Η μελέτη του εργαστηρίου διακυβέρνησης των Μέσων στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης απευθύνεται κατά κύριο λόγο στους ενδιαφερόμενους φορείς της Βιομηχανίας των Ψηφιακών Μέσων Ενημέρωσης, εκδότες, ομίλους και συμβούλια τύπου και ειδικότερα στις εταιρικές και δημοσιογραφικές διοικήσεις των οργανισμών τους, οι οποίοι διανέμουν περιεχόμενο μέσω δικτυακών εφαρμογών και πλατφορμών. Συντάχθηκε στο Εργαστήριο Διακυβέρνησης των Μέσων του Πανεπιστημίου της Βιέννης (Κέντρο Αριστείας Jean Monnet, FREuDe) από τον Δρ. Βασίλη Βασιλόπουλο και την Prof. Katharine Sarikakis και αποτελεί πρόταση προς τους φορείς χάραξης πολιτικής της Ε.Ε.. Υποστηρίζεται από το Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών VUB, την ΕΝΕΔ και τον ΙΑΒ. Στο έργο συνέβαλε με κείμενο του για τη νομική βαρύτητα των Κωδίκων Δεοντολογίας και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου VUB των Βρυξελλών, Βαγγέλης Παπακωνσταντίνου.
Το έργο αυτό απευθύνεται στους ψηφιακούς εκδότες και μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στους φορείς χάραξης πολιτικής στην Ε.Ε., αλλά και στους ακαδημαϊκούς που θα ήθελαν να επεκτείνουν την έρευνα και να εμπλουτίσουν την εργαλειοθήκη των Δεοντολογικών Προτύπων. Διατίθεται ελεύθερα σε μορφή PDF και περιορισμένες εκτυπώσεις στα αγγλικά και τα ελληνικά, ενώ σύντομα θα δημοσιευτεί και σε άλλες γλώσσες.
Το εγχειρίδιο ηθικής διακυβέρνησης των Μέσων στοχεύει να ενισχύσει και να υποστηρίξει με τεκμηριωμένο τρόπο την ανάγκη αυτορρύθμισης με ηθικά και ποιοτικά Πρότυπα όπως οι Κώδικες Δεοντολογίας των Δημοσιογράφων, οι εταιρικοί Κώδικες των Οργανισμών, τα συστήματα διαχείρισης ποιότητας περιεχομένου, οι καλές πρακτικές που δύνανται να εφαρμόζουν και κάθε πρωτοβουλία και καινοτομία που υιοθετούν για να απαντήσουν στις σύγχρονες ηθικές, τεχνολογικές προκλήσεις και τον ανταγωνισμό χωρίς αρχές και αξίες.
Παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αναπτυχθεί ένα Σύστημα Διαχείρισης Ολικής Ποιότητας, το EGMS "ἦθος", το οποίο μπορεί να δώσει μια εποικοδομητική απάντηση στις απαιτήσεις διαφάνειας, αξιοπιστίας και ανεξαρτησίας που αντιμετωπίζει το οικοσύστημα. Σε αυτό το Handbook περιλαμβάνεται ένα σύστημα αυτοαξιολόγησης για τη συμμόρφωση με τον Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΝΕΔ.
Όπως αναφέρει στο εισαγωγικό του σημείωμα στην Έκδοση ο Πρόεδρος της ΕΝΕΔ, κος Θεοχάρης Φιλιππόπουλος: "Ο τεχνολογικός κατακλυσμός κάνει τις προκλήσεις να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και δημιουργεί την ανάγκη στη βιομηχανία των ψηφιακών μέσων ενημέρωσης να θέσει τα κατάλληλα Πρότυπα που θα ανταποκρίνονται στον αυξανόμενο κοινωνικό τους ρόλο. Στο σημερινό οικοσύστημα, τα Μέσα οφείλουν να εξετάσουν την ηθική και ποιοτική διακυβέρνησή τους και την προτυποποίηση της εταιρικής και δημοσιογραφικής φύσης τους με υψηλά στάνταρντς και πιο απαιτητικά πλαίσια στα επιχειρηματικά μοντέλα".
Τα πλεονεκτήματα του EGMS "ἦθος" για τους Οργανισμούς Μέσων
Η υιοθέτηση του EGMS "ἦθος" βελτιώνει την δημόσια εικόνα των Μέσων, αποτελεί εσωτερική πυξίδα συμπεριφοράς που βελτιώνει τις εργασιακές σχέσεις, επιτρέπει στους αυτορρυθμιζόμενους οργανισμούς να ακολουθήσουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία, αποτελεί καινοτομία χάραξης πολιτικής και φέρει τους Οργανισμούς στην πρωτοπορία των εξελίξεων. Τα πιστοποιημένα με το EGMS "ἦθος" ΜΜΕ αποκτούν συγκριτικό πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό και επηρεάζουν την αγορά και τους ορισμούς ποιότητας.
Είναι διαθέσιμο στα Ελληνικά και τα Αγγλικά από το site του Πανεπιστημίου της Βιέννης: https://mediagovernance.univie.ac.at/jean-monnet-centre-of-excellence-freude/research-impact/publications/?fbclid=IwAR04GmKCo6bkGsa8C6BRvK8Bb6Dp5VTrylKmOFom7YUi3glESFnj-5yt4Us
Δομή του Handbook
Το πρώτο μέρος περιγράφει το σημερινό περιβάλλον, τα προβλήματα και τους κινδύνους για τη βιομηχανία των μέσων ενημέρωσης, καθώς και τις επιπτώσεις τους στην κοινωνία. Συζητά τις ευρωπαϊκές πολιτικές πρωτοβουλίες για την ελευθερία και την ανεξαρτησία του Τύπου, τα ρυθμιστικά καθεστώτα στο οικοσύστημα των διαδικτυακών μέσων ενημέρωσης και τις ψηφιακές πλατφόρμες, τις σύγχρονες πληγές όπως η παραπληροφόρηση, η κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, η ασφάλεια και προστασία των επαγγελματιών, αλλά και η έλλειψη διαφάνειας και λογοδοσίας ή οι κίνδυνοι για την ελευθερία της έκφρασης και τη δημοκρατία.
Το δεύτερο μέρος της θεματικής και εννοιολογικής πλαισίωσης εξετάζει την ίδια την έννοια της ηθικής διακυβέρνησης και τη σχέση μεταξύ των ηθικών πλαισίων και του ήπιου δικαίου. Περιλαμβάνεται επίσης η εξέταση των εννοιών της δεοντολογίας των μέσων ενημέρωσης και ιδίως της δημοσιογραφίας.
Βάσει των δύο πρώτων μερών, τα οποία θέτουν την αιτιολόγηση και την ανάλυση της ηθικής διακυβέρνησης των μέσων ενημέρωσης σε θέματα οργανωτικής διαχείρισης, τα μέρη τρία και τέσσερα παρέχουν μια επισκόπηση των υφιστάμενων πρακτικών, ενώ ιδιαίτερα το τέταρτο μέρος προσφέρει ένα λεπτομερές αλλά ευέλικτο πλαίσιο και ένα ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Δεοντολογίας και Ποιότητας, το EGMS "ἦθος” που μπορούν να υιοθετήσουν οι οργανισμοί. Το Πρότυπο είναι επιθεωρήσιμο και μπορεί να πιστοποιείται από ανεξάρτητους διαπιστευμένους φορείς, καθώς αποτελεί απόδειξη της συμμόρφωσης με τις αυτοδεσμευτικές αρχές της κοινωνικής ευθύνης.
Στο εγχειρίδιο περιλαμβάνονται μέθοδοι ελέγχου ποιότητας περιεχομένου, συστήματα παρακολούθησης τήρησης της δεοντολογίας, προτάσεις προστασίας της δημοσιογραφικής ανεξαρτησίας, αναβάθμισης της δημοσιογραφικής επάρκειας και καλές πρακτικές για την αλληλεπίδραση με το κοινό. Το σύνολο των προτεινόμενων καλών πρακτικών ενσωματώνονται ως βασικές τεκμηριωμένες πληροφορίες στο Σύστημα Διαχείρισης και θεωρούνται αποδεικτικά ντοκουμέντα συμμόρφωσης.
Μεθοδολογική διαδικασία
Η διερευνητική μεθοδολογία "exploratory research" χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα ενός θέματος που δεν είχε καθοριστεί με ακρίβεια και το οποίο τώρα διαμορφώνεται βάσει νέων συνθηκών.
Η μελέτη διερευνά τους τρόπους με τους οποίους οι απαιτήσεις ενός Κώδικα Δεοντολογίας μπορούν ως διεργασία να συμπληρώσουν τις απαιτήσεις ενός Προτύπου Ποιότητας που βασίζεται στη μεθοδολογία ISO 9001, με τρόπο που να διασφαλίζει ότι η δεοντολογική διακυβέρνηση ενός Μέσου θα αποτελεί κοινό δεσμευτικό σκοπό εντός του οργανισμού, αλλά οι ρόλοι θα διατηρούνται διακριτοί μεταξύ της εταιρικής και της δημοσιογραφικής διοίκησης, ώστε να ενισχύεται η συντακτική ανεξαρτησία.
