Το ντοκιμαντέρ της Αγγελικής Αριστομενοπούλου «Οικογενειακή Υπόθεση» που κυκλοφορεί ήδη στις αίθουσες, μια παραγωγή της Anemon Productions και του OTE TV, καταπιάνεται με τη μουσική παράδοση της οικογένειας Ξυλούρη. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας Γιώργης Ξυλούρης (Ψαρογιώργης) μιλά στο «α» για το μακρινό ταξίδι του στην Αυστραλία, τη θρυλική οικογένειά του, την ανωγειανή παράδοση και τη βιωματική τέχνη.
Είναι γνωστό ότι οι Κρητικοί αγαπάνε πολύ τον τόπο τους, γι’ αυτό σπάνια τον αποχωρίζονται. Παρόλα αυτά εσείς φτάσατε μέχρι την Αυστραλία, γνωρίσατε εκεί τη γυναίκα σας και ζήσατε για κάποια χρόνια εκεί. Τι σας τράβηξε μακριά από το νησί;
Έτυχε να πάω με τον πατέρα μου τον Ψαραντώνη για να παίξουμε στην Αυστραλία και στη συνέχεια προέκυψαν όλα τα υπόλοιπα. Αρχικά με τράβηξε ο τόπος εκεί. Επίσης, μου άρεσε η διαφορετική όψη των πραγμάτων. Μετά έγινα και ερωτικός μετανάστης…
Παρότι είστε γέννημα θρέμμα της παραδοσιακής κρητικής μουσικής, ήσασταν πάντα ανοιχτός στις νέες μουσικές προκλήσεις που ξεφεύγουν από τη λύρα και το λαούτο. Βλέπουμε στο ντοκιμαντέρ ότι στην Αυστραλία συνεργάζεστε με έναν ντόπιο κρουστό.
Φαντάζομαι ότι έχει να κάνει με τα διαφορετικά ακούσματα και εικόνες που έχω όλα αυτά τα χρόνια. Αλλά νομίζω ότι κάνεις λάθος ότι η παραδοσιακή κρητική μουσική έχει μόνο μια λύρα και ένα λαούτο. Έχει πολλά άλλα όργανα, όπως είναι η ασκομαντούρα, το σφυροχάμπιολο και το σαντούρι, το οποίο ακούγεται δυστυχώς πλέον σπάνια. Πέρα των οργάνων, υπάρχουν και μουσικοί όπως ο Ψαραντώνης, που ανασκαλεύουν και δίνουν νέα προοπτική στην παραδοσιακή μουσική. Ακούς από αυτούς πράγματα συνταρακτικά που είναι απρόσμενα. Από εκείνον έχω πάρει πολλά πράγματα παίζοντας δίπλα του εδώ και δεκαετίες.
Τα λέγατε όλα με τον πατέρα σου τον Ψαραντώνη μέσα από τη μουσική;
Η ιδιαιτερότητα που είχα στη σχέση μου με τον πατέρα μου ήταν ότι από δώδεκα χρονών ήμουν δίπλα του και έπαιζα. Εκεί έμαθα μουσική στην ουσία. Ήμουν επαγγελματίας μαθητής. Και αυτό είμαι ακόμη (γέλια).
Τώρα με τα παιδιά σου έχεις την ίδια σχέση που είχε με εσένα ο πατέρας σου;
Τα παιδιά μου μαθαίνουν και δεν είναι ακόμη επαγγελματίες. Σιγά-σιγά όμως και αυτοί έρχονται προς τα εδώ… Θα δούνε και θα επιλέξουνε στη συνέχεια. Δεν τα παρακινεί κανείς στο να γίνουν επαγγελματίες μουσικοί και να αγαπήσουν αυτό που έχουμε στην οικογένεια.
Δεν τα πιέσατε να πάρουν το μουσικό δρόμο από ότι καταλαβαίνω και από ότι είδα στο ντοκιμαντέρ…
Όχι. Αυτά από μόνα τους. Το μόνο που έκανα ήτανε να βάζω τα μουσικά όργανα στο σπίτι χαμηλά για να μπορούν να τα πιάνουν. Δεν τα κρέμαγα ψηλά μη μου τα καταστρέψουν. Ένα μαντολινάκι και ένα λαουτάκι ήταν πάντα εκεί και περιφερότανε στους καναπέδες. Δεν κατάλαβα πώς μάθανε τα όργανα. Ένα πρωί άκουσα στον ύπνο μου έναν ανωγειανό πηδηχτό και δεν ήξερα αν ήταν κασέτα ή δίσκος. Μου άρεσε και σηκώθηκα από το κρεβάτι, ακολουθώντας τη μελωδία. Πήγα στην μπροστινή αυλή και βρήκα τον Νίκο και τον Αντώνη και παίζανε λύρα και λαούτο. Μετά τα παιδιά και τα ξαδέλφια τους έγιναν παρέα μεταξύ τους και άρχισαν να παίζουν. Έγινε ένα πράγμα όλο όργανα. Έπαιζαν μπάλα και μετά έτρεχαν να παίξουν μουσική, από λύρα μέχρι ηλεκτρική κιθάρα.
Σας πειράζει που έχουν πάει τώρα στην Αυστραλία;
Μου λείπουνε. Μιλάμε συχνά πάντως. Έρχονται τουλάχιστον μια φορά χρόνο ή θα πάω εγώ να τα δω.
Πόσο βαρύ είναι να έχεις το επώνυμο «Ξυλούρης»; Υπήρχε έστω και μια στιγμή που να είπες ότι θα ήθελες να ήσουν ελεύθερος από τη παράδοση που σας θέλει να γίνεστε τρανοί μουσικοί;
Είχα σκεφτεί κάποιες φορές μήπως η αποδοχή του κόσμου οφείλεται και στο όνομα που κουβαλώ. Αλλά πίστευα και πιστεύω σε αυτό που κάνω. Είμαι αφοσιωμένος στη μουσική και δεν το εγκαταλείπω. Εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο έχω ρυθμό και μελωδίες στο κεφάλι μου. Είναι τρόπος ζωής. Είσαι μέσα σε αυτό και δεν σου αφήνει περιθώριο να σκεφτείς «γιατί το κάνω;» ή «γιατί δεν το ’κανα;». Όλοι μας είμαστε το ίδιο. Ο πατέρας μου, ο παππούς μου, ο προπάππους μου, οι γύρω μας στο χωριό. Στα Ανώγεια η μουσική είναι κομμάτι της ζωής μας… μη σου πω και ολόκληρη. Κάθε ώρα και στιγμή το πρώτο λόγο έχει η μουσική. Καλώς ορίσατε –τραγούδι. Στο καλό να πάτε –τραγούδι. Γάμος –τραγούδι και χορός. Είναι μέσα μας.
