«3D printing» στη Στέγη: Μπήκαμε στο τρισδιάστατο μέλλον

Ούτε εκατό ούτε διακόσιοι, αλλά 444 επισκέπτες κατέβηκαν την περασμένη Κυρια­κή στο -1 της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών για την έκθεση «3D printing». Η Ιωάννα Γκομούζα ήταν εκεί, γεμάτη περιέργεια, για να δει πώς γίνεται να εκτυπώνονται σπίτια, καπέλα και αυτοκίνητα προς χρήση καθώς και για να τσεκάρει αντιδράσεις.

Δεν ξέρω πόσο εύκολο­ είναι να βρεις προτάσεις εξόδου που θα κινητοποιήσουν με τον ίδιο ενθουσιασμό μικρούς και μεγάλους. Η έκθεση «3D printing», πάντως, φαίνεται να το πέτυχε με το «καλημέρα». Δεν θα σταθώ μόνο στα νούμερα – την πρώτη εβδομάδα λειτουργίας οι επισκέπτες πλησίασαν τους 2.000. Το σημαντικότερο είναι ο τρόπος με τον οποίο το κοινό προσεγγίζει το εγχείρημα. Μεσημέρι Κυριακής δεν σταματούσε να μεγαλώνει η ομάδα που ακολουθούσε την ξενάγηση-εργαστήριο, παρέες νεολαίων, τριαντάρηδες και πενηντάρηδες σχετικοί με την τεχνολογία και το σχεδιασμό, οικογένειες με πιτσιρίκια. Άλλοι αντίκριζαν με μάτια ορθάνοιχτα τα απίστευτα­ και όμως απτά που ξετυλίγονταν μπροστά τους, οι πιο «διαβασμένοι» είχαν έρθει με ερωτήσεις και όλοι αφιέρωναν χρόνο στην περιήγηση, σχολίαζαν τα επεξηγηματικά κείμενα και τα σχετικά βίντεο χαζεύοντας τα 80 εκθέματα που υπογράφουν 36 καλλιτέχνες, σχεδιαστές κι επιστημονικές ομάδες από όλο τον κόσμο.

Τι είναι όμως η τρισδιάστατη εκτύπωση; Μιλάμε για την επαναστατική τεχνολογία που επιτρέπει να τυπώνουμε κάτι ακριβώς όπως απεικονίζεται στον υπολογιστή, με διάφορα υλικά (νάιλον, πηλός, ατσάλι, ανακυκλωμένα πλαστικά κ.ά.), μέσω της τεχνικής της επίστρωσης. Κοντεύουν τρεις δεκαετίες από τότε που ο Charles Hull κατοχύρωσε την πατέντα της στερεολιθογραφίας κι έφτια­ξε τον πρώτο ειδικό εκτυπωτή. Η επιμελητική ομάδα Double Decker, βέβαια, επέλεξε να εστιάσει στις ραγδαίες εξελίξεις που έφερε η νέα χιλιετηρίδα αναπτύσσοντας την έκθεση πάνω σε πέντε άξονες: ντιζάιν, αρχιτεκτονική, μόδα, επιστήμη και τέχνη. Σε αποχρώσεις παστέλ, λευκό και γκρίζο, το σκηνικό των αρχιτεκτόνων Γ. Παρμενίδη και Κρ. Λονγκεπέ αποδείχτηκε σοφά σχεδιασμένο, δημιουργώντας μια αίσθηση εργαστηρίου και προσφέροντας απρόσκοπτη ροή στην αφήγηση.
Η δυναμική του project φάνηκε κιόλας από την αφετηρία: έκλεψε καρδιές το (μικρό το δέμας) εκτυπωμένο αυτοκίνητο που μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα μέχρι 25-30 χλμ. ανά ώρα αντλώντας ενέργεια από ένα ηλεκτρικό ασύρματο κατσαβίδι! Αλλά ο ενθουσιασμός αυξανόταν όταν μπαίναμε όλοι ενεργά στο παιχνίδι. Σου αρέσουν οι ρευστές φόρμες στα φωτιστικά και τα βάζα του γραφείου­ IN-Flexions; Μπορείς να σχεδιάσεις τα δικά σου μιλώντας, σφυρίζοντας ή παίζοντας με την κίνηση στις σχετικές διαδραστικές εφαρμογές. Η ώσμωση μεταξύ σχεδιαστή, παραγωγού και καταναλωτή και η δυνατότητα δημιουργίας αντικειμένων που θα φέρουν τη σφραγίδα των προσωπικών επιλογών του χρήστη ή τα εξατομικευμένα χαρακτηριστικά του αποτελούν σημαντική παράμετρο της 3D εκτύπωσης.

Εξίσου ιντριγκαδόρικη η ενότητα της αρχιτεκτονικής, μας έφερε μπροστά σε απίστευτες κατασκευαστικές καινοτομίες. τούβλα που εκτυπώνονταν σε 15-20 λεπτά, ένα παρόχθιο σπίτι στο Άμστερνταμ –το πρώτο που κατασκευάζεται στην Ευρώπη– αλλά και μια μελέτη για το εξωγήινό μας μέλλον – την κατοικία στο Φεγγά­ρι από εκτυπωμένο σεληνιακό έδαφος που σχεδιάζουν το διάσημο αρχιτεκτονικό γραφείο Foster και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος. Οι κυρίες υποκλίθηκαν στα φευγάτα διάτρητα καπέλα της Gabriela Ligenza, στα κόκκινα ψηλοτάκουνα­ γλυπτά-πέδιλα της Chau Har Lee και στην «πλεκτή» τσάντα της Ejing Zhang, που πλέον εκτυπώνεται μόλις σε ένα τρίωρο έναντι 48ώρου που χρειαζόταν το 2012. Προσωπικά βρήκα ιδιαίτερα συναρπαστικό και συγκινητικό το τμήμα για την επιστήμη. την ιστορία της εταιρείας Robohand, που κατάφερε να υλοποιήσει το πρώτο τρισδιάστατα εκτυπωμένο προσθετικό χέρι στον κόσμο, διαθέσιμο μέσω δωρεάν λογισμικού, καθώς και το τρισδιάστατο υπερηχογράφημα που θα δώσει τη δυνατότητα στις τυφλές μητέρες να «δουν» το έμβρυο που κυοφορούν!
Κύτταρα, καρδιές, έργα τέχνης, ακόμη και όπλα: όσο περνούν τα χρόνια τόσο ανοίγουν οι επιλογές που θα είναι υλοποιήσιμες μέσω της 3D εκτύπωσης μαζί και τα διλήμματα. «Είναι­ κάτι καινούργιο και δεν ξέρουμε ακόμη πώς να το αντιμετωπίσουμε. Στόχος όμως με την έκθεση ήταν να φέρουμε τον κόσμο πιο κοντά στις τρέχουσες δυνατότητες και τις μελλοντικές κατευθύνσεις της τρισδιάστατης τεχνολογίας και να δημιουργήσουμε ερωτήματα», μου αναφέρει η επιμελήτρια Μελίτα Σκαμνάκη. Για να διασκεδάσουν τις όποιες ανησυχίες που μπορεί να γεννά το θέμα, στον τοίχο με τα συμπεράσματα της έκθεσης παρουσιάζονται ατάκες-αφορισμοί οι οποίοι συνόδευσαν την εμφάνιση της τηλεόρασης, της κασέτας, των κινητών τηλεφώνων.
Στο τέρμα της διαδρομής πλέον τέσσερις εκτυπωτές «χτίζουν» στρώμα στρώμα φλιτζάνια, βραχιόλια και μικροσκοπικά δεντράκια. Άλλος ένας έχει στη βάση του μια λαχταριστή σοκολατί πινελιά. Εκείνη την Κυριακή δεν τυπώσαμε σοκολατάκια και η αλήθεια είναι ότι το σχετικό πρόγραμμα του Πανεπιστήμιου του Έξετερ βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο. Ένας μπαμπάς όμως έκανε ήδη σχέδια: «Στα επόμενα γενέθλια του Κωνσταντίνου θα μπορούσαμε να τυπώσουμε την τούρτα». Λέτε; Με την ταχύτητα που τρέχουν οι ­εξελίξεις, διόλου απίθανο.