Εξαιρετικά αφιερώματα, εκπομπές και ντοκιμαντέρ με σπάνιο οπτικοακουστικό υλικό ψηφιοποίησε και παρουσιάζει το Αρχείο της ΕΡΤ, την εβδομάδα από Δευτέρα 4 έως και Κυριακή 10 Αυγούστου 2025.
Ο σπουδαίος λογοτέχνης Νικηφόρος Βρεττάκος, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 4 Αυγούστου 1991, δίνει συνέντευξη στην Οντίν Λιναρδάτου, στην εκπομπή "Έκτακτη έκδοση", το 1990, ενώ ο πλέον πολυδιαβασμένος συγγραφέας στα τέλη του 1970, Αντώνης Σαμαράκης, ο οποίος πέθανε στις 8 Αυγούστου 2003, μιλάει στη σειρά εκπομπών για το βιβλίο "Επιλογή".
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα αφιερώματα στον σκηνοθέτη Αντώνη Αντύπα, στον μουσουργό και ακαδημαϊκό Μενέλαο Παλλάντιο, στον μεγάλο λαϊκό δημιουργό, στιχουργό 2.500 τραγουδιών, Κώστα Βίρβο, στον τραγουδιστή-συνθέτη Αγάθωνα Ιακωβίδη, στη δημοσιογράφο, ηθοποιό-παρουσιάστρια Ρίκα Βαγιάνη, και στην τραγουδίστρια, μουσικό και ζωγράφο, Αρλέτα, με αφορμή τις επετείους θανάτου τους.
Τα αφιερώματα αναρτώνται στον ιστότοπο της ΕΡΤ, καθώς και στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook.
4 Αυγούστου 1991: Θάνατος του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου
"Έκτακτη έκδοση" – Συνέντευξη του σπουδαίου λογοτέχνη
Στο συγκεκριμένο απόσπασμα από την ενημερωτική εκπομπή "Έκτακτη έκδοση", παραγωγής 1990, φιλοξενείται συνέντευξη του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου στην Οντίν Λιναρδάτου. Ο Νικηφόρος Βρεττάκος μιλάει για την περίοδο που ξεκίνησε να γράφει ποιήματα και τονίζει πως η γραφή ήταν μια υπαρξιακή του ανάγκη. Ακόμη, περιγράφει τα γεγονότα που τον διαμόρφωσαν, όπως ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, η Κατοχή, ο Εμφύλιος, και παράλληλα αναφέρεται στα βιβλία του, που επρόκειτο να εκδοθούν. Παρεμβάλλονται πλάνα αρχείου από την εκπομπή "Εδώ και σήμερα", στα οποία ο ποιητής διαβάζει έργα του, και συγκεκριμένα το επεισόδιο "Αναφορά στον Βρεττάκο", σε ρεπορτάζ Νάσου Αθανασίου και σκηνοθεσία Δάφνης Τζαφέρη. Ρεπορτάζ από την Οντίν Λιναρδάτου, επιμέλεια και παρουσίαση από την Δήμητρα Γκουντούνα.
5 Αυγούστου 2020: Θάνατος του ρεμπέτη τραγουδιστή και συνθέτη Αγάθωνα Ιακωβίδη
"Συν και πλην"
Στο τελευταίο μέρος της εκπομπής "Συν και πλην", που μεταδόθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2001, είναι καλεσμένοι ο Αγάθωνας Ιακωβίδης, η Σοφία Παπάζογλου καθώς και οι μουσικοί Λάζαρος Κουλαξίζης (ακορντεόν), Κυριάκος Γκουβέντας (βιολί), Ηλίας Πίγκας (μπουζούκι), Νίκος Πρωτόπαπας (κιθάρα). Ο Αγάθωνας Ιακωβίδης μιλάει για τον νέο δίσκο του "Κώστας Σκαρβέλης: από την Πόλη στον Πειραιά" και αναφέρεται στη ζωή και στο έργο του Κώστα Σκαρβέλη, εκπροσώπου του "πολίτικου" ρεμπέτικου τραγουδιού. Ο Αγάθωνας Ιακωβίδης και η Σοφία Παπάζογλου ερμηνεύουν ζωντανά τα τραγούδια: "Σε γελάσανε", "Με θες να τυραννιούμαι", "Τράβα βρε μάγκα και αλάνι", "Την είδα απόψε λαϊκά". Παρουσίαση από τους Ανδρέα Ροδίτη, Λένα Αρώνη, Μάριον Μιχελιδάκη, σκηνοθεσία από τον Μένο Δελιοτζάκη.
6 Αυγούστου 2015: Θάνατος του Κώστα Βίρβου
"Νυχτερινός επισκέπτης" – Κώστας Βίρβος: Μια ζωή τραγούδια
Με αφορμή τα 10 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου λαϊκού δημιουργού, στιχουργού 2.500 τραγουδιών που χιλιοτραγουδήθηκαν από τον ελληνικό λαό, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει την εκπομπή "Νυχτερινός επισκέπτης", με τον δημοσιογράφο Άρη Σκιαδόπουλο να συναντά τον Κώστα Βίρβο στο σπίτι του για μια συζήτηση γύρω από το έργο του και το ελληνικό τραγούδι, το 1994. Ο Κώστας Βίρβος, καθώς ξεδιπλώνει τη ζωή του και το έργο του, τα οποία διατρέχουν την ιστορία της νεότερης Ελλάδας και το λαϊκό τραγούδι μεταπολεμικά, κάνει λόγο για το πολιτικό και το κοινωνικό τραγούδι, το οποίο συνδιαμόρφωσε μαζί με άλλους πρωτοπόρους της εποχής του. Μιλάει για τους μεγάλους δημιουργούς της γενιάς του, με τους οποίους συνεργάστηκε, κάνοντας ειδική μνεία στον Βασίλη Τσιτσάνη και στον Θόδωρο Δερβενιώτη. Καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής προβάλλονται αποσπάσματα από παλιότερες μουσικές τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΡΤ, στις οποίες σπουδαίοι καλλιτέχνες ερμηνεύουν μεγάλες λαϊκές επιτυχίες σε στίχους του Κώστα Βίρβου. Σκηνοθεσία Γιώργου Σιούλα, Παναγιώτη Κακαβιά.
7 Αυγούστου 2018: Θάνατος της ηθοποιού και παρουσιάστριας Ρίκας Βαγιάνη
"Το μινόρε της αυγής"
Το Αρχείο της ΕΡΤ θυμάται τη Ρίκα Βαγιάνη μέσα από τη θρυλική σειρά της ΕΡΤ "Το μινόρε της αυγής", παραγωγής 1983, σε σενάριο των Βασίλη Κωστάρα, Βαγγέλη Γκούφα, Θανάση Καστή, Φώτη Μεσθεναίου, Φώτη Περδικόπουλου και σκηνοθεσία Φώτη Μεσθεναίου. Στο απόσπασμα, από το πρώτο επεισόδιο της σειράς, παρακολουθούμε τη φυγή της Στέλλας (Ρίκα Βαγιάνη) με τον αγαπημένο της Μήτσο (Γιάννης Ζαβραδινός), καθώς και το αυτοσχέδιο γλέντι για τον γάμο τους, παρουσία των Αντώνη Ζάγκουρα (Αντώνης Καφετζόπουλος), Βαγγέλη Αϊβαλιώτη (Δημήτρης Καταλειφός), Θανάση Μπέκου (Τίμος Περλέγκας) και Γιώργη Ντόζη (Ηλίας Λογοθέτης).
Το αφιέρωμα θα αναρτηθεί στη σελίδα του Αρχείου στο Facebook.
7 Αυγούστου 2024: Θάνατος του σκηνοθέτη Αντώνη Αντύπα
"Έχει γούστο"
Η Μπήλιω Τσουκαλά υποδέχεται στην εκπομπή, παραγωγής 2008, τον σκηνοθέτη Αντώνη Αντύπα, δημιουργό του καλλιτεχνικού οργανισμού "Φάσμα – Απλό Θέατρο". Μιλούν για τη δημιουργία του Απλού Θεάτρου, τους στόχους του, για τη μουσική των παραστάσεων που συνθέτει η σύζυγός του, Ελένη Καραΐνδρου, καθώς και για τον προσωπικό του φίλο, Χάρολντ Πίντερ. Λόγος γίνεται, ακόμη, για τις παραστάσεις που ανεβαίνουν στο Απλό Θέατρο, "Το ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα" του Ευγένιου Ο’Νίλ, στην Κεντρική Σκηνή, και "Δεποινίς Τζούλια" του Αυγούστου Στρίντμπεργκ, στη Νέα Σκηνή. Προβάλλονται τα σχετικά ρεπορτάζ για τις παραστάσεις, με συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών Δημήτρη Καταλειφού και Ράνιας Οικονομίδου και Ταμίλα Κουλίεβα και Άρη Λεμπεσόπουλου, αντίστοιχα. Παρουσίαση από την Μπήλιω Τσουκαλά, σε σκηνοθεσία Χρήστου Φασόη.
8 Αυγούστου 2003: Θάνατος του συγγραφέα Αντώνη Σαμαράκη
"Επιλογή"
Στο συγκεκριμένο επεισόδιο της σειράς για το βιβλίο "Επιλογή", φιλοξενείται ο πλέον πολυδιαβασμένος συγγραφέας στα τέλη του 1970, Αντώνης Σαμαράκης. Την εποχή εκείνη, το 1978, τα έργα του Σαμαράκη, με κορυφαίο το μυθιστόρημά του "Το λάθος", είχαν ήδη εκδοθεί σε 25 χώρες και διδάσκονταν σε σχολεία και πανεπιστήμια. Αρχικά, ο Αντώνης Σαμαράκης εξηγεί με ποιον τρόπο ξεκινά να γράφει τα διηγήματα και τα μυθιστορήματά του και από που αντλεί την έμπνευσή του. Παράλληλα, μιλάει για το χρέος του λογοτέχνη στη σύγχρονη εποχή και εξηγεί πως εκτός από συγγραφέας, είναι και αναγνώστης του έργου του και παράλληλα καταθέτει την προσωπική του άποψη για το μέλλον της λογοτεχνίας και τη θέση του σύγχρονου λογοτέχνη σε αυτό. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής, καταγράφονται πλάνα από την κίνηση στους δρόμους του Πειραιά, και συγκεκριμένα από τη στροφή της Ακτής Κουντουριώτου και την Οικία Πατσιάδου, στην πλατεία Αλεξάνδρας, στα τέλη της δεκαετίας του 1970. Σε σκηνοθεσία και παραγωγή Γιώργου Εμιρζά, με επιμέλεια-παρουσίαση των Περ. Αθανασόπουλου και Γ. Γαλάντη.
8 Αυγούστου 2017: Θάνατος της τραγουδίστριας Αρλέτας
"Δρόμοι"
Για την επέτειο οκτώ χρόνων από τον θάνατο της αγαπημένης τραγουδίστριας, μουσικού και ζωγράφου, Αρλέτας (Αριάδνη-Νικολέτα Τσάπρα), το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει επεισόδιο της εκπομπής "Δρόμοι" του Άρη Σκιαδόπουλου, παραγωγής 2005, όταν συμπλήρωνε 40 χρόνια παρουσίας στο τραγούδι. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής, η Αρλέτα επιχειρεί ένα ταξίδι στο παρόν και στο παρελθόν, μιλάει για τη ζωή της και τη μουσική και αφηγείται άγνωστα περιστατικά που την οδήγησαν "τυχαία" στο τραγούδι, όπως λέει χαρακτηριστικά. Σε αυτό το ταξίδι, η μεγάλη ιέρεια του Νέου Κύματος ερμηνεύει τραγούδια που αγάπησε. Αρχισυνταξία από την Ηρώ Τριγώνη, σε σκηνοθεσία Νίκου Αλπαντάκη.
9 Αυγούστου 2012: Θάνατος του μουσουργού και ακαδημαϊκού Μενέλαου Παλλάντιου
"Όσο υπάρχει φως" – Μενέλαος Παλλάντιος
Ντοκιμαντέρ του Νέστορα Μάτσα για τη ζωή και το έργο του συνθέτη, μουσουργού και ακαδημαϊκού, Μενέλαου Παλλάντιου. Ο ίδιος ο Μενέλαος Παλλάντιος αναφέρεται στους σταθμούς της ζωής και της πορείας του και μιλάει για το ζήτημα της σύνθεσης μουσικής στην αναβίωση του αρχαίου δράματος, για τα σωζόμενα μουσικά κείμενα της αρχαιότητας, καθώς και για την ενότητα ποίησης και μουσικής στο δημοτικό τραγούδι και τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα. Μιλούν για τον Μενέλαο Παλλάντιο και την πολυσήμαντη προσφορά του, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Θάνος Κωτσόπουλος, η πιανίστα Μαρία Χαιρογιώργου, ο καθηγητής του Ωδείου Νίκος Ξανθούλης, η πρωταγωνίστρια της Λυρικής Σκηνής Κική Μορφονιού, ο Μάνος Χατζιδάκις και ο ακαδημαϊκός, καθηγητής Γεώργιος Μερίκας. Ερεύνα, καταγραφή και σκηνοθεσία Νέστορα Μάτσα.
10 Αυγούστου: Ο τουρισμός της Χαλκιδικής το 1979
Η ΕΡΤ στη Βόρειο Ελλάδα – Ο τουρισμός της Χαλκιδικής, οι Έλληνες παραθεριστές
Το επεισόδιο ξεκινά με πλάνα από θαλάσσια σπορ και εξετάζει πόσο έχει αλλοιωθεί η περιοχή της Χαλκιδικής από τους παραθεριστές. Οι συντελεστές της εκπομπής επισκέπτονται τον παραθεριστικό οικισμό στον Φάρο Καλάνδρας, τη Γαλάζια Ακτή, τη διώρυγα της Νέας Ποτίδαιας, τον Ισθμό της Κασσάνδρας. Γίνεται λόγος για την οικοδομική έκρηξη που συντελείται στην περιοχή, με σκοπό την κατασκευή τουριστικών καταλυμάτων λόγω της αύξησης του τουρισμού και για τη σταδιακή εγκατάλειψη της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της αλιείας για χάρη των τουριστικών επαγγελμάτων. Στην εκπομπή μιλούν ο πρόεδρος της κοινότητας Καλάνδρας, η Ελένη Αντωνίου (ιδιοκτήτρια δωματίων προς ενοικίαση), ο Αθανάσιος Μπαλτζής (γεωργός) και ο πρόεδρος της κοινότητας Νέας Χιόνης. Σε σκηνοθεσία Γώτου Λαμπρινού και ρεπορτάζ Χ. Χριστοδούλου, Φ. Γιαγκιόζη.
