαντ
Ο ελληνικής καταγωγής ιδιοσυγκρασιακός Βρετανός σκηνοθέτης Πίτερ Στρίκλαντ, ύστερα από πέντε μεγάλου μήκους και αρκετές επισκέψεις στην Ελλάδα, στο φετινό φεστιβάλ έχει την τιμή του καθώς πραγματοποιείται αφιέρωμα στο έργο του. Μεταξύ άλλων, προβάλλεται και η πιο πρόσφατη ταινία του με τίτλο "Flux Gourmet". Μία εκκεντρική σάτιρα του καλλιτεχνικού κόσμου που επιτίθεται στις αισθήσεις, στην οποία η καλλιτεχνική διευθύντρια ενός κυριλέ residency (η αριστοκρατική Γκουέντολιν Κρίστι) φιλοξενεί σε μια λουσάτη έπαυλη μια καλλιτεχνική κολεκτίβα, η οποία στις παραστάσεις της συνδυάζει performance, harsh noise συνθέσεις και… υψηλή γαστρονομία. Η Αριάν Λαμπέντ είναι η σεφ της μπάντας, ο Άσα Μπάτερφιλντ ("Sex Education") ο μουσικός και η σταθερή πρωταγωνίστρια του Στρίκλαντ Φάτμα Μοχάμεντ ενσαρκώνει τη frontwoman και "νονά" της μπάντας. Πρωταγωνιστής, ωστόσο, είναι ο Μάκης Παπαδημητρίου ο οποίος, από τη μεριά του, υποδύεται ένα δημοσιογράφο με επώδυνα γαστρεντερικά προβλήματα, ο οποίος έχει αναλάβει την κάλυψη του residency.
Το βιτριολικό αποτέλεσμα είναι απολαυστικό, η νεοκλασική αισθητική αναμειγνύεται με ambient, παραστατικές τέχνες και αστέρια Μισελέν, σε μια σαφώς ειρωνική απεικόνιση του μοντέρνου μικρο-μεγάλοαστισμού. Το βραδυφλεγές τέμπο ίσως ξενίσει κάποιους, παρότι αποτελεί σήμα κατατεθέν του Στρίκλαντ, ωστόσο τα όσα συμβαίνουν στο φιλμ αποζημιώνουν σε ενδιαφέρον. Η ελληνική πρεμιέρα του φιλμ ήταν αφορμή να συναντήσουμε το σκηνοθέτη, ο οποίος μας αποκάλυψε μια απροσδόκητη οδηγία που έδωσε στον Παπαδημητρίου: "Είχα δει τον τελικό του "X-Factor” που παρουσίαζε ο Σάκης Ρουβάς και μου είχε κάνει εντύπωση το πώς ανακοίνωσε τους νικητές. Κρατούσε το φάκελο για ώρα αλλά δεν τον άνοιγε, έπαιζε με το κοινό κι είχε ένα βλέμμα που γυάλιζε. Έτσι, σε μια κομβική σκηνή της ταινίας, είπα στο Μάκη: "Θυμήσου πώς το έκανε ο Ρουβάς, έχετε τη λάμψη στα μάτια σου”. Ήταν σημαντικό ώστε να ανέβει η ένταση μέσω των ερμηνειών και όχι, για παράδειγμα, με δραματική μουσική". Το ερμηνευτικό x-factor πάντως το κατέχει με το παραπάνω ο Παπαδημητρίου, καθώς επιτελεί θαυμάσια το ρόλο του σε μια ερμηνεία που αξίζει να του δώσει περισσότερες ευκαιρίες στο εξωτερικό.
Πρώτες ελληνικές πρεμιέρες
Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης δίχως το νέο ελληνικό σινεμά δε νοείται. Από τις παραγωγές του εγχώριου προγράμματος, μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, δύο είναι οι ταινίες που ξεχώρισαν. Από τη μία, έχουμε το μινιμαλιστικά χειροποίητο και ασπρόμαυρα γυρισμένο "Τα Άνθη στα Άνθη" του Γιώργου Αθανασίου. Ένα φιλμ διαλόγων, στο οποίο δύο φίλοι μοιράζονται μια τελευταία μέρα μαζί, προτού ο ένας μετακομίσει στο εξωτερικό. Το χιούμορ, η ειλικρίνεια και το χαμηλότονο ύφος της αφήγησης είναι που προσδίδουν χάρη στα "Άνθη" που μπορεί να μη "τσιμπάνε" όσο θα ήθελαν την προσοχή, μιας και υπάρχουν στιγμές που η σεναριακή πρόζα χάνει νεύρο, συνολικά ωστόσο, αφήνουν στο φινάλε τη γλυκόπικρη επίγευση του αποχαιρετισμού στην οποία στόχευαν.
Από την άλλη, στην πρώτη σόλο σκηνοθετική δουλειά του, ο Χρήστος Πασσαλής κερδίζει το στοίχημα με το "Ησυχία 6-9", στο οποίο επίσης πρωταγωνιστεί απέναντι στην πάντα αξιόπιστη Αγγελική Παπούλια. Σε ένα συγκρατημένα sci-fi πλαίσιο με καφκικές αποχρώσεις, η ταινία αφορά έναν άντρα και μια γυναίκα που ερωτεύονται σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη, περιτριγυρισμένη από κεραίες και ανθρώπους που εξαφανίζονται χωρίς εξηγήσεις σχεδόν κάθε εβδομάδα. Το "Ησυχία 6-9" ξαφνιάζει με τους συναισθηματικούς τρόπους με τους οποίους διαχειρίζεται τις έννοιες του αναπάντεχου σμιξίματος και της ακατανόητης απώλειας. Η αυτονόητα διαπεραστική χημεία των Πασσαλή-Παπούλια οξύνει τις πρωτότυπες σκηνοθετικές ιδέες, οι οποίες κλιμακωτά αποκαλύπτουν το συγκινητικά ρομαντικό πυρήνα της αφήγησης. Οι θύμησες, τα αντικείμενα, οι εικόνες, τα χρώματα, οι ήχοι και οι οσμές που συνδέονται με ένα αγαπημένο πρόσωπο, γίνονται τα υλικά που διακυβεύονται στη απομονωμένη δυστοπία του Πασσαλή. Ορισμένες σεναριάκες πτυχές, βέβαια, μένουν στη σφαίρα του γρίφου περισσότερο από όσο ταιριάζει, δίχως ωστόσο να διαρρηγνύεται ο ρυθμός ή το αμείωτο του ενδιαφέροντος. Το σημαντικότερο, όμως, είναι πως όταν φτάνει το τρυφερό φινάλε, δε στερείται από την ικανότητά του να αφήνει ένα σφίξιμο και μια απελευθέρωση στην καρδιά μόλις πέσουν οι τίτλοι τέλους. Μετά το "Η Πόλη και η Πόλη" που συν-σκηνοθέτησε με το Σύλλα Τζουμέρκα, σε ένα χαρακτηριστικό cameo εδώ, ο Πασσαλής αφήνεις πολλές ελπιδοφόρες κινηματογραφικές υποσχέσεις για το μέλλον.
Κλείνοντας, αξίζει να αναφέρουμε πως στο πλαίσιο του αφιερώματος "Αγγελόπουλος για πάντα", προβλήθηκε το σινεφίλ ντοκιμαντέρ "Θ. Αγγελόπουλος – Ν. Παναγιωτόπουλος: Ο Καθένας και η Μουσική του", στο οποίο οι Γιάννης Σολδάτος και Αντώνης Κόκκινος εκμεταλλεύονται με ευρηματικό τρόπο μια ηχογραφημένη συζήτηση εφ' όλης της ύλης των δυο κορυφαίων Ελλήνων σκηνοθετών στη δεκαετία του '80. Συνοδεύουν τα λεγόμενά τους από σκηνές των ταινιών τους και επιστρατεύουν δίδυμα επαγγελματιών του σινεμά (Γιάννης Οικονομίδης – Θανάσης Ρεντζής, Άγγελος Φραντζής – Αλεξία Καλτσίκη, Μαρία Κατσουνάκη – Γιάννης Ζουμπουλάκης…) για να τα σχολιάσουν.
Όλοι ξέρουμε ότι φεστιβάλ χωρίς τα πριν και τα μετά των προβολών είναι πάντα μισό φεστιβάλ. Δείτε τις επιλογές μας για να απολαύσετε την πόλη στα καλύτερά της.
