©Λεωνίδας Τούμπανος
Η Αθήνα και τα στενά της έχουν γεμίσει πλέον με δημιουργικούς ανθρώπους και χειροποίητα προϊόντα. Περιπλανούμενη στα στενά της Πανόρμου, συγκεκριμένα στην ανερχόμενη πιάτσα της Δουκίσσης Πλακεντίας, συνάντησα τρεις νέες γυναίκες που βρίσκονται πίσω από ισάριθμες μικρές επιχειρήσεις και συζητήσαμε για το δρόμο τους, το έργο τους και τι κρύβεται πίσω από τις πολύχρωμες βιτρίνες και τα χαμόγελα με τα οποία μας υποδέχονται. Μέσα από τις πολύπτυχες και ενδιαφέρουσες ιστορίες τους αποκαλύπτονται οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει μία νέα επιχειρηματίας αλλά και το πάθος και η αλληλοστήριξη που είναι απαραίτητα για ένα επιτυχημένο αυτόνομο ξεκίνημα στην Ελλάδα.
Η Αλεξάνδρα Τσακαλάκου με το κατάστημα ρούχων Emerald Hut Curated Vintage, η Ξανθή Τσαλούπη με το κατάστημα κοσμημάτων Diesblon και η Βρισηίδα Λύρα με το κατάστημα καλλυντικών Lira Natural Cosmetics ανοίγουν τον δρόμο για μια γειτονιά που αρχίζει να γεμίζει με νέα πρόσωπα και φρέσκες ιδέες. Οι δρόμοι της Πανόρμου, που άδειασαν κατά τη διάρκεια της κρίσης με το κλείσιμο πολλών επιχειρήσεων, αποκτούν σταδιακά στέκια και μια πρωτότυπη αγορά, συνυφασμένη με τα ιδανικά και τις αξίες των νεότερων γενεών. Πρόκειται για μαγαζιά που πίσω τους κρύβουν νοοτροπίες, πρωτοτυπία, τον χαρακτήρα και τη δημιουργικότητα των ανθρώπων που τα εξελίσσουν, μαγαζιά που αλλάζουν τα δεδομένα της οδού Δουκίσσης Πλακεντίας και προσκαλούν ακόμη περισσότερο κόσμο να την εμπλουτίσει.
Τα πρόσωπα πίσω από τις επιχειρήσεις
Emerald Hut Curated Vintage
Η Αλεξάνδρα πουλάει γυναικεία vintage και second hand ρούχα, τα οποία επιλέγει, παραλαμβάνει και ανανεώνει κάθε εβδομάδα. Ξεκίνησε την επιχείρηση της στην πανδημία, με αφορμή το ξεκαθάρισμα της ντουλάπας της. Ένα χόμπυ της, μέσω εκτεταμένης έρευνας και θετικής ανταπόκρισης του κοινού της, μετατράπηκε σε μια οργανωμένη προσπάθεια, τα ρούχα της ντουλάπας της αντικαταστάθηκαν από κομμάτια αγορασμένα από προμηθευτές του εξωτερικού και y2k και διαχρονικά κομμάτια προσαρμοσμένα στο γούστο των "κοριτσιών" της , οι τείχοι του δωματίου της έγιναν ένα κατάστημα και το όνειρο της έγινε σταδιακά απτή πραγματικότητα.
"Στην αρχή μου φαινόταν περίεργο, ξεκαθάριζα τη ντουλάπα αλλά έβλεπα ότι όντως ο κόσμος ενδιαφερόταν, του άρεσε, έψαχνε να πάρει κάτι και χαιρόμουν. Μετά, επειδή ήμουν 24 και έπρεπε να κάνω κάποια ουσιαστική έναρξη, άρχισα να δυσκολεύομαι, είχα άγχος για το που θα βρω καλούς προμηθευτές και καλά πράγματα. Ήθελα από τη πρώτη μέρα να τα διαλέγω όλα, δεν ήθελα να παίρνω με το κιλό, να μη ξέρω τι παίρνω, τι δίνω, τι υπάρχει, να μην ελέγχω. Είχα έδρα μου το σπίτι και παρά τις πρώτες δυσκολίες έκανα τα αρχικά μου βήματα για κάτι μεγαλύτερο."
Diesblon
O,τι είναι παράγωγο της τέχνης της Ξανθής, προσπαθεί να αντικατοπτρίζεται και στη δουλειά της, στην αισθητική της, στον χώρο της. Δημιουργεί κοσμήματα, wearable art με βάση τον πηλό και πίνακες, αντλώντας τις ιδέες της από τη ζωγραφική. Ούσα απόφοιτος της σχολής Καλών Τεχνών, πάντα ήθελε να "κουμπώσει” την αγάπη της για τη ζωγραφική και τη κεραμική, ώστε να μπορεί κανείς να φοράει ό,τι σχεδιάζει. Έτσι, η καραντίνα αποτέλεσε για εκείνη μια ευκαιρία να κάνει τα πρώτα της βήματα, ώσπου να καταλήξει στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας. Απευθύνεται σε ανθρώπους που ψάχνουν κάτι διαφορετικό, κάτι μοναδικό, τους αρέσουν τα χειροποίητα κοσμήματα και τα statement κομμάτια.
"Δεν μπορώ να με φανταστώ να μην είχα πάει στην Καλών Τεχνών, να μην ζωγραφίζω, να μην εκφράζομαι με κάποιον τρόπο. Το να είμαι στον χώρο μου, στο μαγαζί μου, να φτιάχνω τα σκουλαρίκια μου, πίνακες ή ο,τιδήποτε άλλο μπορεί να προκύψει στην πορεία, είναι για μένα το παν."
Lira Natural Cosmetics
Στο κατάστημα της Βρισηίδας μπορεί κανείς να βρει βιολογικά, cruelty free και vegan καλλυντικά από μικρούς παραγωγούς. Η αγάπη της για τα φυσικά προϊόντα την οδήγησε σε μια μεταστροφή καριέρας, καθώς μετά από χρόνια στον κλάδο της δημοσιογραφίας, αποφάσισε να αφήσει το αντικείμενο της για να κάνει ένα δικό της ανεξάρτητο ξεκίνημα, μια μόνιμη επιθυμία της που δε της έφευγε από το μυαλό. Μετά από σεμινάρια παρασκευής καλλυντικών και χειροποίητου σαπουνιού και επαφής με τη φιλοσοφία και τα οφέλη τους, ήταν μονόδρομος η απόφαση της να ασχοληθεί και επαγγελματικά με αυτό το κομμάτι.
"Η μεγαλύτερη μου δυσκολία ήταν η αποδοχή από τους φίλους και τους δικούς μου όταν τους ανακοίνωσα ότι θα βάλω μια άνω τελεία στη δουλειά που έκανα τόσα χρόνια και που είχα εξασφαλίσει τη θέση και τις απολαβές μου, για να ξεκινήσω μια επιχείρηση από το μηδέν και μάλιστα μετά τον κόβιντ που η αγορά ήταν μουδιασμένη. Τολμηρό μεν, αλλά η ζωή είναι μικρή για να μένουμε με απωθημένα."
"Όσο έχει δουλειά το κάθε επιμέρους μέλος θα γεμίζει η γειτονιά ζωή , θα αυξάνεται η δουλειά και θα βοηθάει ο ένας τον άλλον, σε ένα περιβάλλον με έντονο ανθρώπινο παράγοντα." Emerald Hut Curated Vintage
Οι τρεις τους στηρίζουν η μια την άλλη, ταυτόχρονα ως επιχειρήσεις και ως άτομα. Άνοιξαν διαδοχικά η μια μετά την άλλη τα καταστήματα τους, οπότε κάθε μια που ερχόταν έβρισκε παρηγοριά στην προηγούμενη. Οι αναβολές, τα ευτράπελα και οι αναποδιές όταν στήνεται μια νέα επιχείρηση είναι μέσα στο πρόγραμμα, αλλά είχαν την τύχη να έχουν η μια την άλλη για παρέα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα έδωσε η Αλεξάνδρα, που ανέφερε ότι η Ξανθή ήταν εκεί όσο έστηνε το μαγαζί και μέχρι και τη τελευταία νύχτα πριν ανοίξει καθαρίζαν, σιδερώναν, τα έκαναν όλα μαζί. Και για τις τρεις είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ενδυνάμωση και αλληλουποστήριξη. Οπως αναφέρει η Βρισηίδα, η ανακούφιση που νιώθεις όταν μοιράζεσαι με κάποιον το ίδιο άγχος αλλά και την ίδια χαρά και ικανοποίηση είναι ανεκτίμητη και σίγουρα όσα έχουν μοιραστεί τις έχουν δέσει πολύ.
Τα πρώτα βήματα στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας στη Πανόρμου
"Τις περιοχές τις κάνουν οι άνθρωποι που ζουν και εργάζονται σε αυτές. Η Πανόρμου διατηρεί τη γλύκα της παλιάς γειτονιάς, όπου οι γείτονες θα σου φέρουν γλυκάκι και καφέ για να σε καλημερίσουν. Την ίδια ζεστασιά έχουμε δεχτεί και ως νέες επιχειρηματίες." Lira Natural Cosmetics
Η οδός Δουκίσσης Πλακεντίας, δύο δρόμους πάνω από τη Λεωφόρο Κηφισίας και δύο λεπτά από τον σταθμό του μετρό της Πανόρμου, είναι η βάση των τριών επιχειρήσεων και η τοποθεσία των φυσικών τους καταστημάτων. Η τοποθεσία αυτή επιλέχθηκε με κύριο κριτήριο την προσβασιμότητα, ενώ τα κορίτσια θεωρούν πως με τη σταδιακή έλευση μικρών επιχειρήσεων και καταστημάτων, έχει τις δυνατότητες και τις προδιαγραφές να εξελιχθεί σε έναν δυνατό χώρο συγκέντρωσης καινούργιων δράσεων. Ο δρόμος όπου στεγάζονται και τα τρια μαγαζιά, με το πέρας του χρόνου φιλοξενεί επιχειρήσεις γεμάτες χρώματα και μεράκι. Εξάλλου, όπως τονίζει η Βρισιήδα, η Πανόρμου διατηρεί τη γλύκα της παλιάς γειτονιάς, όπου οι γείτονες θα σου φέρουν γλυκό και καφέ για να σε καλημερίσουν. Για άτομα που αποπειρώνται να κάνουν ένα ξεκίνημα είναι μείζονος σημασίας να λαμβάνουν τέτοια υποστήριξη και ζεστασιά από τη γειτονιά τους, αλλά και να ενισχύονται από τους ανθρώπους γύρω τους.
Όταν βλέπουμε ένα κατάστημα είναι δύσκολο να αντιληφθούμε το παρασκήνιο του, καθώς είναι πιο περίτεχνο από ότι φαίνεται. Ένα άτομο υποχρεώνεται να αναλάβει τους ρόλους πολύ περισσότερων, γιατί πρέπει να δημιουργήσει από το μηδέν μία επιχείρηση, να τελεί καθήκοντα λογιστή, γραφίστα, διαφημιστή και ηλεκτρολόγου, να έχει στη σειρά πολλά πράγματα τα οποία μόνιμα συνεχίζουν να τρέχουν και πρέπει να συμβαδίζει με αυτά. Μέσα σε αυτούς τους παλλαπλούς ρόλους ελλοχεύει και ο φόβος των ανεκπλήρωτων υποσχέσεων, του να απογοητεύσουν το κοινό τους. Δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε από τη συνάρτηση τον ανθρώπινο παράγοντα, τα συναισθήματα και το άγχος τα οποία μπορεί να βιώνουν τα πρόσωπα των επιχειρήσεων και το γεγονός ότι καλούνται καθημερινά να τα παραμερίζουν προκειμένου το έργο τους να εξελίσσεται. Το επιχειρείν στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ δύσκολο, πόσο μάλλον για νέους ανθρώπους.
" Καταφέρνω να κάνω αυτό που αγαπώ επάγγελμα και είναι σαν να μην δουλεύω." Diesblon
Παρόλα αυτά, σίγουρα η προσωπική δουλειά είναι κάτι το οποίο σε γεμίζει καθημερινά. Όπως οι ίδιες ανέφεραν, κάθε μέρα καλούνται να είναι πιο δημιουργικές από την προηγούμενη κι αυτό τις κρατάει σε μια μόνιμη εγρήγορση. Κάθε μικρός ή μεγάλος προσωπικός στόχος που επιτυγχάνεται τις γεμίζει με απίστευτα θετικά συναισθήματα που τις κάνουν να ξεχνούν όλες τις δυσκολίες που μπορεί να βιώνουν στην καθημερινότητα. Χαρακτηριστική και αντιπροσωπευτική για τις τρεις γυναίκες είναι η τοποθέτηση της Ξανθής ότι κατάφερε να κάνει το πάθος της επάγγελμα και αισθάνεται σαν να μην δουλεύει. Είναι αφεντικά του εαυτού τους, γεγονός που τους δίνει την ελευθερία και την αυτονομία να έχουν άμεση επαφή με το έργο τους αλλά και το κοινό τους.
Οι βάσεις μιας μικρής επιχείρησης
Με ποιον τρόπο γίνεται η ιδέα πράξη; Και οι τρεις επιχειρήσεις ξεκίνησαν με ηλεκτρονικά καταστήματα μέχρι να βρουν τα πατήματα τους, αλλά δήλωσαν ότι προτιμούν το φυσικό κατάστημα διότι προσφέρει μεγαλύτερη αμεσότητα και επαφή με τους ανθρώπους. Με τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης να τις συστήνουν στον κόσμο, τα πρώτα τους βήματα βασίστηκαν σε συνεργασίες, χορηγούμενες διαφημήσεις και πελάτες που τις έβρισκαν "από στόμα σε στόμα".
Αφετηρία τους αποτέλεσε η Αθήνα, ως μια πόλη που απορροφά τις μικρές και νέες επιχειρήσεις. Υπάρχει ευρύτερο κοινό, μεγαλύτερη διαλλακτικότητα, περισσότερες ευκαιρίες. Παρόλο που πολύς κόσμος εξακολουθεί να μην καταλαβαίνει και να αποδέχεται τις νέες μορφές επιχειρηματικότητας, την ηλικία και το φύλο των κοριτσιών, πρόκειται για έναν κλάδο που συνεχώς ανθίζει. Συγκεκριμένα, η γυναικεία επιχειρηματικότητα φαίνεται να ενδυναμώνεται, με πολλές νέες, δημιουργικές εμφανίσεις στην αγορά.
Εχοντας βιώσει την πραγματικότητα των μικρών επιχειρήσεων, οι τρεις ιδιοκτήτριες των καταστημάτων είχαν πολύ χρήσιμες και ρεαλιστικές συμβουλές για κάποιον που θέλει να ακολουθήσει το παράδειγμα και τη πορεία τους:
"Αν θέλεις πραγματικά να κάνεις τη δική σου επιχείρηση μην περιμένεις να είναι ιδανικές όλες οι συνθήκες για να ξεκινήσεις, γιατί αυτό πολύ πιθανό να μη συμβεί ποτέ. Δυσκολίες και απρόοπτα θα υπάρχουν πάντα, αλλά με σκληρή δουλειά, πρόγραμμα και αφοσίωση μπορείς να καταφέρεις τα πάντα." Lira Natural Cosmetics
"Να έχει πάρα πολλή υπομονή με τα πάντα και τους πάντες και να μην τον ρίχνει τίποτα, να έχει τους στόχους του. Stick to the plan. Σίγουρα θα βρεθούν άτομα να σου πουν "Τι πας και κάνεις;”, "Γιατί;”, "Πώς;”. Πρέπει να είσαι στο στόχο σου, αποφασισμένος, προσηλωμένος και στο τέλος της ημέρας να κάνεις αυτό που αγαπάς." Diesblon
"Πρέπει να το αγαπάει, να σκέφτεται ότι όσο δύσκολα και να γίνουν κάποια πράγματα του χρόνου, ή σε 6 μήνες, θα είναι πολύ καλύτερα. Όσο πιο μικρά βήματα, όχι απότομες, σπασμωδικές και επιπόλαιες κινήσεις, θέλει πολύ προγραμματισμό. Και το λέω από πείρας γιατί ήμουν πολύ επιπόλαιη και πολύ απρογραμμάτιστη, πράγματα που με δυσκόλεψαν. Είναι καλό να υπάρχει ενθουσιασμός, αρκεί να υπάρχει σε κάποια πλαίσια." Emerald Hut Curated Vintage
Οσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι, υπάρχει η προσδοκία και η επιθυμία περισσότερων μικρών καταστημάτων, περισσότερων γυναικών στον χώρο, περισσότερης αποδοχής και στήριξης, περισσότερης βιωσιμότητας.
Insider tips
Επειδή η επίσκεψη των καταστημάτων είναι πιο ευχάριστη όταν είναι συνδυαστική εμπειρία, τα κορίτσια πρότειναν μαγαζιά κοντά στη γειτονιά τους. Για έναν πρωινό καφέ η Βρισηίδα πρότεινε το καφέ "Pulsar", ενώ η Αλεξάνδρα συστήνει ανεπιφύλακτα το "Samba Coffee Roasters", ένα μαγαζί που της έμαθε μια πελάτισσα, λέγοντας: "Έχει τρομερό matcha και ενώ δεν έπινα ποτέ από τότε που δοκίμασα αν δεν έρθω κάθε μέρα και δεν πάρω κρύο matcha από εκεί δεν μπορώ να ξεκινήσω καλά τη μέρα μου". Για μια πιο βραδινή έξοδο η Ξανθή μας προτείνει την ταράτσα του "Deos", η Βρισηίδα την αυλή της αγαπημένης μπυραρίας "Le Roi" και η Αλεξάνδρα τη μπιστρό "Ursa Minor".
