Σε μία από τις αξέχαστες σκηνές του «Σινεμά ο Παράδεισος», ο μηχανικός προβολής Αλφρέντο (Φιλίπ Νουαρέ) λέει στον μικρό Τότο (Σαλβατόρε Κάσιο): «Κάποιες φορές, όταν η αίθουσα είναι γεμάτη κόσμο, ακούς τα γέλια των θεατών. Τότε είσαι κι εσύ ευτυχισμένος, νιώθεις σαν να προκάλεσες εσύ τη χαρά τους». Αυτή η ατάκα συνοψίζει –και μάλιστα με τα πιο απλά λόγια– τα συναισθήματα που γεννιούνται σε μια κινηματογραφική αίθουσα, χώρος που πραγματικά εξυμνείται στη βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του Τορνατόρε.
Στους κινηματογράφους συναντιούνται άνθρωποι όλων των κοινωνικών τάξεων, οι οποίοι αποκτούν δυνατές συναισθηματικές συνδέσεις με τις κινούμενες εικόνες που παράγει το «μαγικό» φως του προβολέα. Γι’ αυτό και η σκοτεινή αίθουσα έχει διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε πολλές ταινίες, οι οποίες αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν το «σπίτι» τους ως κάδρο και να το γεμίσουν με αισθήματα, δράση ή ακόμη κι αίμα...
Η καρδιά της μεγάλης οθόνης
Στην εναρκτήρια σεκάνς του «Holy Motors» (2012) ο σκηνοθέτης της ταινίας Λεός Καράξ ξυπνάει, σπάει τον τοίχο του δωματίου του και ανακαλύπτει ένα διάδρομο που οδηγεί στον εξώστη ενός κινηματογράφου. Στη συνέχεια, ο Καράξ παρακολουθεί το «θέαμα» δίπλα στους θεατές, έχοντας πια αφήσει το έργο του να ταξιδέψει στη δική τους φαντασία.
Το ίδιο συμβαίνει και στους νεαρούς πρωταγωνιστές του βραβευμένου με δύο Όσκαρ «The Last Picture Show» (Πίτερ Μπογκντάνοβιτς, 1971), οι οποίοι ονειρεύονται ένα μεγαλειώδες μέλλον, καθώς αντλούν έμπνευση από τις εικόνες που παρακολουθούν στο μοναδικό σινεμά της περιοχής τους. Συμβολικά χρησιμοποιεί τον κινηματογράφο και ο Φρανκ Ντάραμποντ («Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουρθ») στο «Κινηματογράφος Majestic» (2001), στο οποίο ο πρωταγωνιστής Τζιμ Κάρεϊ επιχειρεί την αναστύλωση ενός παλιού σινεμά και μαζί επανακτά τη μνήμη του.
Δύο κορυφαίοι δημιουργοί και φανατικοί σινεφίλ, ο Γούντι Άλεν και ο Βιμ Βέντερς, εμπνευσμένοι από όσα αγαπούν στην 7η τέχνη, υπέγραψαν δύο αριστουργήματα. Ο Άλεν κατάργησε τα όρια ανάμεσα στον θεατή και στην οθόνη, μπολιάζοντας την κινηματογραφική αφήγηση με την πραγματικότητα στο «Πορφυρό Ρόδο του Καΐρου» (1985). Ποιος μπορεί να ξεχάσει την απίστευτη στιγμή που ο Τζεφ Ντάνιελς κυριολεκτικά διαπερνάει τον «τέταρτο τοίχο» για να συναντήσει τη Μία Φάροου στις πρώτες σειρές;
Από την άλλη ο Βέντερς εξύμνησε τους πιστούς εργάτες των αιθουσών στο «Πέρασμα του Χρόνου» (1975), ένα road movie στην τότε Δυτική Γερμανία, αφιερωμένο στα απομονωμένα σινεμά της χώρας που λειτουργούσαν για χάρη των λιγοστών επισκεπτών τους.
Το σινεμά βάφτηκε κόκκινο
Δεν είναι λίγες οι ταινίες που εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρον το σκοτάδι των κινηματογράφων, όπως το ευφυές «Closed Circuit» (1978) του Τζουλιάνο Μοντάλντο. Αν και γυρισμένη για την τηλεόραση, η ταινία απεικονίζει την απίστευτη δολοφονία ενός θεατή, ο οποίος πέφτει θύμα μιας σφαίρας που... ξεφεύγει από τη μεγάλη οθόνη την ώρα που παρακολουθεί ένα σπαγκέτι γουέστερν. Ίσως από αυτήν εμπνεύστηκε ο Κουέντιν Ταραντίνο την αιματηρή τελική σκηνή του «Άδωξοι Μπάσταρδη» (2009), στην οποία οι ναζί τυλίγονται στις φλόγες ενός καιόμενου σινεμά. Ομολογουμένως, καυτή η απάντηση του Κουεντίν απέναντι στο φασισμό!
Ένας άλλος Ιταλός, ο Λαμπέρτο Μπάβα, μετέτρεψε στο «Demons» (1985) έναν κινηματογράφο σε φάκα για μερικούς ανυποψίαστους έφηβους, οι οποίοι αντί να δουν ταινία καταλήγουν να δίνουν μάχη για τη ζωή τους απέναντι σε αιμοβόρους δαίμονες. Τέλος, στο ευφάνταστο horror «Anguish» (1987) ο σκηνοθέτης Μπίγκας Λούνα χρησιμοποιεί το τέχνασμα της ταινίας μέσα στην ταινία για να υπνωτίσει τους θεατές ενός σινεμά και να τους οδηγήσει σε ένα σαρωτικό ξέσπασμα βίας. Και μετά αναρωτιόμαστε γιατί μειώνονται τα εισιτήρια στις αίθουσες...
Δύο «αιωνόβια» σινεμά
Washington Iowa State Theater (ΗΠΑ)
Ο δημοτικός κινηματογράφος λειτουργεί ακατάπαυστα εδώ και 120 χρόνια, από τις 14/5/1897. Οι πρώτες κινούμενες εικόνες που προβλήθηκαν εκεί προέρχονταν από μια παριζιάνικη κινηματογραφική μηχανή και τα εισιτήρια κόστιζαν από 15 έως 35 σεντς.
Pionier Cinema (Πολωνία)
Το μικρό αυτό σινεμά βρίσκεται στην πόλη Στέτιν και λειτουργεί επίσημα από τις 26/9/1909, αν και υπάρχουν ενδείξεις πως άνοιξε δύο χρόνια νωρίτερα. Φιλοξενεί δύο αίθουσες, πλήρως εξοπλισμένες με σύγχρονα μηχανήματα, στις οποίες προβάλλονται κυρίως σινεφίλ ταινίες.
Περισσότερες πληροφορίες
Σινεμά ο Παράδεισος
Στη μεταπολεμική Ιταλία, σε ένα χωριό της Σικελίας, ένα αγόρι ξημεροβραδιάζεται στο σινεμά, όπου μαθαίνει τη μαγεία του κινηματογράφου δίπλα στον μηχανικό προβολής.
