Δεν είναι τα καλύτερα τραγούδια του 2023. Ούτε βέβαια τα χειρότερα. Είναι απλώς δέκα τραγούδια που άκουγα συχνά μέσα στη χρονιά και πρόκειται ν’ αντικατασταθούν από την παραγωγή του επόμενου έτους. Τα τραγούδια είναι ημερολόγια, φτιάχνονται για να ξεχαστούν. Αλλά όχι πάντα. Διάρκεια ανάγνωσης, σαρανταπέντε λεπτά.
"Soft Landing", Billy Woods & Kenny Segal
Από το "Maps", ίσως τον καλύτερο δίσκο της χρονιάς. Επειδή καταφέρνει να συναρμολογήσει ένα μοναδικό σύνολο μέσα από μια σειρά δεκαεπτά ολιγόλεπτων ραπ τραγουδιών. Σαν σπασμένα γυαλιά στους δρόμους μιας πόλης που δεν έχουμε ποτέ επισκεφτεί, μα την ίδια στιγμή είναι η πόλη μας. Ο Μπίλι Γουντς είναι μια ακόμα απόδειξη πως η καλύτερη ποίηση δεν τυπώνεται πια, γράφεται εκτός βιβλίων: "Ένας μόνο θάνατος είναι τραγωδία, αλλά τ’ αυγά κάνουν ομελέτες".
"Wall Of Eyes", The Smile
Όταν οι Τομ Γιορκ και Τζόνι Γκρίνγουντ αποφάσισαν να γράψουν μουσική μέσα στην πανδημία, αντιδρώντας στον πανικό που είχε προέλθει από τις έκτακτες συνθήκες, κανείς δεν φανταζόταν πως το αποτέλεσμα θα ήταν εξίσου καλό με τους Radiohead, και μάλιστα απαλλαγμένο από το βάρος τους. Ο Γιορκ είναι ένας σύγχρονος Έλιοτ. Βλέπει τον εαυτό του σαν ένα ποντίκι που ανοίγει δρόμο στο πλήθος, λίγο πριν πνιγεί στα νερά του Τάμεση. Οι στίχοι του δεν είναι τίποτα άλλο από μια εκδοχή της "Έρημης χώρας" σε ολιγόλεπτα τραγούδια, κοσκινισμένη από τη μουσική μηχανή του Γκρίνγουντ: "Μέσα από κούφια μάτια/ Στους κόκκους άμμου/ Γλιστρώντας από τα χέρια μας/ Ας κάνουμε πρόποση/ Σε αυτό που δεν αξίζουμε".
"their Love", Tirzah
Όταν ακούς Τέρζα, αυτή τη χαμηλόφωνη τραγουδίστρια από τη Βρετανία, με τη μεγάλη καρδιά, νιώθεις πως τα πράγματα έχουν το περιθώριο να γίνουν επιτέλους ζεστά και καθαρά, σχεδόν αθώα. Τα τραγούδια της είναι σπιτικά, γράφονται και ηχογραφούνται στο σπίτι, εκεί που μεγαλώνει τα δυο παιδιά της και ζει με τον άντρα της. Δεν είναι τραγούδια για την οικογένεια, αλλά μουσική που προκύπτει μέσα από την οικογενειακή αγάπη καθώς αυτή ταξιδεύει από τη μία μέρα στην άλλη. Η ίδια δεν φαίνεται να βιάζεται. Είναι ήρεμη, προχωράει. Αντιστέκεται στην ταχύτητα της εποχής, γεγονός που μας ανακουφίζει. Θα μπορούσα να διαλέξω οποιοδήποτε κομμάτι από το "trip9love…?". Διαλέγω το "their Love". Η αγάπη, το τριπ.
"Fuzzbuster #06", Arthur Russell
Ήταν κάποτε ένα αγόρι που έκανε βόλτες στη Νέα Υόρκη, ακούγοντας μουσική από το γουόκμαν του. Άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Το πρόσωπό του ήταν σκαμμένο από την ακμή. Έγραψε κάθε είδους μουσική, αλλά περισσότερο του άρεσε να παίζει τσέλο. Λίγο πριν κλείσει τα σαράντα ένα, πέθανε από έιτζ. Μόνο που άφησε πίσω του εκατοντάδες μπομπίνες ήχου και κασέτες, σαν τη διαθήκη κάποιου που είχε βαλθεί να σκάψει με μια χορδή μέχρι το κέντρο του κόσμου, για να βρει την ηχώ του. Από τα εννέα κομμάτια του δίσκου, μεταθανάτιος όπως οι περισσότεροι, διαλέγω το "Fuzzbuster #06". Επειδή μας δίνει την ψευδή αίσθηση πως σύντομα το σκάψιμο θα τελειώσει.
"I Don’t Like My Mind", Mitski
Ακούω Μίτσκι αρκετά χρόνια τώρα. Θέλω να πω: επανέρχομαι στη δισκογραφία της κατά καιρούς, χωρίς να μένω ικανοποιημένος. Πιστεύω πως της λείπει μια πρωτογενής αυθεντικότητα. Τα τραγούδια της βγαίνουν μέσα από τραγούδια που έχουν γραφτεί στο παρελθόν· κατάσταση που άλλωστε χαρακτηρίζει τη σύγχρονη μουσική παραγωγή. Ωστόσο, υπάρχουν μερικά κομμάτια της που είναι τόσο απογυμνωμένα και προσωπικά, λες και έχουν ξεκολλήσει από το σώμα της. Μπορεί να μην είναι σπουδαία μουσική, όμως είναι σπουδαίες χειρονομίες ειλικρίνειας: "Class of 2013", "Jobless Monday", "My Body’s Made of Crushed Little Stars", "I Don’t Like My Mind". Ή: συνοψίζοντας τη δημιουργική διαδικασία σε δυόμιση λεπτά. Αγωνία, αυτοταπείνωση, βουλιμία, ντροπή. Να πέφτεις με τα μούτρα στη δουλειά, όπως τρως μια ολόκληρη τούρτα. Ναι, θα φάμε όλο το γλυκό γιατί δεν μας αρέσει το μυαλό μας.
"Α&W", Lana Del Rey
Η Αμερική είναι η μεγάλη εικόνα κι αυτός είναι ο ιμπεριαλισμός της. Για παράδειγμα, ακούς το "A&W" και από το πρώτο ακόρντο ανοίγει μια τεράστια έκταση μπροστά σου που αυτόματα σε περιλαμβάνει, ακόμα κι αν ζεις στα Πατήσια, στα Εξάρχεια ή στα Προάστια. Να τι συμβαίνει με την αμερικανική αφήγηση. Ξεκινά μ’ ένα πλεονέκτημα. Κι αν βρίσκεται στα σωστά χέρια, υφαίνεται ένας ιστός στο αυτί σου από τον οποίο δεν θέλεις να ξεφύγεις. Το "A&W" είναι ένα ποίημα, ένα διήγημα, ένα τραγούδι που διαρκεί επτά λεπτά, χωρισμένο σε δύο τμήματα. Το πρώτο μέρος (μια ανάμνηση από την παιδική ηλικία, η μητέρα, το σώμα που ενηλικιώνεται, σεξ στο πάτωμα ενός ξενοδοχείου) προσγειώνεται στο μπιτ μιας ραπ προσευχής, μια επίκληση σε κάποιον Τζίμι. Συνέχισε να μ’ αγαπάς. Να μ’ εκμεταλλεύεσαι.
"Ευτυχισμένες Ημέρες in C Minor", ΛΕΞ
Ακόμα κι αν ήταν μικροαστός, αστός, έντεχνος ή λαϊκός, θα έγραφε το ίδιο καλά. Απλώς, θα έγραφε για διαφορετικά πράγματα. Όπως συμβαίνει με τους ποιητές. Επομένως, από τη μία είμαστε ευγνώμονες που μας οδηγεί σε άγνωστες περιοχές της Θεσσαλονίκης, από την άλλη είναι κρίμα που δεν υπάρχει κάποιος να καθαρίσει τους λάκκους στους οποίους είναι οι υπόλοιποι χωμένοι. Αυτό όμως το τραγούδι είναι ένα στιχουργικό κατόρθωμα. Για πρώτη φορά ξεφεύγει από τους κλειστούς και σκοτεινούς δρόμους της συμπρωτεύουσας και αποφασίζει να μιλήσει "σε περισσότερους", που, όπως φαίνεται, τον έχουν ανάγκη. Απομακρύνεται από το σύνθημα και πάει προς την απλότητα. Και η απλότητα, για όσους δεν το γνωρίζουν, είναι ναρκοπέδιο. Εκεί λοιπόν που η σύγχρονη ελληνική ποίηση επιμένει να γράφει για μεγάλες ιδέες, το Ολοκαύτωμα ή ό,τι παίζει στην ατζέντα της μόδας, ο ΛΕΞ προτιμά να ραπάρει για "τίποτα συγκλονιστικό, άλλη μια ιστορία, ένα αγόρι και ένα κορίτσι που ζουν στην Ελλάδα το ’23". Πες τις λέξεις, ΛΕΞ. Μίλησε για μας.
"Vampire Empire", Big Thief
Δεν είναι το καλύτερο σινγκλ τους. Μα εξακολουθεί να είναι η πιο χαρισματική μπάντα αυτή τη στιγμή. Επειδή περισσότερο θυμίζει παρέα από το πανεπιστήμιο που κατά διαστήματα βρίσκεται στην καλύβα της στα βουνά και ηχογραφεί. Από το πρώτο τους άλμπουμ, οι Big Thief έχουν προχωρήσει μπροστά με μια πρωτόγνωρη ευελιξία, υποστηρίζοντας τη συνεχή μεταμόρφωση που ίσως μας οδηγήσει κάποτε σ’ εκείνο το ξέφωτο που ακόμα μας κρατάνε μυστικό. Είτε το θέλουμε είτε όχι, η Άντριαν Λένκερ είναι μια ξεχωριστή τραγουδίστρια. Ένα ξωτικό του παρελθόντος που υποφέρει από τις ιδιότητες του παρόντος. Και οι στίχοι της είναι ένα ακονισμένο μαχαίρι: "Είναι σαν να προσπαθείς ν’ ανάψεις φωτιά με σπίρτα στο χιόνι".
"Fallout", Yo La Tengo
Καλύτερος δίσκος του 2023 για το στρυφνό Wire. Από την πλευρά μου, δεν έχω απάντηση. Μου είναι δύσκολο να ξεπεράσω άλμπουμ όπως το "Painful" (1993), για προσωπικούς λόγους. Ωστόσο, το "Fallout", που στην πραγματικότητα κυκλοφόρησε ως πρώτο σινγκλ του "This Stupid World" πέρσι τον Νοέμβρη, κρατάει κάτι από εκείνη την ορμή και την τραχύτητα του "Double Dare". Ακόμα θυμάμαι την τρίωρη εμφάνισή τους στο ΑΝ Club. Είχαν ξεκινήσει με μια διασκευή στο "Sheena Is a Punk Rocker", πριν μας επιτρέψουν να περάσουμε απ’ όλα τα στάδια μιας ροκ εν ρολ συναυλίας: από την ανία στην ιεροτελεστία. Τους είδα τρίτη φορά στο Ξέφωτο του Ιδρύματος Νιάρχου, δωρεάν. Αλλά κάτι τέτοιες συναυλίες, τις έχεις ήδη πληρώσει με διαφορετικό τρόπο.
"Rain Garden", Protomartyr
Ο Τζο Κέισι προσπαθεί να γράψει ένα ερωτικό τραγούδι. Αλλά, στην πραγματικότητα, δεν θέλει. Κανένα τραγούδι για την αγάπη δεν αναφέρεται στην αληθινή αγάπη, αλλά στο ίδιο το τραγούδι. Κάθε καλό τραγούδι είναι Νάρκισσος. Έτσι, ο τραγουδιστής των Protomartyr υπερασπίζεται την τιμή μας, μεταφέροντας την αγάπη σ’ ένα πάρκινγκ πίσω από το Κόνι Άιλαντ, ενώ παρατηρεί σταθμευμένα αμάξια με εγκύους, κάτω από τη βροχή, την ώρα που το ηλιοβασίλεμα υποχωρεί. Η αγάπη οδηγεί σε αδιέξοδο: "Θα πουν ότι είναι απλώς ένα τραγούδι αγάπης". Ο Κέισι είναι ο ποιητής του Ντιτρόιτ, των πόλεων.
