Πιστή για 9η συνεχή χρονιά στο φθινοπωρινό ραντεβού της, που σηματοδοτεί την έναρξη κάθε νέας καλλιτεχνικής περιόδου, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών φιλοξένησε ξανά στην εξαιρετικής ακουστικής αίθουσα "Cotsen" τον καθιερωμένο, άκρως επιτυχημένο κύκλο εκδηλώσεων μουσικής δωματίου "Νύχτες κλασικής μουσικής".
Ακόμη μεγαλύτερος αριθμός φιλόμουσων συνέρρευσε φέτος για να παρακολουθήσει ένα τριήμερο (29/9 – 1/10) με θαυμάσια ρεσιτάλ λαμπρών νεαρών μουσικών, όλων αποφοίτων του περίφημου αμερικανικού Ινστιτούτου "Κέρτις". Ο κύκλος υλοποιήθηκε, ως συνήθως, με σύμπραξη του θεσμού "Curtis on Tour" που βασίζεται σε χορηγία της αείμνηστης δισεκατομμυριούχου Νίνας φον Μάλτσαν και του Γερμανοελληνικού πολιτιστικού κοινωφελούς "Ιδρύματος Schwarz".
Η διοργάνωση επιβεβαίωσε τα γνωστά εχέγγυα κύρους και σοβαρότητας: άρτια υλοποίηση, υψηλότατο επίπεδο των διαφορετικών εθνοτήτων μουσικών (δείγμα της προϊούσας παγκοσμιοποίησης και στο χώρο της κλασικής μουσικής), ψαγμένα προγράμματα μεγάλης ποικιλίας και ιδανικής χρονικής διάρκειας, τα οποία περιλαμβάνουν σπανίως παιζόμενα έργα μουσικής δωματίου, αλλά και νέες παραγγελίες σε συνθέτες- καθηγητές του Ινστιτούτου.
Από τις δύο συναυλίες που παρακολουθήσαμε, η τρίτη (1/10) έδωσε την ευκαιρία να ακούσουμε δύο διαφορετικών απαιτήσεων σεξτέτα ρομαντικής διάθεσης.
Αρχικά παίχθηκε το "Σεξτέτο εγχόρδων" από την όπερα "Καπρίτσιο" του Ρίχαρντ Στράους, που ερμήνευσαν η εκπληκτική και ταχύτατα ανερχόμενη διεθνώς Ρωσοαμερικανίδα βιολίστρια Μαρία Γιούντενιτς, 4 ασιατικής καταγωγής μουσικοί, η Καναδο-Γερμανίδα βιολίστρια Έμμα Μάινρεκεν, η Νοτιοκορεάτισσα βιολίστα Χέϊσου Λη, η Καναδή ομόλογός της Γκρέις Τακέδα, η Αμερικανίδα τσελίστα Τζιν Κιμ και ο Αμερικανοεβραίος ομόλογός της Τζόσουα Χάλπερν. Ο διάφανος, καλλιεργημένος ήχος απάντων, η ποιότητα και ευγένεια φραστικής δικαίωσαν απόλυτα την κάπως διακοσμητική γραφή του Γερμανού συνθέτη, αναδεικνύοντας τις εσωτερικές "φωνές". Συνδυαζόμενες με περισσότερη νεανική φλόγα, επίδειξη τεχνικής (θεατρικά πιτσικάτι!), άρτια τήρηση των αγωγικών ενδείξεων και έντονες μεταπτώσεις διαθέσεων, οι ίδιες αρετές υπηρέτησαν -υπό την ηγεσία αυτή τη φορά της Μάινρεκεν- έξοχα και το εκτενέστερο, μελωδικότατο, συναισθηματικά πιο πληθωρικό Σεξτέτο εγχόρδων "Souvenir de Florence" του Τσαϊκόφσκι, με το οποίο ολοκληρώθηκε η βραδιά.
Γιούντενιτς, Λη και Κιμ ερμήνευσαν ενδιάμεσα ένα έργο που έκανε την παγκόσμια πρώτη του στην Αθήνα, το Τρίο εγχόρδων "Two Fantasies" που παρήγγειλε το Ινστιτούτο Κέρτις σε έναν ακόμη πρώην απόφοιτό του, τον Αμερικανό συνθέτη Μίχαελ Ντζόαπστρομ. Η διμερής, σύντομη σύνθεση ξεχώρισε για την ευφάνταστη γραφή που αξιοποιούσε επιρροές και ακούσματα παραδοσιακής μουσικής από διάφορες χώρες (όπως μιαν αρχική γαλλική espagnolade), μεταξύ των οποίων και πολλές ελληνικές (χοροί και όχι μόνο)! Οι τρεις σολίστ απέδωσαν θαυμάσια (ορθοτονικά άψογο βιολί της Γιούντενιτς, θερμός ήχος της βιόλας της Λη) και με εκφραστικότητα αυτήν την εξαιρετική άσκησης ύφους και ηχοχρωμάτων.
Στο πρόγραμμα της πρώτης βραδιάς (29/9) εναλλάχθηκαν κομμάτια για πιάνο και έντεχνα τραγούδια. Αυτά απέδωσαν δύο καλλιτέχνες που έχουν ξαναεμφανισθεί στο πλαίσιο της ίδιας διοργάνωσης, η εξαιρετική Ινδοαμερικανίδα πιανίστα Παλάβι Μαχιντάρα και ο νεαρός Γερμανο-Αμερικανός βαρύτονος Ντένις Τσμελένσκυ.
Η πρώτη επιβεβαίωσε τη μεγάλη κλάση της, που πηγάζει από τον διόλου αυτονόητο συνδυασμό (δεξιο)τεχνικής αρτιότητας, ακρίβειας, μουσικότητας και ευφυίας. Η "Σακόν" (από την "Παρτίτα" για βιολί σε ρε ελάσσονα) του Μπαχ στη μεταγραφή για πιάνο -μόνο αριστερό χέρι- από τον Μπραμς ήχησε με επισημότητα βηματισμού, στοχαστικότητα και τον δέοντα πολυφωνικό πλούτο, ενώ η μεγάλη πλαστικότητα φραστικής ενστάλαξε χάρη στην επική μεγαλοπρέπεια του "Σκέρτσου, έργο 4" του Μπραμς. Στα σπάνια ακουόμενα, 2 ρομαντικά "Κομμάτια για πιάνο" του Μπρουχ τονίσθηκαν γλαφυρά οι διαφορετικές διαθέσεις τους.
Εμβόλιμα, ανέδειξε -στο έξοχο πιάνο "Yamaha"- τις ικανότητες της και στην πιανιστική συνοδεία, υποστηρίζοντας με σπάνια ευαισθησία τον Τσμελένσκυ σε 9 τραγούδια του Σούμαν (εκ των οποίων 5 από τον κύκλο "Η αγάπη ενός ποιητή"). Κάτοχος ενός υγιούς, φωτεινού τίμπρου με απίστευτες ευκολίες -τενόρου!- στην υψηλή περιοχή και καθαρής άρθρωσης, ο 28χρονος βαρύτονος χάρισε ανεπιτήδευτες ερμηνείες μεγάλου αυθορμητισμού και θεατρικότητας. Με την ίδια γενναιόδωρη συναισθηματική αμεσότητα απέδωσε ακόμη 2 τραγούδια του Τσαϊκόφσκι, με τα οποία ολοκληρώθηκε το ρεσιτάλ, αλλά και ένα, διάσημο του Σούμπερτ ως ανκόρ.
Η μουσική δωματίου είχε, όμως, την τιμητική της και στις πρώτες εκδηλώσεις του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών για τη νέα σαιζόν.
Στις 12/10, και στο πλαίσιο του κύκλου "Έλληνες σολίστ στην Αίθουσα Δημ. Μητρόπουλος", το γνωστό "Trio El Greco", που απαρτίζουν οι Φαίδων Μηλιάδης (βιολί), Αλέξης Καραϊσκάκης-Νάστος (βιολοντσέλο) και Αλεξία Μουζά (πιάνο), χάρισαν ένα πολύ όμορφο πρόγραμμα με μείζονα έργα της φιλολογίας για τρίο με πιάνο, όπου η ρομαντική οπτική υπήρξε και πάλι κυρίαρχη.
Κατ’αρχάς προσφέρθηκε το εξαίσιο "Τρίο με πιάνο αρ. 3" του Ντβόρζακ, έργο υψηλής έμπνευσης και συμφωνικών ποιοτήτων, το οποίο, παρά την μεγάλη -σχεδόν 40λεπτη- διάρκειά του, συνάρπασε λόγω των συνεχών και ευφάνταστων εναλλαγών ταχυτήτων, δυναμικών, όθεν και διαθέσεων, που δεν περιορίσθηκαν στην αρχική θρηνητική. Τα ηνία της θαυμάσιας ερμηνείας κράτησε η Μουζά με το εκπληκτικής εντάσεως αλλά και αφηγηματικής ευφράδειας παίξιμό της, ιδίως στο εξαιρετικά δραματικό δεύτερο μέρος. Στο τρίτο μέρος θαύμασε κάνεις τις διακυμάνσεις του διαλόγου μεταξύ των μουσικών και το φίνο, εκφραστικό βιολί του Μηλιάδη, ενώ η προσωπικότητα της πιανίστριας κυριάρχησε και στο εντυπωσιακό φινάλε.
Το δεύτερο μέρος ξεκίνησε με το πιο στοχαστικό 3ο Τρίο με πιάνο του Μπραμς, την μυστηριώδη, φθινοπωρινή ατμόσφαιρα του οποίου ανέδειξαν με καθαρότητα οι τρεις μουσικοί. Οι ισορροπίες μεταξύ του -πληθωρικού, όπως πάντα- πιάνου της Μουζά και των δύο εγχόρδων δεν ήχησαν εδώ το ίδιο αβίαστες, αλλά -ευτυχώς- παρά την ένταση που συχνά χαρακτήριζε το διάλογο βιολιού-πιάνου, ο Μηλιάδης έβρισκε πάντοτε τον τρόπο να υπαγορεύει την αφήγηση. Κατά τα λοιπά, ευχαρίστησαν και ο υποδειγματικός σεβασμός των αγωγικών ενδείξεων και η προσεγμένη ανάδειξη -με καλό legato- από τα δύο έγχορδα των μελωδικών ιδεών του έργου και η ζωντάνια του φινάλε.
Χωρίς να στερείται ρομαντικής διάθεσης, αλλά με έντονη παρουσία παραδοσιακού μουσικού υλικού, το τριμερές "Τρίο με πιάνο" του Αρμένιου συνθέτη Άρνο Μπαμπατζανιάν προσέφερε μια απρόσμενη κατακλείδα στο ρεσιτάλ. Στο εναρκτήριο πιο σκοτεινό/υποβλητικό μέρος εντυπωσίασε η μεγάλη ώσμωση των ηχοχρωμάτων -και "φωνών"- των τριών οργάνων και η απουσία ανταγωνισμού. Η εκφραστικότητα των εγχόρδων και δη του βιολοντσέλου του Καραϊσκάκη-Νάστου φώτισε το διάχυτο νυχτερινό λυρισμό του ενδιάμεσου andante, ενώ στο καταληκτικό allegro vivace η έντονη παρουσία αρμένικων φολκλορικών -χορευτικών και μελωδικών- θεμάτων διάρρηξε λίγο την συνοχή του έργου …και της εκτέλεσης. Αν μπορούσε, ενδεχομένως, να προτιμήσει κανείς ένα πιο ενδιαφέρον φινάλε για αυτό το όμορφο ρεσιτάλ, σίγουρα δεν θα μπορούσε να αμφισβητήσει ότι αυτή ήταν η καλύτερη εμφάνιση του αξιόλογου σχήματος υπό τη νέα του σύνθεση…
Λεζάντα πρώτης φωτογραφίας: Εκλεκτοί απόφοιτοι του "Ινστιτούτου Κέρτις" (από αριστερά προς τα δεξιά: Γιούντενιτς, Μάινρεκεν, Κιμ, Χάλπερν, Τακέδα, Λη) ερμηνεύουν το "Σεξτέτο εγχόρδων" από την όπερα "Καπρίτσιο" του Ρίχαρντ Στράους ("Αίθουσα Cotsen" Γενναδείου Βιβλιοθήκης, 1/10) @ Χάρης Ακριβιάδης
