Το φθινόπωρο πέφτουν τα φύλλα των δέντρων, και εγείρονται, θάλλουν και ευδοκιμούν τα φύλλα των βιβλίων. Οπότε, ορίστε είκοσι βιβλία, με όλα τα καλούδια στο τραπέζι: κλασικοί, δημοσιευμένοι κι αδημοσίευτοι, αμερικανοί και ευρωπαίοι συγγραφείς, σύγχρονη, σπαρταριστή ελληνική λογοτεχνία και υπέροχη γυναικεία ποίηση, από την αρχαιότητα και την εποχή του υπερρεαλισμού, να και αριστουργήματα επιστημονικής φαντασίας, μελέτες για τον τρόμο και τηνπολιτική, βιβλία πνευματικής καθοδήγησης αλλά και αδημοσίευτος Καζαντζάκης! Τι άλλο να ζητήσουμε, δηλαδή...
1) Κόρμακ Μακ Κάρθι: η επιστροφή
Κάποιοι τον χαρακτήρισαν ως τον μεγαλύτερο εν ζωή Αμερικανό συγγραφέα, άξιο διάδοχο του Χεμινγουέι και του Μέλβιλ. Ο 89χρονος Κόρμακ Μακ Κάρθι, είχε να βγάλει βιβλίο εδώ και 16χρόνια - το φοβερό "Τhe road". Ήγγικεν λοιπόν η ώρα, μιας και οι εκδόσεις Gutenberg μας επιφυλάσσουν ένα ακριβό δώρο για το Φθινόπωρο: ταυτόχρονα με την αμερικανική έκδοση των δύο νέων βιβλίων του, θα κυκλοφορήσουν, σε μετάφραση Γιώργου Κυριαζή, τα μυθιστορήματα "Ο επιβάτης" και "Stella Maris". Ο συγγραφέας αφηγείται τις περιπέτειες δύο αδελφών, του Μπόμπι και της Αλίσια Γουέστερν, που στοιχειώνονται από την κληρονομιά του πατέρα τους, ενός φυσικού που συνετέλεσε στη δημιουργία της πρώτης ατομικής βόμβας. Στον "Επιβάτη", ο Μπόμπι, ως δύτης, βρίσκει περισσότερα πράγματα απ’ όσα περίμενε στα συντρίμμια ενός βυθισμένου αεριπλάνου, ενώ στο "Stella Maris", ο ΜακΚάρθι επικεντρώνεται στην Αλίσια, μια διαταραγμένη μαθηματική ιδιοφυία, που το μυαλό της τρομάζει τους ανθρώπους...
2) Η βαθιά απόλαυση του τρόμου
Εάν υπάρχει κάποιος ειδικός στο ζήτημα του τρόμου, ως ψυχολογικό και καλλιτεχνικό φαινόμενο εννοείται, και όχι ως εργαλείο για την επίτευξη πολιτικών στόχων, είναι ο λεγόμενος και "Βασιλιάς του Τρόμου", ο Αμερικανός συγγραφέας Στίβεν Κινγκ. Όλο του το έργο ουσιαστικά στηρίζεται στην δημιουργία μιας φρικώδους, άρα τρομακτικής κατάστασης, με αιτίες που εντοπίζονται τόσο μέσα, όσο και έξω, εντελώς έξω από την ανθρώπινη ψυχή, στο εξωλογικό και μεταφυσικό βασίλειο του Κοσμικού τρόμου - ο Κινγκ, θα έλεγε κανείς, είναι ο διάδοχος του Πόε και του Λάβραφτ. Οπότε εάν κάποιος δικαιούται να συγγράψει μια πραγματεία για τον τρόμο στην Τέχνη, είναι ο Κινγκ, και αυτό ακριβώς έχει κάνει στο απολαυστικό, γραμμένο με οξύ χιούμορ, δοκίμιο "Ο Μακάβιος Χορός Η ανατομία του τρόμου", από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος, σε μετάφραση Μιχάλη Μακρόπουλου.
3) Η μουσική των λέξεων
Τα κείμενα του Μάνου Χατζιδάκι έχουν τη δική τους μουσική. Σαν να είναι νότες, οι λέξεις του συνθέτουν τη συμφωνία μιας δυνατής, ελεύθερης σκέψης, που δεν χαριζόταν σε κανέναν και σε τίποτα, απηχώντας μόνο την αλήθεια, όπως την εννοούσε και την υπηρέτησε σε όλη του τη μακρά διαδρομή ο μεγάλος Έλληνας μουσουργός. Οι εκδόσεις Ίκαρος επανεκδίδουν αυτό το φθινόπωρο το κλασικό βιβλίο του Μάνου Χατζιδάκι "Ο καθρέφτης και το μαχαίρι", με 36 κείμενά του, που δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και πειροδικά, ενώ κάποια είναι απομαγνητοφωνημένες συνεντεύξεις του. Τα κείμενα συνοδεύονται από φωτογραφίες, συχνά σχολιασμένες από τον ίδιο. Ένα απολαυστικό ανάγνωσμα, μια παρακαταθήκη της σκέψης του, με σφύζοντα κείμενα για την Τέχνη, τα νιάτα και την πολιτική.
4) Ανατολή Πανσελήνου
Γόνος λογοτεχνών, του ποιητή και συγγραφέα Ασημάκη Πανσέληνου, και της ποιήτριας και πεζογράφου Έφης Πανσελήνου, ο δικηγόρος και συγγραφέας Αλέξης Πανσέληνος, βραβευμένος με το Β’ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το βιβλίο του 1986 "Η μεγάλη πομπή", το Βραβείο Μυθιστορήματος του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τα "Ελαφρά ελληνικά τραγούδια" (2018) και με το Μεγάλο Τιμητικό Βραβείο του Αναγνώστη 2020 για το σύνολο του έργου του, τώρα υπογράφει το "Λάδι σε καμβά", μια ιστορία ενηλικίωσης που εκτυλίσσεται το σημαδιακό καλοκαίρι του 1966, η οποία θα κυκλοφορησει από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
5) Αντιπολεμικό αριστούργημα
Μια γυναίκα, η Όρα, περιπανιέται στο Ισραήλ, από την Ιερουσαλήμ ως τη Γαλιλαία, για να σώσει τον δευτερότοκο γιο της, έχοντας δίπλα της τον φίλο και παλιό της εραστή Άβραμ. Το παιδί της είναι στο μέτωπο κι η Όρα ανησυχεί για την τύχη του. Για να διασκεδάσει τους φόβους της, η μητέρα μιλά για τη ζωή του παιδιού της και αυτή η εξιστόρηση είναι η ίδια η ιστορία του κράτους του Ισραήλ, και των πολέμων που έκανε με τα γειτονικά του κράτη για να ύπαρξει, αλλά και να επεκταθεί. Το μυθιστόρημα "Στο τέλος της γης", από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Λουίζας Μιζάν, θεωρείται ένα αντιπολεμικό αριστούργημα, από τον πολυβραβευμένο Ισραηλινό συγγραφέα Νταβίντ Γκρόσμαν, μιας και είναι σημαδιακό για τον ίδιο. Οταν άρχισε να το γράφει, το 2006, ο γιος του Ούρι σκοτώθηκε σε μάχες στα σύνορα Ισραήλ – Λιβάνου...
6) Σεξουαλική απελευθέρωση
Σε μια νυσταγμένη κωμόπολη της βαθιάς Αμερικής του Μεσοπολέμου, ένας σχεδόν σαραντάρης κατασκευαστής πλυντηρίων ζει μια εντελώς κανονική ζωή, η οποία, τελικά, αποδεικνύεται αφόρητη. Αν και οι δουλειές του πάνε μια χαρά, αν και απολαμβάνει μια ζηλευτή οικογενειακή ευτυχία με τη γυναίκα και την έφηβη κόρη του, αν και είναι υποδειγματικός πολίτης, ένας στύλος της κοινωνίας, αίφνης αρχίζει να σκέφτεται διαφορετικά, και να βλέπει τη γραμματέα του με άλλο μάτι. Ο ήρωας κυριολεκτικά θα επανεφεύρει τον εαυτό του, αποδεικνύοντάς του πως δεν ξόφλησε, με ένα τρόπο που θα τον εξοβελίσει από την συντηρητική αμερικανική κοινωνία: το σεξ. Όλα αυτά βέβαια είναι πρωτοποριακές, ρηξικέλευθες ιδέες για τις ΗΠΑ του 1923, όταν κυκλοφόρησε το πολύ σημαντικό μυθιστόρημα "Πολλοί γάμοι", του Σέργουντ Άντερσον. Οι εκδόσεις Πατάκη το εκδίδουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, μεταφρασμένο από τον Ανδρέα Παππά. Σημειωτέον πως ο συγγραφέας, που ενέπνευσε τον Φόκνερ και τον Χεμινγουέι, ταλαιπωρήθηκε πολύ και στιγματίστηκε, αφού το βιβλίο του θεωρήθηκε τότε "βρόμικο"...
7) Μην ξεχνάμε τους κλασικούς
Ο Χάινριχ φον Κλάιστ θεωρείται ο μεγαλύτερος Γερμανός συγγραφέας του ρεύματος του ρομαντισμού του 19ου αιώνα, κάπως σαν ο κορμός από τον οποίο βλάστησε ο μοντερνισμός – σίγουρα πάντως το έργο του ενέπενευσε πολλούς διακεκριμένους συγγραφείς του 20ου αιώνα. Τα "Διηγήματά" του, που εκδίδονται από τις εκδόσεις Αντίποδες, σε μετάφραση Θοδωρή Δασκαρόλη, και επίμετρο των Ντέιβιντ Λουκ και Νάιτζελ Ριβς, είναι διαμαντάκια ύφους και περιεχομένου. Χιούμορ, σκοτεινή φαντασία, αφηγηματική τόλμη, ριζοσπαστική δομή, αλλά και θεματολογία που εκπλήσσει, όπως η πολιτική, η θέση της γυναίκας στην κοινωνία, η ψυχική υγεία, ή η καταπίεση – ένα βιβλίο που θα αγκιστρώσει τον απαιτητικό αναγνώστη, που θα παρεμείνει ανοιχτό για καιρό πάνω στο γραφείο, αλλά και στο μυαλό του.
8) Μεταμόρφωση, αλλά όχι του Κάφκα
...Όχι του Κάφκα, αλλά της Αμάντας Μιχαλοπούλου, η οποία στη νουβέλα της "Η μεταμόρφωσή της", από τις εκδόσεις Καστανιώτη, αφηγείται μια εξωφρενική ιστορία, η οποία αρχίζει ως εξής: "Ένα πρωί που ξύπνησε από εφιάλτη, η Σάσα ανακάλυψε πως είχε μεταμορφωθεί σε άντρα"! Τα προβλήματα έρχονται μετά, όταν η φοιτήτρια ηρωίδα, που τώρα είναι φοιτητής ήρωας (...) καλείται να επαναπροσδιορίσει τη θέση της/του στον οικογενειακό, κοινωνικό και ακαδημαϊκό της/του περίγυρο, προσπαθώντας να εξηγήσει τα ανεξήγητα. Ως μια ιστορία φυλετικής φαντασίας, ή μια saga εφαρμοσμένου ερμαφροδιτισμού, θα χαρακτήριζε κάποιος το βιβλίο χαριτολογώντας, αλλά τα πράγματα είναι σοβαρότερα: η Μιχαλοπούλου έχει αποδείξει με το έργο της πως χειρίζεται πολύ σημαντικά και βαρύνοντα θέματα, όπως τα στερεότυπα των φύλων, όπως η σεξουαλική αγωγή, όπως οι παγιωμένοι κοινωικοί ρόλοι, με φαντασία, χιούμορ και διεισδυτικότητα.
9) "Σε σιωπώ μες στην απέραντη τρυφερότητα..."
Ο Χρήστος Δανιήλ, διδάκτωρ νεοελληνικής φιλολογίας και μελετητής του έργου της πρώτης υπερρεαλίστριας ελληνίδας ποιήτριας, υπογράφει τη μελέτη "Όλα δεν τα ᾽χω πει... - Η "Aντίστροφη αφιέρωση" της Μάτσης Χατζηλαζάρου”, από τις εκδόσεις Άγρα. Η "Αντίστροφη αφιέρωση" είναι το τελευταίο σημαντικό ποιητικό κείμενο που έγραψε και δημοσίευσε η Μάτση Χατζηλαζάρου λίγο πριν από το θάνατό της. Πρόκειται για ένα από τα πιο ολοκληρωμένα και μεστά ποιήματά της, και πιθανώς το πλέον γνωστό και αγαπημένο από το αναγνωστικό κοινό έργο της. Το ποίημα, χωρίς να τον κατονομάζει, απευθύνεται στον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον εραστή-σύζυγο, τον ψυχαναλυτή-ερμηνευτή, τον μύστη της στον ποιητικό χώρο και στον υπερρεαλισμό, τον αποδέκτη των πρώτων της ποιημάτων. Μια εμβριθής, διεξοδική μελέτη για ένα φωτεινό, ψυχωμένο κείμενο, όπου υπαρχουν ποιήματα όπως το "Με εκριζώνεις": "σε μίαν έκπαγλη χρονιά ανταμώσαμε /σε ληστεύω από αλλουνού τα χέρια /σε ακούω από δω από κει/ σε σιωπώ μες στην απέραντη τρυφερότητα /σιγά σιγά να καταλαγιάσουμε /όλα δεν τα ’χω πει..."
10) Λαχτάρα σημαίνει πόθος, αλλά και τρόμος
Ένας κοσμοναύτης αναλαμβάνει υπηρεσία σ’ έναν διαστημικό σταθμό, επανδρωμένο με δύο συναδέλφους του, που υπερίπταται ενός πλανήτη καλυμμένου εντελώς από νερό. Όμως, όπως με λαχτάρα θα διαπιστώσει σύντομα ο ήρωας, αυτός ο πλανητικός ωκεανός δίνει σάρκα και οστά στις βαθύτερες επιθυμίες και στους φόβους των αστροναυτών, παράγοντας ακριβή αντίγραφα των πολύ κοντινών τους ανθρώπων... Αυτά είναι τα δομικά στοιχεία του μύθου ενός από τα σημαντικότερα έργα επιστημονικής φαντασίας, του "Σολάρις", που έγραψε ο Πολωνός συγγραφέας Στανισλάβ Λεμ το 1961, κερδίζοντας παγκόσμια και άσβεστη φήμη – ο μεγάλος Σοβιετικός σκηνοθέτης Αντρέι Ταρκόφσκι μετέφερε το Σολάρις στη μεγάλη οθόνη το 1972, εικονοποιώντας το βαθύ νόημα του βιβλίου του Λεμ, με μια ταινία αναφοράς για την υπαρξιακή αγωνία του ανθρώπου. Όμως, το κείμενο πάντα έρχεται πρώτο: έτσι, σ’ αυτή την ανατύπωση του "Σολάρις" από τις εκδόσεις Ποταμός, σε μετάφραση Γιώργου Τσακνιά, ο αναγνωστης θα γνωρίσει, ή θα ξαναθυμηθεί τί σημαίνει για τον Λεμ η λέξη λαχτάρα.
11) Χιονίζει
Μακάρι να "χιόνιζε" και άλλα αφηγήματα του ποιητή Αργύρη Χιόνη στη ζωή μας, όπως αυτό, το "Όντα και μη όντα", που επανεκδίδεται από τις εκδόσεις Κίχλη, με επίμετρο Γιώτας Κριτσέλη. Μιλάμε για ένα βιβλίο στο οποίο συνυπάρχουν όλα σχεδόν τα είδη του λόγου, σε μια ώσμωση, που μόνο πνευματική ηδονή μπορεί να προσφέρει στους λάτρεις της εργατικής σκέψης αυτού του ανθρώπου. Ο σημαντικός ποιητής Χιόνης πραγματικά δούλεψε πολύ στη ζωή του, κι όχι μόνο πνευματικά: στο Παρίσι, όπου βρέθηκε μετά την επικράτηση των Απριλιανών στην Ελλάδα, έκανε κάποια πολύ σκληρά μεροκάματα ως λαντζέρης και φορτοεκφορτωτής... Σ’ αυτό το βιβλίο το παραμύθι είναι αγκαλιασμένο με το δοκίμο, αυτό με την ποίηση, κι αυτή με τη φυσική ιστορία, σε ένα έξοχο ποιητικό παιγνιώδες αμάλγαμα όντων και εννοιών. Ναι, μακάρι να χιόνιζε κι άλλο στη ζωή μας.
12) Ο θηλυκός Όμηρος
Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας της πρωτοβυζαντινής περιόδου Ιουλιανός, που οι Χριστιανοί ονομασαν "Αποστάτη", επειδή ήταν δωδεκαθεϊστής και μελετητής της αρχαιοελληνικής γραμματείας, φιλόσοφος και συγγραφέας ο ίδιος, είχε χαρακτηρίσει την Σαπφώ, την ποιήτρια από τη Λέσβο του 7ου-6ου αιώνα π. Χ., ως "θηλυκό Όμηρο", ενώ ο Πλάτωνας την έλεγε "Δεκάτη Μούσα". Σήμερα όλοι συμφωνούν πως η Σαπφώ ήταν η σημαντικότερη λυρική ποιήτρια της αρχαιότητας, αν και από το έργο της έχουν διασωθεί κάποια σπαράγματα, από παπύρους και θραύσματα αγγείων, εκτός από ελάχιστα ολοκληρωμένα ποιήματα. Τα υπόλοιπα έργα της ποιήτριας, της οποίας το όνομα συνδέθηκε με την γυναικεία ομοφυλοφιλία, κατά μία εκδοχή καταστράφηκαν δημοσίως τον 4ο αιώνα από τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό, τον ένα εκ των Τριών Ιεραρχών... Οπότε, δεν μπορούμε παρά να καλωσορίσουμε και να χειροκροτήσουμε την κυκλοφορία από τις εκδόσεις Κέδρος του βιβλίου "Σαπφώ. Τα ποιήματα", με πρόλογο, μετάφραση και σημειώσεις Τασούλας Καραγεωργίου, την πληρέστερη ποιητική μετάφραση του μέχρι σήμερα διασωθέντος σαπφικού έργου.
13) Ανθρωποκυνηγητό
Αναγκαστική μετανάστευση σημαίνει να φεύγεις για να γλιτώσεις τη ζωή σου κι αυτή των αγαπημένων σου, σημαίνει να ξεφεύγεις από τον κίνδυνο που σε απειλεί - μια προαιώνια μέθοδος επιβίωσης για τα ζωντανά πλάσματα, και όχι μόνο για τους ανθρώπους. Όμως, αν και είμαστε όλοι μετανάστες εξ ορισμού, είναι δύσκολο να καταλάβουμε και να συμπονέσουμε τον φυγάδα, εκτός και αν έχουμε βρεθεί στη μοίρα του. Αυτή η σκληρή τύχη χτυπά την ηρωίδα του μυθιστορήματος "Ξένο χώμα" της Τζανίν Κάμινς, από τις εκδόσεις Δώμα, σε μετάφραση Ρηγούλας Γεωργιάδου. Μια γυναίκα ζει ήσυχα στο Ακαπούλκο του Μεξικού έχοντας οργανώσει τη ζωή της μια χαρά, με το βιβλιοπωλείο, την οικογένειά της και τους φίλους της. Όμως, ένα εγκληματικό καρτέλ έχει άλλη γνώμη και της παίρνει τα πάντα, εξωθώντας την σε μια απελπισμένη φυγή προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, μαζί με τον οκτάχρονο γιο της, για να σώσει τη ζωή της, κι αυτή του παιδιού της.
14) Ζωή: οδηγίες χρήσεως
Κι επειδή δεν θα μπορούσε να λείπει από το φθινοπωρινό βιβλιοφιλικό αφιέρωμα ένα βιβλίο αυτοβοήθειας, ή μάλλον ένα κείμενο πνευματικής καθοδήγησης, ώστε να διάγουμε τον βίο μας κατά τον βέλτιστο τρόπο, σύμφωνα βέβαια με την άποψη του συγγραφέα, ορίστε το "Η χαρά είναι για όλους" του Sadhguru, από τις εκδόσεις Key books. Ο συγγραφέας θεωρείται ως ένας από τους σημαντικότερους πνευματικούς οδηγούς σήμερα. Ο ίδιος λέει πως "γκουρού είναι εκείνος που διαλύει το σκοτάδι, που ανοίγει πόρτες για σένα. Ως γκουρού, δεν έχω κανένα δόγμα να διδάξω, καμία φιλοσοφία να αναπτύξω, καμία πεποίθηση να διαδώσω. Και αυτό συμβαίνει διότι η μόνη λύση για όλα τα δεινά της ανθρωπότητας είναι η αυτομεταμόρφωση. Η αυτομεταμόρφωση δεν εμπεριέχει απομεινάρια του παρελθόντος. Είναι μια συνολική μετατόπιση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνεσαι και βιώνεις τη ζωή". Η χαρά είναι για όλους λοιπόν, σύμφωνα με το παρόν εγχειρίδιο με οδηγίες χρήσεως της ζωής μας.
15) Το νησί των νεκρών
Ένα ζοφερό σύμπαν στήνει η Σόνια Σαουλίδου στο μυθιστόρημά της "Ο Φάρος του Κένεμπεκ", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Bell. Στο Κένεμπεκ, ένα απομονωμένο κι έρημο στο νησί, μια οικογένεια στήνει το σπιτικό της για να ξεφύγει από τα φάσματα του παρελθόντος της. Όμως, στο νησί "δεν υπάρχουν μαγαζιά, δεν υπάρχει εκκλησία, δεν υπάρχει ταχυδρομείο, δεν υπάρχει τίποτα. Υπάρχουν μόνο τα λιγοστά σπίτια που στέκουν σαν κουφάρια. Ένας παλιός φάρος σαν γέρος ερημίτης. Κι ένα νεκροταφείο, που σε βαθιές τρύπες μέσα στο νοτισμένο χώμα του είναι θαμμένοι όλοι οι πρώτοι κάτοικοι. Παλιοί κάτοικοι που άφησαν τα κόκαλά τους σ’ αυτό το νησί, μα –κάπου διάβασα– οι ψυχές τους δραπέτευσαν από τους τάφους και σκόρπισαν παντού σαν ομίχλη. Ένα σωρό υπερβολές για αλλόκοτες λευκές σκιές από ψυχές του άλλου κόσμου που πότε χορεύουν μες στο πυκνό δάσος και πότε αιωρούνται πάνω απ’ τον ποταμό δημιουργώντας παράξενους αντικατοπτρισμούς στο νερό"...
16) Μήπως ήλθε η ώρα της σοσιαλδημοκρατίας;
Με τουλάχιστον ένα, ίσως και περισσότερα ερωτηματικά στο τέλος της φράσης, έρχεται αυτή η μελέτη από πέντε συγγραφείς (τρεις πανεπιστημιακούς, ένα δικηγόρο και ένα γιατρό), την Έφη Γαζή, τον Γιάννη Φ. Ιωαννίδη, τον Ξενοφώντα Κοντιάδη, τον Γιάννη Μπαλαμπανίδη και τον Στέφανο Παραστατίδη να υπογράφουν το "Η σοσιαλδημοκρατία στο προσκήνιο, ξανά;", από τις εκδόσεις Πόλις. Έχει εκμετρήσει το ζην αυτό το πολιτικό ρεύμα που, στο απόγειό του, έκανε βαθιές τομές στην κοινωνία, όπως το κοινωνικό κράτος; Το οποίο όμως ρεύμα κατά γενική ομολογία δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στις πρόσφατες κρίσεις που έπληξαν τις χώρες της Ευρώπης και όχι μόνο, εμφανιζόμενο ως αδυνατισμένο, αποδυναμωμένο, ένα πολιτικό ρεύμα φάντασμα του ένδοξου εαυτού του. Όμως, οι καιροί εγκυμονούν αλλαγές, και φαίνεται πως στο πολιτικό DNA της σοσιαλδημοκρατίας υπάρχει ακόμα ζωτικότητα, ενέργεια, όταν μάλιστα οι άλλες πολιτικές δυνάμεις έχουν απογοητεύσει τους πολίτες. Μήπως, αναρωτιούνται από διαφορετικές οπτικές γωνίες οι συγγραφείς, μήπως ήρθε η ώρα της σοσιαλδημοκρατίας, τώρα ειδικά, που οι εκλογές στην Ελλάδα αρχίζουν και αναδύονται από την άκρη του ορίζοντα;
17) Αδημοσίευτος Καζαντζάκης!
Όσοι έχουν σχέση με το έργο του μεγάλου Κρητικού διανοητή, μελετητές ή απλώς λάτρεις, έχουν κάθε λόγο να γιορτάζουν αυτό το φθινόπωρο: εκδίδεται από τις εκδόσεις Διόπτρα το μοναδικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη που δεν είχε δει ποτέ το φως της δημοσιότητας, με τίτλο "Ο Ανήφορος" ! Αυτό είναι είδηση για τα ελληνικά γράμματα, και τί είδηση! Να πούμε πως οι εκδόσεις Διόπτρα εξασφάλισαν τα διακαιώματα έκδοσης ολόκληρου του συγγραφικού έργου του Καζαντζάκη. Στο μυθιστόρημα ο συγγραφέας, με άφθονες αυτοβιογραφικές αναφορές αναστοχάζεται την θλιβερή εμπειρία του στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως την έζησε από πρώτο χέρι. Να πούμε πως το χειρόγραφο του "Ανήφορου" φυλασσόταν στο Μουσείο Καζαντζάκη, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στους Βαρβάρους (σημερινή Μυρτιά), με αριθμό καταγραφής ΑΥΤ.086.
18) Μια καρυάτιδα εξομολογείται
Το βιβλίο της Βίκης Κοσμοπούλου "ΕΚΤΗ και άλλες αφηγήσεις", από τις εκδόσεις Εύμαρος είναι ένα γοητευτικά παράξενο βιβλίο, αφού η ηρωίδα του είνα η έκτη Καρυάτιδα, ένα ζωντανεμένο άγαλμα, που αφηγείται την πορεία της πατρίδας της, της Ελλάδας, μέσα από τα 200 χρόνια της σύγχρονης ιστορίας του τόπου. Ουσιαστικά είναι μια τραγική ιστορία, μια αφήγηση πένθους και απώλειας - ένα στοιχείο που της προσδίδει τραγικότητα είναι και η διάρθρωση του βιβλίου, σαν τις αρχαίες τραγωδίες, με στάσιμα, με τον χορό να επεμβαίνει στο ξετύλιγμα του μύθου. Εκτός από την Καρυάτιδα, η Κοσμοπούλου βάζει κι άλλα αγάλματα αναβιωμένα και ξενιτεμένα (για να το πουμε ευγενικά, κι όχι "κλεμμένα) να μιλούν, όπως η Αφροδίτη της Μήλου και η Νίκη της Σανοθράκης. Ναι, η Έκτη είναι ένα, ιδιόμορφο, φευγάτο αλλά θελκτικό βιβλίο. Άλλωστε, όπως λέει και στο οπισθόφυλλο, "η τρέλα είναι καλός αγωγός της αλήθειας".
19) Εσωτερική έκρηξη
Μια ρινική αιμορραγία, που σημαίνει την επανεμφάνιση των κρίσεων πανικού, από τις οποίες υπέφερε η ηρωίδα του μυθιστορήματος "Η αναγέννηση μιας γυναίκας" του Βασίλη Τσιρώνη (εκδόσεις Βακχικόν), θα πυροδοτήσει την διαδικασία εσωτερικής αλλαγής της πρωταγωνίστριας του μύθου, και θα την οδηγήσει στον επαναπροσδιορισμό του εαυτού της, σε μια εσωτερική έκρηξη. Όλα αυτά, και ο έρωτας βεβαίως, στο πρόσωπο του παλιού της αμόρε, είναι τα στοιχεία που θα τινάξουν στον αέρα τη ρεγουλαρισμένη ζωή της καθηγήτριας, συγγραφέως και αρθρογράφου. Εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού η γναίκα θα μετακομίσει στο νησί όπου κατοικεί αυτός ο νεανικός της έρωτας. Εκεί, σ’ ένα αγνό, μυστηριακό φυσικό περιβάλλον, η ηρωίδα θα αναγεννήσει τον εαυτό της, μέσα από μια επώδυνη ψυχολογική διαδικασία αναμέτρησης με τα προσωπικά της φαντάσματα. Ο Τσιρώνης εξερευνά σ’ αυτό, το πέμπτο του μυθιστόρημα, τις σχέσεις υποταγής και εξουσίας, τις σκοτενές όψεις της ανθρώπινης σεξουαλικότητας και το "άχθος της πατριαρχίας", όπως λέει.
20) Η μοναδικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης
Οι εκδόσεις Κριτική θα κυκλοφορήσουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα δύο κείμενα του Γιόζεφ Ροτ, σε μετάφραση Γιώργου Δεπάστα. Είναι "Ο τυφλός καθρέφτης", με τον υπότιτλο "ένα μικρό μυθιστόρημα", καθώς και το "Απρίλης, η ιστορία μιας αγάπης", δημοσιευμένα αμφότερα το 1925. "Ο τυφλός καθρέφτης" αφηγείται τη δύσκολη ενηλικίωση της ηρωίδας στη Βιέννη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Στον "Απρίλη", ο αφηγητής, ένας περιπλανώμενος μοναχικός άντρας, διηγείται την ερωτική σχέση του με την Άννα, μια υπάλληλο πανδοχείου σε μια μικρή επαρχιακή πόλη όπου έχει βρεθεί, καθώς και τον εξ αποστάσεως ανεκπλήρωτο έρωτά του με μια ωραία άγνωστη. Ο Ροτ, αυστριακός συγγραφέας και δημοσιογράφος εβραϊκής καταγωγής, που σημάδεψε την περίοδο του Μεσοπολέμου με το έργο του, ύμνησε σ’ αυτό τη μοναδικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.
21) Για την εργατική τάξη
Εάν ένας άνθωπος ξέρει καλά πώς είναι να μεγαλώνεις τη δεκαετία του ’90 σε μια πάμφτωχη οικογένεια της εργατικής τάξης, που όμως ψηφίζει την Ακροδεξιά, σε ένα χωριό της βόρειας Γαλλίας, όπου κυριαρχεί η ένδεια, η αγραμματοσύνη και η μισαλλοδοξία, εάν ένας άνθρωπος ξέρει πολύ καλά τί σημαίνει να είσαι το μαύρο πρόβατο, είναι ο νεαρός Γάλλος συγγραφέας, ο Εντουάρ Λουί, που τάραξε τα νερά με το πρώτο του αυτοβιογραφικό βιβλίο "Να τελειώνουμε με τον Εντύ Μπελγκέλ", το 2014. Οι εκδόσεις Αντίποδες, που εξέδωσαν τόσο αυτό, όσο και τα επόμενα βιβλία του, θα κυκλοφορήσουν τον Οκτώβριο το τελευταίο βιβλίο του Λουί, με τίτλο "Η μέθοδος της αλλαγής", σε μετάφραση Στέλας Ζουμπουλάκη. Σ’ αυτό, το τρομερό παιδί των γαλλικών γραμμάτων, πιάνοντας το νήμα εκεί που το άφησε με το πρώτο του βιβλίο, μιλάει για την πρόσβαση των φτωχών στον πολιτισμό, αλλά και για τις δυσκολίες που αντιμετώπισε κατά την είσοδό του στον κόσμο των αστών, ώστε να λάβει την πανεπιστημιακή του εκπαίδευση, με σκοπό να γίνει ο υπέρμαχος των αξιών και των δικαίων της εργατικής τάξης...
