Δεν ξέρω άλλον συγγραφέα τόσο παραγωγικό, που να είναι και καθηγητής στη Μέση εκπαίδευση: ο Βασίλης Κατσικονούρης, που υπογράφει το μυθιστόρημα "Ο δρόμος του κεραυνού", από τις εκδόσεις Αίολος, έχει εκδόσει μυθιστορήματα, διηγήματα, σενάρια, και βέβαια θεατρικά έργα, (όπως το πολύ γνωστό "Γάλα") που έχουν παρουσιαστεί σε θεατρικές σκηνές της Ελλάδας και του εξωτερικού, ενώ ο ίδιος έχει τιμηθεί με σημαντικά βραβεία. Πάντως, ο ίδιος δηλώνει, σχετικά με την αντιμετώπιση του Υπουργείου Παιδείας προς τους εκπαιδευτικούς όπως ο ίδιος, πως "με πορδές ποτέ δεν βάφτηκαν αυγά".
"Ο δρόμος του Κεραυνού" είναι ένα κοκτέιλ – ή μάλλον ΤΟ κοκτέιλ, το magnum opus ενός μποέμ μπαρίστα, που πειραματίζεται επικινδύνως με τα υγρά υλικά του, προσπαθώντας να σχηματίσει πρωτοποριακά μείγματα, που όχι απλώς φτιάχνουν κεφάλι στους πότες, αλλά, κυριολεκτικά τους αλλάζουν τη ζωή. Δίπλα του, η γυναίκα του, που τον ανέχεται, στην καλύτερη περίπτωση, και παραδίπλα του ο αγαθός, με κάθε έννοια της λέξης, φίλος του, ο Αγγελής, ενώ πάνω τους υπερίπταται, εν είδει Αγίου Πνεύματος, το περίφημο "ντίνλο", το σωματίδιο της ακριβούς στιγμής.
Αυτό είναι ένα υπέροχο αποκύημα της καλπάζουσας, οργιαστικής φαντασίας του Κατσικονούρη, που σ’ αυτή τη μυθιστορηματική ροκ ελεγεία που έγραψε, μας τα λέει όλα: για τα όνειρα που φυλλοροούν, για την αγάπη που επιμένει, για τη φιλία και τον έρωτα που μας στιγματίζουν, για την θλίψη που μας καταπίνει, για την τυχαιότητα και την αναγκαιότητα του κοσμου, για την τραγικά αστεία πλευρά των επιγείων και επουρανίων πραγμάτων, αλλά και για πολλά άλλα πράγματα. Το ξέρατε πως ο Τζιμ Μόρισον, των Doors, ζει, ως προφήτης στο Αζερμπαϊτζάν; Ή μήπως είναι ζαχαρέμπορος στην Αφρική;
Μια σύντομη διαδικτυακή έρευνα έδειξε πως ο όρος "dinlo" σημαίνει τον καθυστερημένο, τον χαζό, τόσο στη γλώσσα των Ρομά, όσο και στη διάλεκτο της Ανατολικής ακτής των ΗΠΑ. Για σας, το "ντίνλο", χωρίς να διευκρινίζετε τί είναι ακριβώς, λειτουργεί ως ρυθμιστής της χρονικής διαδικασίας ωρίμανσης για να συμβεί κάτι. Από την άλλη, έχετε γράψει το μυθιστόρημα "Ντίντλο, το σωματίδιο του χρόνου", που είναι, αν κατάλαβα καλά, η πρωτόλεια μορφή του "Δρόμου του Κεραυνού". Ένα γκουγκλάρισμα της λέξης "dindlo" έδωσε μόνο λήμματα του στιλ "dindlo sex videos". Τελικά, τί είναι το ντίνλο ή το ντίντλο;
Κοιτάξτε, εγώ έψαχνα για έναν υγρό και ένρινο ήχο μαζί κι έτσι έφτιαξα αυτήν τη λέξη, που μου ακούγεται κάπως σαν να έρχεται από τον "Άρχοντα των δαχτυλιδιών" ή και να είναι το όνομα ενός μακρινού άστρου. Ειλικρινά, δεν σκέφτηκα καθόλου τις παρηχήσεις. Άρχισα να καταλαβαίνω ότι υπάρχει πρόβλημα, όταν εκδόθηκε σε μία πρώτη μορφή το 2014 ως "Ντίντλο", και διάφοροι φίλοι και γνωστοί με ρωτούσαν τον τίτλο, εγώ έλεγα ντίντλο, κι αυτοί ξανάλεγαν, ναι, τον τίτλο κ.ο.κ. Τα Dindlo sex videos δεν τα είχα υπ` όψιν μου (θα έπρεπε;) και ακόμα χειρότερα δεν ήξερα την παρήχηση που μπορεί να κάνει με γνωστό sex toy. Έλεος, μία ποιητική λέξη πήγα να φτιάξω κι εγώ…
Ο Αινστάιν είχε πει πως "άνθρωποι σαν εμάς που πιστεύουν στη Φυσική, γνωρίζουν πως η διάκριση μεταξύ παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος είναι απλώς μια πεισματικά επίμονη ψευδαίσθηση (stubbornly persistent illusion)". Συμφωνείτε;
Ο γραμμικός χρόνος είναι μάλλον μία πρακτική εφεύρεση για να μην αργούμε στα ραντεβού μας και να ταχτοποιούν οι καθηγητές της Ιστορίας την διδακτέα τους ύλη. Προσωπικά, προτιμώ τη συνειδητοποίηση του χρόνου, όπως στο πείραμα του Σρέντινγκερ με τη γάτα και το δηλητήριο μέσα στο κουτί. Αρκεί εγώ να είμαι έξω από το κουτί. 'Ή μήπως είμαι –είμαστε- η γάτα;
Θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης, πεζογράφος, με καμιά εικοσαριά τίτλους στο ενεργητικό σας. Συγχρόνως, μάχιμος καθηγητής Αγγλικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μήπως ο Χρόνος, το αγαπημένο σας θέμα, έχει φανεί κάπως ελαστικός προς το πρόσωπό σας και σάς έχει δώσει πέντε-δέκα ώρες παραπάνω μέσα στη μέρα; Πώς τα προλαβαίνετε;
Καλά, δεν είμαι και ο τύπος του μανιακού καλλιτέχνη. Τσούκου-τσούκου τα κάνω όλα και όποτε βγουν. (Αλλά όχι όπως βγουν.)
Είναι ο κόσμος μια θεατρική σκηνή, με εμάς να υποδυόμαστε τους εαυτούς μας; Κι αν είναι έτσι, ποιος γράφει και ποιος σκηνοθετεί;
Δεν πρόκειται περί έργου. Στην αρχή τουλάχιστον. Είναι ένας υπέροχος, αυθόρμητος αυτοσχεδιασμός με τίτλο Ζωή, όπου κανείς δεν αναρωτιέται για τίποτα και απλώς είναι αυτό που είναι. Αργότερα, πλακώνει ένας περίεργος συρφετός από ειδικούς, που μας λένε ότι εν τέλει πρόκειται για ένα έργο με τίτλο "Επιβίωση" και ότι πρέπει να μαθαίνουμε δοσμένα λόγια, κίνηση, δράσεις και συμπεριφορές. Μόνη διέξοδος η κοπάνα στην πλατεία ως θεατές, να παρατηρούμε τον εαυτό που εφηύραμε. Μήπως και τον ανακαλύψουμε τελικά. Εκείνο τον παλιό εαυτό, που του άρεσε να παίζει όχι κάτι άλλο από αυτό που είναι, αλλά ως αυτό που είναι.
Ο Στέλιος, ο ήρωας του μυθιστορήματός σας, παίζει με τα υλικά του κοκτέιλ προσπαθώντας να φτιάξει το απολύτως τέλειο μείγμα, σαν μικρός Θεός, με εκρηκτικά όμως αποτελέσματα. Καλλιτεχνική ψυχή, γοητευτικός, ευφυής, επηρμένος εντελώς αναξιόπιστος πρακτικώς, με μια σύζυγο που τον υποστηρίζει υλικώς και ηθικώς, για να μην πω τον ανέχεται, κι έναν υποδεέστερο πνευματικά φίλο, ένα Σάντσο Πάντσα, για να προβάλλεται η δική του ανωτερότητα. Υπάρχει κάποιος συμβολισμός εδώ που μού διαφεύγει; Είχατε κάποιους συγκεκριμένους ανθρώπους στο μυαλό σας;
Μου αρέσουν οι ερωτήσεις που έχουν ήδη μέσα τους την απάντηση. Ναι, μου αρέσουν τα δίδυμα (από Χοντρό-Λιγνό μέχρι Τρινιτά και Τσίτσο-Φράνκο, αν τους θυμάται κανείς). Όλα αυτά έχουν ως αρχέτυπο το ντουέτο Δον Κιχώτη – Σάντσο, κι ακόμα πιο πριν, τα κωμικά δίδυμα κλωτσοπατινάδας από τους μίμους της ρωμαϊκής φάρσας που και αυτοί έλκουν, σε παραφθορά, την καταγωγή από τα αριστοφανικά δίδυμα. Τώρα οι δικοί μου Στέλιος και Αγγελής στον "Δρόμο του κεραυνού" θα μπορούσαν να είναι μία προέκταση των Ντίνου και Άρη από το θεατρικό μου "Καλιφόρνια ντρίμιν", όπου ο κατώτερος πνευματικά, ο "πτωχός τω πνεύματι" φαίνεται να βρίσκει, ή να επικοινωνεί αδιαμεσολάβητα και αυθόρμητα με μία αλήθεια που διαφεύγει από τα υψηλότερα IQ. Όπως ένας χαζούλης ασκούμενος μοναχός που τον κορόιδευαν οι σύντροφοί του ότι δεν καταλάβαινε τα μεγάλα θεολογικά ζητήματα, μία μέρα, σε μία διαδρομή του στο βουνό, γλίστρησε και έπεσε στον γκρεμό. Καθώς έπεφτε, έπιασε με την άκρη του ματιού του ένα ωραίο λουλουδάκι να προεξέχει στην βραχώδη πλευρά του γκρεμού. "Αχ, τι ωραίο λουλούδι", είπε. Και σταμάτησε για να το κοιτάξει καλύτερα. Και αυτή είναι η αγαπημένη μου ζεν ιστορία. Ίσως και μία εξήγηση για το ντίνλο.
Διαβάζοντας το βιβλίο σας σκεφτόμουν πως ο κόσμος δεν θα καταρρεύσει ούτε με ένα πάταγο, ούτε με ένα λυγμό, αλλά με ένα καγχασμό. Εδώ δεν μιλάμε για το αχ!, αλλά για το χα! των πραγμάτων. Πόσο σημαντική είναι η σάτιρα, η ειρωνεία στο έργο σας γενικότερα, αλλά και στη ζωή σας;
Το χιούμορ είναι η ειδοποιός διαφορά μας όχι τόσο από τα ζώα, αλλά από το Θεό ή τους θεούς. Σε όλες τις θρησκείες, σύγχρονες ή αρχαίες, και μυθολογίες οι θεοί παρουσιάζονται παντοδύναμοι. Ένα πράγμα μόνο δεν μπορούν να κάνουν: χιούμορ. Γιατί το χιούμορ είναι ίδιον του αδύναμου (ίσως και αδυναμίας). Γι’ αυτό και από τους πρώτους που την πληρώνουνε σε αυταρχικά καθεστώτα και δικτατορίες είναι οι γελοιογράφοι, κομίστες, σατιρικοί κειμενογράφοι, ποπ συγκροτήματα (βλ. Pussy Riot), ακτιβιστές κ.ά. όπως παλιότερα και οι γελωτοποιοί όταν ενοχλούσαν τον βασιλιά. Το χιούμορ και η σάτιρα λοιπόν είναι το μόνο πράγμα που φέρνει τους παντοδύναμους σε θέση αδύναμου και αυτό τους εξαγριώνει. Θυμίζω την αντίδραση του Θεού όταν η Εύα δάγκωσε το μήλο. Αποκλείεται δηλαδή να το έκανε η κοπέλα για τρολάρισμα; Ή ο Προμηθέας να έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς για να τους κάνει πλάκα και να ψάχνονται; Οι αντιδράσεις ήταν τρομερές και ακόμα αυτά πληρώνουμε. Ο μόνος που, τέλος πάντων, απέναντι σε ειρωνείες και κοροϊδίες κράτησε μια πιο συγκαταβατική στάση τύπου "άφες αυτοίς ου γαρ οίδασι τι ποιούσι", είχε ήδη παραιτηθεί από την παντοδυναμία του και πειραματιζόταν με την αδύναμη φύση του ανθρώπου. Υποψιάζομαι μάλιστα ότι μπορεί και να άφησε κάνα δυο καλά καλαμπούρια στους μαθητές του , κάτι σαν "μπαίνει ο Ιησούς, ο Πέτρος και ο Ιωάννης σ’ένα μπαρ", αλλά αυτά πρέπει να χάθηκαν μετά καθώς έγινε θεσμός. Παντοδύναμος.
Εάν ο Ρεμπό είχε καταλήξει, στα σίγουρα, ζαχαρέμπορος στην Αφρική, και ο Μόρισον ενδέχεται και να είναι προφήτης στο Αζερμπαιτζάν (ή μήπως στο Κιργιστάν;) ποια είναι η παρούσα κατάσταση του Έλβις;
Δεν τα μάθατε τα νέα; Elvis is alive! Κάθε φορά, παντού σε όλο τον κόσμο, που ένας πιτσιρικάς ζώνεται την κιθάρα του και στέκεται με τα πόδια ανοιχτά μπροστά στον καθρέφτη ή στο κινητό του για σέλφι, Elvis is alive. F.E.
Ποιος μυθιστορηματικός, ή θεατρικός ήρωας θα θέλατε να είστε;
Ο ήρωας από τις Λευκές Νύχτες του Ντοστογιέφσκι. Μοναχικός, απογοητευμένος και αποτυχημένος. Κι όμως με ένα γλυκό φως μέσα του να τα μαλακώνει όλα.
Επειδή πετάτε κάποιες διακριτικές, αλλά σαφείς σπόντες περί πολιτικής και πολιτικών στο βιβλίο σας, να σας ρωτήσω το εξής: Ο Πλάτωνας λέει στην Πολιτεία ότι θα ήταν προς το συμφέρον της κοινωνίας εάν οι φιλόσοφοι διοικούσαν, και οι άρχοντες φιλοσοφούσαν. Τί λέτε;
Και ο Μακιαβέλι φιλόσοφος ήτανε. Το θέμα είναι οι διοικούμενοι να φιλοσοφούν. Αλλά αυτό δεν βολεύει τους διοικούντες. Εξ ου και τα χάλια της Παιδείας, μακριά από κάθε έννοια φιλοσοφίας, φιλοκαλίας και φιλαναγνωσίας.
Με θεία παρέμβαση, γίνεστε πρωθυπουργός με πλήρεις εξουσίες για μια μέρα. Τί θα κάνατε;
Θεωρήστε το ως συνέχεια της προηγούμενης απάντησης. Διπλασιασμός του μισθού των εκπαιδευτικών και ταυτόχρονα ουσιαστική, έως και σκληρή, αξιολόγηση και επιμόρφωση πριν ακόμα διοριστούν. Το Υπουργείο Παιδείας που θέλει να κάνει αξιολόγηση, ας αξιολογήσει-εκτιμήσει το ίδιο του το θέμα που είναι η Παιδεία. Πόσο δηλαδή; 900 ευρώ; 1000 ευρώ; Γιατί τόσος πάνω κάτω είναι ο μέσος μισθός ενός εκπαιδευτικού με μέση προϋπηρεσία, για να μην πούμε για τον νεοδιόριστο. Ας δείξει έ μ π ρ α κ τ α ότι πιστεύει σε αυτή την υπόθεση και στον ρόλο του εκπαιδευτικού και μετά να στοιχειοθετήσει δικαίωμα αξιολόγησης. Αυτή τη στιγμή η θ ι κ ά δεν δικαιούται, από τη στιγμή που το ίδιο το Υπουργείο υποβαθμίζει το αντικείμενό του. Έχω αφιερώσει άπειρα Σαββατοκύριακα και απογεύματα καθημερινά σε δράσεις και εκδηλώσεις με τα παιδιά και μια καλή κουβέντα από υψηλά ιστάμενο δεν άκουσα. Και ξέρω και άλλους συναδέλφους που το έκαναν και το κάνουν αυτό. Κι έρχονται τώρα αυτοί οι ίδιοι απίθανοι, αόριστοι και αόρατοι τύποι, για δυο ψωροδεκάρες που παίρνουμε, να μας υποβάλουν σε μια βασανιστική, αργή και γραφειοκρατική αξιολόγηση τύπου από πού κλάνει το μπαρμπούνι. Και μια και ο λόγος για πορδές, ποτέ δεν βάφτηκαν αυγά με αυτές.
