Η Μαρία Παπαγεωργίου πάει την τέχνη της πολύ ψηλά

Πριν από μερικά χρόνια, ο φίλος και συνάδελφος Νίκος Βουλαλάς μου επέστησε σοβαρά την προσοχή: «Να ακούσεις την Μαρία Παπαγεωργίου». Και άρχισα να την ακούω – κυριολεκτικά! Τους στούντιο δίσκους της που ήταν ο ένας πιο ωραίος από τον άλλο («Όμορφοι και ηττημένοι», «Άβουλο θεριό» και «Μνήμη») και τις live ηχογραφήσεις του «4 χρόνια Δευτέρα», από την μακρόχρονη παρουσία της στον «Σταυρό του Νότου». Όταν δε κυκλοφόρησε η «Αλληλογραφία» πέρυσι, με την Μαρία να δίνει άλλες διαστάσεις στον κόσμο του Μίκη Θεοδωράκη, ήμουν εντελώς σίγουρος πως εδώ έχουμε μια καλλιτέχνιδα που πάει την τέχνη της όλο και πιο ψηλά. Με απλά λόγια, η Μαρία Παπαγεωργίου είναι μια τραγουδίστρια και μουσικός που μπαίνει βαθιά μέσα στην ουσία της μουσικής και βγάζει με ειλικρίνεια και πάθος τον δικό της πλούσιο κόσμο.

Η ευκαιρία μιας προσωπικής γνωριμίας ήρθε με το γεγονός της συναυλίας της στον Κήπο του Μεγάρου (Παρασκευή 5 Ιουλίου) από όπου και προκύπτει μια μεγάλη συζήτηση από την οποία καταγράφουμε εδώ μόνο μερικά της σημεία. Αρχικά, για την πολυμορφική και ελαφρώς «απροσδιόριστη» φύση της μουσικής της…

«Καλό είναι να ρισκάρεις! Είμαστε πολυμορφικοί και πολυπολιτισμικοί, πια! Έχουμε μεγαλώσει με παραδοσιακά, με Michael Jackson, με… με… με! Τώρα, το πως κανείς βιώνει όλες αυτές τις μουσικές και πως φιλτράρει μέσα του αυτά τα ακούσματα για να τα κάνει προσωπικό του βίωμα και να ξεχωρίσει τι από όλα αυτά πρέπει να χρησιμοποιήσει για να «ταξιδέψει» στον κόσμο, είναι το ζητούμενο. Για μένα πάντως, θεωρώ πως μια παράσταση πρέπει να έχει αρχή, μέση και τέλος. Υπάρχουν κομμάτια που δεν τα λέω πολύ καλά και αν τα ακούσει κανείς μεμονωμένα μπορεί να μην του αρέσουν ιδιαίτερα. Όμως μέσα σε μια παράσταση εξυπηρετούν μια ιστορία. Και αυτή η ιστορία είναι που πρέπει να φτάσει σ’ εσένα».

Φωτό: Ελευθερία Άνθη

Δεν σου λείπει, βέβαια, η εμπειρία των παραστάσεων και των πολλών live…

«Στο «Σταυρό του Νότου» έκανα το διδακτορικό μου! Κάθε Δευτέρα, επί τέσσερα χρόνια! Υπήρξαν εποχές που έκανα δουλειά για τρεις ανθρώπους: ενορχήστρωνα, έπαιζα τρία όργανα, τραγουδούσα, έκανα επιμέλεια προγράμματος… Και πλήρωνα! Όμως, αφού υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι που πίστευαν σ’ εμένα, συνέχιζα παρά τις δυσκολίες. Κυριολεκτικά έκανα το διδακτορικό μου! Μαθαίνεις από τα λάθη σου, φτιάχνεις την «οικογένειά» σου, πάνω στη σκηνή και κάτω από αυτήν, κάνεις το δέσιμό σου και τη σχέση σου και με το μαγαζί. Αυτή είναι η αλήθεια και ισχύει για όλους».

Αποκομίζεις έτσι εμπειρίες που μπορούν να δώσουν στην τέχνη σου τις εκφραστικές διαστάσεις που εσύ επιθυμείς…

«Το τραγούδι και η μουσική είναι η ανάγκη μου – και πάει και καλά! Όλοι έχουμε την ανάγκη της έκφρασης – αλλά καλό είναι αυτό που κάνουμε να έχει μια απήχηση και στον κόσμο. Αφού δεν υπάρχει πια το «σύστημα» υποστήριξης που υπήρχε παλιότερα, είναι απαραίτητο να έχουμε και κάποια «λογιστική» συναίσθηση της τέχνης μας – αλλιώς κάνουμε κακό και στη μικρή ομάδα που υπάρχει πίσω μας και μας στηρίζει και μας αγαπάει. Τώρα, στον Κήπο του Μεγάρου, νιώθω ότι είναι η πρώτη μου μεγάλη οργανωμένη συναυλία. Είναι ίσως η πρώτη φορά που δεν τρέχω για πράγματα τα οποία δεν είναι η αρμοδιότητά μου. Ο καθένας είναι στο κομμάτι του και όλοι αγαπούν και τρέχουν γι’ αυτό που θα συμβεί την Παρασκευή».

Φωτό: Γιάννης Μαργετουσάκης

Είχες από μικρή καλλιτεχνικές βλέψεις;

«Όχι! Μόνο τη μουσική. Έπαιζα μουσική από πολύ μικρή αλλά το περιβάλλον μου έλεγε πως έπρεπε να είμαι καλή μαθήτρια, να περάσω σε ένα πανεπιστήμιο κ.λπ. Φαινόταν πως η μουσική ήταν σε δεύτερη μοίρα – ενώ ήταν σίγουρο πως από τα πέντε μου χρόνια ζούσα και ανέπνεα γι’ αυτήν! Και ενώ ήμουν πολύ καλή μαθήτρια, είχα άρνηση στο να σπουδάσω μουσική. Φοβόμουν μήπως η μουσική σπουδή περιορίσει το «ελεύθερο» πνεύμα μου! Έπρεπε να περάσω μέσα από πολλές αντιφάσεις και να φθάσω σε ένα σημείο «ενηλικίωσης» (γύρω στα 25 μου) για να συνειδητοποιήσω πως η σπουδή της μουσικής είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Αν το είχα κάνει πιο νωρίς, ίσως σήμερα να ρίσκαρα ακόμα πιο πολύ!».

Ποια είναι η σχέση σου με την παραδοσιακή μουσική;

«Στο τέλος κάθε προγράμματός μου κάνω ένα πέρασμα παραδοσιακών ήχων με τραγούδια που μου αρέσουν πάρα πολύ (όχι μόνο ελληνικά αλλά και βουλγάρικα, αλβανικά κ.λπ.). Δεν θεωρώ πως είμαι τραγουδίστρια παραδοσιακής μουσικής. Στο Μέγαρο θα ξεκινήσω με κάποια ακούσματα διεθνή (Tracy Chapman, Portishead κ.ά.), να περάσουμε σιγά σιγά στον ελληνικό τραγουδοποιητικό λόγο και να καταλήξουμε με παραδοσιακά που έχουν πάντα ένα στοιχείο κάθαρσης – διονυσιακό ή θρηνητικό».

Φωτό: Ελευθερία Άνθη

Τα ραδιόφωνα σε παίζουν επαρκώς;

«Από τότε που σταμάτησα να ασχολούμαι για το αν με παίζουν, με παίζουν! Ο Δημήτρης Βραχνός από τον «Μελωδία» μου είπε: «Σταμάτα να ασχολείσαι, Μαρία! Θα σε βρουν τα ραδιόφωνα μόνα τους». Και μάλλον με βρήκαν!»

Τι είναι αυτό που βλέπουν τα πουλιά;

«Η συναυλία μου γίνεται παραμονές εκλογών. Σκέψου, δηλαδή, πως είσαι ένα συννεφάκι πάνω απ’ την Αθήνα και βλέπεις την ίδια στιγμή τον Κήπο του Μεγάρου, μια προεκλογική συγκέντρωση στο Σύνταγμα, την Αμερικανικη Πρεσβεία, τα νοσοκομεία τριγύρω με τους τόσους αρρώστους – σε λίγα στρέμματα σκέψου τι γίνεται! Γι’ αυτό η παράσταση λέγεται «Αυτό που βλέπουν τα πουλιά» (που είναι και ένα καινούριο τραγούδι που θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβρη).»

Παίζουν οι Σταύρος Ρουμελιώτης (ηλεκτρική και ακουστική κιθάρα) | Σοφία Ευκλείδου (τσέλο) | Κωσταντίνος Μάνος (κοντραμπάσο) | Μαρία Παπαγεωργίου (κιθάρα, stombox, νταούλι) | Ηχοληψία: Ευτύχης Γιαννακούρας