
Ένα εμβληματικό έργο πολιτιστικής αναβάθμισης ξεκινά στην Ελευσίνα, με τον μετασχηματισμό του Παλαιού Ελαιουργείου σε ένα υπερσύγχρονο Διαχρονικό Μουσείο. Το έργο αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού από το 2019, με στόχο την ανάδειξη της μακραίωνης ιστορίας της πόλης και τη στέγαση των σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων από το Ιερό της Δήμητρας και της Κόρης, καθώς και από τις σωστικές ανασκαφές που πραγματοποιούνται διαρκώς στην περιοχή.
Το νέο μουσείο θα στεγαστεί στο ιστορικό βιομηχανικό συγκρότημα "ΒΟΤΡΥΣ – ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ", νότια του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας. Το συγκεκριμένο ακίνητο, το οποίο φιλοξένησε διαδοχικά το Σαπωνοποιείο Χαριλάου και αργότερα το Ελαιουργείο Χαρίλαος - Κανελλόπουλος Α.Ε., αποκτήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού το 2022, έναντι 5.000.000 ευρώ από την Εθνική Τράπεζα. Η συνολική έκτασή του ανέρχεται σε 26 στρέμματα, ενώ διατηρούνται 23 κτηριακές μονάδες με δομημένη επιφάνεια περίπου 11.700 τ.μ.
Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, χαρακτήρισε το έργο ως "οραματικό" για την Ελευσίνα, υπογραμμίζοντας την πολιτιστική και αναπτυξιακή του σημασία. Η δημιουργία του μουσείου, σε συνδυασμό με αρχαιολογικά έργα ύψους άνω των 8.000.000 ευρώ, οδηγεί σε μια ουσιαστική ενοποίηση του αρχαιολογικού χώρου με την παραλία και την πόλη, δημιουργώντας ένα πολιτιστικό σύνολο που διατρέχει την ιστορία της Ελευσίνας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Η ιδέα ίδρυσης Διαχρονικού Μουσείου είχε τεθεί ήδη από το 1989. Το 2020 τροποποιήθηκε το ρυμοτομικό σχέδιο της περιοχής "ΒΟΤΡΥΣ – ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ" και το 2024 εγκρίθηκε η εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης, η οποία χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, στο οποίο απηύθυνε δημόσια ευχαριστία η Υπουργός.

Η προκαταρκτική μελέτη βασίστηκε στην τυπολογία των παλαιών βιομηχανικών συγκροτημάτων, με πρόβλεψη για δημιουργία εξωτερικού δημόσιου χώρου για εκδηλώσεις, διατήρηση των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών των υφιστάμενων κτηρίων, καθώς και φυσικό φωτισμό στο εσωτερικό των χώρων. Το νέο μουσείο προορίζεται να λειτουργήσει ως κόμβος πολιτιστικής δραστηριότητας, συνδεδεμένος με την παραλιακή ζώνη και τις γειτονικές περιοχές της Ελευσίνας.

Η αρχιτεκτονική πρόταση περιλαμβάνει καθαρούς εκθεσιακούς χώρους 3.800 τ.μ., με τέσσερις προσβάσεις – δύο από την παραλιακή οδό Κανελλοπούλου, μία από την οδό Πεισιστράτου και μία από τον αρχαιολογικό χώρο. Προβλέπεται κατεδάφιση ορισμένων κτηρίων, ανέγερση δύο νέων (εισόδου και αποθήκης αρχαιοτήτων), αποκατάσταση οκτώ κτηρίων και διατήρηση των όψεων σε άλλα τρία. Οι εκθέσεις του μουσείου θα καλύπτουν την ιστορία της Ελευσίνας από την αρχαιότητα έως το 1830, διαχωριζόμενες από την ενότητα της νεότερης και σύγχρονης ιστορίας.

Το Παλαιό Ελαιουργείο, που από το 1995 φιλοξενεί τα Αισχύλεια, ενώ αποτέλεσε και βασικό σημείο δράσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης "Ελευσίς 2023", αποκτά νέα ζωή και συμβολική σημασία, ως φορέας πολιτιστικής και οικονομικής αναγέννησης της Ελευσίνας.