Σοφοκλής Μπιμπής & Ελίνα Σπηλιωτοπούλου©
Η Άρτεμις Γρύμπλα ασχολείται με πρότζεκτ που αποτυπώνουν τα βιώματα των θηλυκοτήτων με ρεαλισμό. Το περασμένο καλοκαίρι είδαμε τη σειρά του ANT1+ "Είμαι η Τζο" που πρόσφατα προστέθηκε στον κατάλογο του Netflix και κατέκτησε αμέσως την πρώτη θέση σε θεάσεις. Παίζει τον ρόλο της Αγγελικής, της αδερφής της πρωταγωνίστριας, αλλά υπογράφει και το σενάριο της σειράς, δίπλα στον Παναγιώτη Χριστόπουλο. Έξω από τις πλατφόρμες, σκηνοθετεί μαζί με τη Λίλα Μπακλέση και τον Κωνσταντίνο Μπιμπή την παράσταση "Δάφνη" στην οποία ερμηνεύει, μαζί με την Μπακλέση, στο θέατρο "ΕΛΕΡ". Πρόκειται για το κείμενο της Ραφαέλα Μάρκους, ένα κουίρ αστικό θρίλερ που μοιάζει ταυτόχρονα μαγικό και βγαλμένο από την πραγματικότητα.
Από πού πήρατε έμπνευση για την ατμόσφαιρα του "Είμαι η Τζο";
H Τζο είναι μια μίξη όλων μας - των δημιουργών της εννοώ, δηλαδή, της Ιωάννας (Ασημακοπούλου), του Παναγιώτη (Χριστόπουλου), του Κωνσταντίνου (Πιλάβιου) και δική μου, για όλες τις στιγμές που νιώσαμε ανεπαρκείς, εκτός πλαισίου και πληγωμένοι από τους γύρω μας, τα γεγονότα ή την τύχη μας. Είναι όλες οι φορές που ευχηθήκαμε να είχαμε όλες τις απαντήσεις ή να μην μας έθεταν με τόση εμμονή όλες τις ερωτήσεις μαζί. Όλες οι φορές που δεν μας άρεσε το σημείο της ζωής που βρισκόμασταν, αλλά δεν είχαμε ιδέα και προς τα πού να πάμε. Όλα τα κουτάκια στα οποία δεν χωρέσαμε, και όλα τα άλλα στα οποία θέλαμε να μπούμε αλλά μας προσπέρασαν. Για την Τζο ήταν έμπνευση οι μαμάδες μας, οι μπαμπάδες μας, οι μεγάλοι μας έρωτες, οι μεγάλοι κι οι πιο μικροί χωρισμοί, οι ατυχίες, οι αμηχανίες και όλες οι στιγμές που βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα μεγάλο δράμα, αλλά καταφέραμε να διατηρήσουμε το χιούμορ μας.
Στο "Είμαι η Τζο" εμφανίζεται πολύ συχνά αυτό το δίπολο καλή-κακή φεμινίστρια. Νιώθεις ότι είναι ένα από τα "κουτάκια" στα οποία μπαίνουμε οι ίδιες ασυνείδητα (ή βάζουμε ίσως και άλλες γυναίκες);
Η Τζο είναι κοντά στα 40 - την νέα δαιμονοποιημένη ηλικία για τις γυναίκες. Παλιά ήταν τα 30, αλλά προχωρήσαμε λίγο και δώσαμε παράταση ως κοινωνία στα κορίτσια, αρκεί να μην πλησιάσουν πολύ την ηλικία όπου θα "χάσουν" την αναπαραγωγική τους φάση. Είναι ακριβώς στην μέση μιας κοινωνικής αλλαγής, όπου ο φεμινισμός γίνεται ποπ πρακτική (δεν το λέω υποτιμητικά αυτό, ίσα-ίσα) και παλεύει καθημερινά με πιο παραδοσιακές Ελληνικές πραγματικότητες. Η Τζο είναι φεμινίστρια, και η πάλη της καλής και κακής φεμινίστριας γίνεται εντός της, καθώς θέλει να χωρέσει και σ’ αυτό το κουτάκι, αλλά οι πλευρές της που είναι εμποτισμένες με πιο συντηρητικά, παραδοσιακά στοιχεία μάλλον δεν χωράνε ακριβώς.
Στο είμαι η Τζο προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε με χιούμορ, τις κοινωνικές προσδοκίες και αντιλήψεις γύρω από το τι σημαίνει να είσαι φεμινίστρια. Πράγματι, πολλές φορές, οι γυναίκες βρισκόμαστε μπροστά σε εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις και στερεότυπα που μας ωθούν να αναρωτιόμαστε για το αν ενεργούμε "σωστά" σύμφωνα με κάποια συμβατική εικόνα.
Αυτό το διάλογο για τις "καλές" και "κακές" φεμινίστριες είναι που επιχειρήσαμε να δούμε με μία σαρκαστική διάθεση, θέλοντας να υπογραμμίσουμε ότι ενδέχεται να δημιουργήσει περιττά διλήμματα και να θέσει έμφαση σε διακρίσεις που δεν είναι απαραίτητες ή χρήσιμες. Το σημαντικότερο είναι να αναγνωρίσουμε τη διαφορετικότητα στις εμπειρίες και τις απόψεις και να κατανοήσουμε ότι δεν υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος να υποστηρίξουμε τα δικαιώματα των γυναικών.
Ποια ήταν η αρχική ιδέα της σειράς και πώς εξελίχθηκε;
Η αρχική ιδέα για αυτόν τον χαρακτήρα, μία νέα γυναίκα που έρχεται αντιμέτωπη με όλες τις συμβατικές πιέσεις που κουβαλάει η ελληνική κοινωνία, ήταν της Ιωάννας. Μετά, χάρη στην Δήμητρα Κωστοπούλου και τον Κωνσταντίνο Πιλάβιο, μπήκαμε στην ομάδα ο Παναγιώτης Χριστόπουλος κι εγώ, και χτίσαμε όλο το σύμπαν της Τζο. Θέλαμε να φτιάξουμε μια γυναίκα με ατέλειες - στον χαρακτήρα εννοώ. Μία γυναίκα με ανασφάλειες, που προσπαθεί να τις διαχειριστεί, μία γυναίκα με γοητεία που την βλέπουν όλοι οι άλλοι εκτός από εκείνη, μέχρι να το καταλάβει κι αυτή.
Υπήρχε κάτι που ήθελες να βάλεις στο σενάριο αλλά τελικά το άφησες εκτός, είτε λόγω περιορισμών πλατφόρμας είτε γιατί σε προβλημάτισε πώς θα το υποδεχτεί το κοινό;
Δεύτερη σαιζόν! (γέλια) Εκτός απ’ αυτό, δεν είχαμε κάποιον περιορισμό. Επειδή όμως το φορμάτ που διαλέξαμε ήταν στα πρότυπα των 30λεπτων επεισοδίων, αφήσαμε απ’ έξω πολλές ιστορίες και καταστάσεις για την Τζο αλλά και για τους άλλους χαρακτήρες για χάρη της οικονομίας.
Στη σειρά, η Αγγελική φαίνεται να έχει βρει περισσότερο τα πατήματά της από την Τζο. Εκεί που η Τζο είναι μέσα στην εσωτερική σύγκρουση, την Αγγελική τη βλέπουμε να έχει βρει την κοινότητά της και να έχει επενδύσει σε αυτή (και αυτό βλέπει και η μητέρα των δύο γυναικών και εκφράζει την ανησυχία της). Πιστεύεις πως αυτή η διαφορά ανάμεσα στις δύο αδερφές είναι φαινομενική; Και τι την προκαλεί;
Νομίζω πως και οι δύο μοιράζονται πολλές κοινές εμπειρίες, τραύματα και ανασφάλειες, απλώς η Αγγελική έχει βρει κάποια πιο επιθετικά μοτίβα για να τις αντιμετωπίζει. Αυτό δίνει και στην μαμά την ψευδαίσθηση ότι η Αγγελική "δεν έχει ανάγκη" και "θα τα καταφέρει". Μα υπάρχει άνθρωπος που δεν έχει ανάγκη; Απλώς έχει λύσει λίγο νωρίτερα απ’ την Τζο κάποια ζητήματα που αφορούν την σεξουαλικότητα της, την απελευθέρωση και την ντροπή της. Και τα δύο κορίτσια είναι μεγαλωμένα στο ίδιο σπίτι, με τον ίδιο απόντα μπαμπά, και την ίδια μαμά με την αγωνία και την πίκρα της, μέσα στην ίδια κοινωνία. Κι όμως αντιμετωπίζουν τα τραύματα τους διαφορετικά. Αυτό δεν κάνουν τα αδέρφια;
Η σειρά μπήκε στον κατάλογο του Netflix στις αρχές του μήνα. Με το streaming και την εύρεση ενός παγκόσμιου κοινού, πιστεύεις ότι αλλάζει το τοπίο για τις ελληνικές σειρές;
Μακάρι να συμβεί αυτό. Να γίνονται περισσότερες σειρές που θα έχουν τις προδιαγραφές να απευθυνθούν σε παγκόσμιο κοινό! Για να αλλάξει το τοπίο, πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία, το κυνήγι των πολλών φθηνών σαρανταπενταλεπτων επεισοδίων και φυσικά το μπατζετ!
Τα θέματα που πιάνει η σειρά είναι πάρα πολύ σύγχρονα, δηλαδή βλέπουμε μία πραγματική αναπαράσταση του γυναικείου βιώματος, τις σκέψεις γύρω από το σεξ και τον αυνανισμό κλπ. Πιστεύεις ότι είμαστε έτοιμοι να δούμε πιο ρεαλιστικές ιστορίες στην ελληνική τηλεόραση που να αφορούν το σήμερα, αντί γι’ αυτές που τοποθετούνται στο παρελθόν και αφορούν ξεπερασμένα "ήθη και έθιμα";
Ναι, το κοινό είναι έτοιμο, το έχει αποδείξει με τις επιλογές και τις ξένες σειρές που παρακολουθεί σε όλες τις πλατφόρμες, αρκεί δημιουργοί και παραγωγοί να πάρουν το ρίσκο, να μιλήσουν για την πραγματικότητα του σήμερα.
Για να προχωρήσουμε στην παράσταση: γιατί αποφασίσατε να παρουσιάσετε την "Δάφνη" με δύο άτομα;
Στην πρώτη σελίδα του έργο υπάρχει μία σημείωση από την Ραφαέλλα Μάρκους, την συγγραφέα που λέει: "Δεν υπάρχει προαποφασισμένος αριθμός ατόμων που χρειάζεται να ερμηνεύσουν αυτό το έργο". Είναι η ιστορία της Δάφνης, μιας κοπέλας 30κάτι, ή μιας νύμφης, που βρίσκεται εγκλωβισμένη μέσα σε ένα ψέμα και ανάμεσα σε ανθρώπους που την κακοποιούν, και προκειμένου να ξεφύγει από την πραγματικότητα μεταμορφώνεται σταδιακά σε δέντρο. Μας αφηγείται την ιστορία της σε πρώτο πρόσωπο, ακούμε τις σκέψεις της - τον τρόπο που αντιλαμβάνεται εκείνη αυτά που της συμβαίνουν. Μπαίνουν και βγαίνουν οι υπόλοιποι χαρακτήρες. Υπάρχει κι άλλη μια φράση, στα μισά του δεύτερου μέρους που λέει: "Χωρίζομαι σε δύο ανθρώπους. Τον έναν που είναι μαζί της και τον άλλο που στέκεται μαζί του στην κουζίνα". Διαβάζοντας τα αυτά, μας φάνηκε αυτονόητο ότι είναι δύο κορίτσια, δύο Δάφνες που εναλλάσσονται στους ρόλους και φέρνουν στην σκηνή την ιστορία. Και οι δύο, όπως και τα δύο κομμάτια της Δάφνης.
Στην παράσταση βλέπουμε την πρωταγωνίστρια να βιώνει μία συναισθηματική απόσταση από τον άντρα που έχει απέναντί της. Νιώθεις πως υπάρχει μέσα σε αυτό και μία "γεύση" αναγκαστικής ετεροφυλοφιλίας/ετεροκανονικότητας;
Η Δάφνη είναι μπαϊσέξουαλ - μέσα σ’ αυτό είναι που υπάρχει η αναγκαστική ετεροφυλοφιλία. Υπάρχει μια πεποίθηση ότι δεν υπάρχει η αμφιφυλοφιλία. Ότι για τους άντρες είναι ένα βήμα προς την ομοφυλοφιλία, και για τις γυναίκες είναι ένα καταφύγιο μετά από απογοητεύσεις αλλά θα επιστρέψει στην ετεροφυλοφιλία μόλις βρεθεί "ο κατάλληλος". Αυτό δεν υπάρχει μόνο στην αντίληψη του άντρα απέναντι της αλλά και της γυναίκας. Γι' αυτό απομακρύνεται εντέλει και από τους δύο. Και είναι αυτή η μη αποδοχή από την κοινωνία ολόκληρη που είναι πεπεισμένοι πως άνδρες και γυναίκες - όλοι πρέπει να ποθούν τον άνδρα, που την κάνει να αναζητά την αποδοχή και την αγάπη.
Κοντά στο τέλος της παράστασης, η πρωταγωνίστρια μετατρέπεται σε δέντρο προκειμένου να αποφύγει τον άντρα που την κυνηγάει. Είναι μία ωραία στιγμή επαναπροσδιορισμού του "παγώματος" που μπορεί να νιώσεις μπροστά στον κίνδυνο. Υπήρξαν δυσκολίες στην διαχείριση της σκηνής;
Συζητήσαμε με πολλούς ανθρώπους γύρω απ’ την "ρεαλιστική" κατανόηση της σκηνής αυτής. Μία από αυτούς, μια φίλη που εργάστηκε σε έναν ξενώνα κακοποιημένων γυναικών, μας είπε πως πολύ συχνά, τα θύματα, περιγράφοντας την επίθεση, εστιάζουν σε κάποια λεπτομέρεια ή συμβάν που τις κάνει να χάνουν την επαφή μ αυτό που τους συμβαίνει εκείνη την στιγμή. Περιγράφουν τι φαινόταν έξω απ’ το παράθυρο ή πώς ήταν τα πομολάκια της κουζίνας. Κάπως έτσι ανοίξαμε κι εμείς διάλογο μ αυτή την σκηνή, και σιγά σιγά μπήκαμε στην μαγεία της μεταμόρφωσης, γιατί η Δάφνη είναι ένα παραμύθι και απλώς η ηρωίδα μας σ’ αυτό το παραμύθι όπως και τόσα άλλα, μεταμορφώνεται σε δέντρο. Την φοβηθήκαμε στην αρχή την σκηνή, ως προς την κατανόηση της απ’ τον κόσμο, αλλά βγαίνοντας απ την ενοχή του ρεαλισμού και καθώς αφεθήκαμε στην μαγεία της ποίησης του λόγου της Μάρκους, την αντιλαμβανόμαστε πλέον σαν λύτρωση.
Η σειρά "Είμαι η Τζο" είναι διαθέσιμη στο Netflix και το ANT1+, ενώ η παράσταση "Δάφνη" ανεβαίνει στο θέατρο "ΕΛΕΡ" κάθε Δευτέρα και Τρίτη μέχρι και τις 18/3.
