Σχεδόν από το πουθενά οι Αθηναίοι άρχισαν να χορεύουν στους ρυθμούς του Μεσοπολέμου. Δραστήριες ομάδες έβαλαν στο τριπ εκατοντάδες dance lovers, τα καινούργια bars θυμίζουν την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, οι αθηναϊκές vintage μπάντες κοντεύουν να σχηματίσουν σκηνή και οι DJs σκαλίζουν όλο και πιο βαθιά στο χρόνο για τα μουσικά τους διαμάντια. H υπαίθρια βραδιά σουίνγκ με τους Athens Swing Cats στην Πλατεία Κλαυθμώνος (απόψε
Πέμπτη 4/8, 8.30 μ.μ.) είναι μια καλή αφορμή για να γνωρίσετε τη μουσική τάση του swing και του χορού lindy hop, αν δεν το έχετε κάνει ήδη.
Θα έχετε πετύχει τους swingers σε κάποιο από τα bars του κέντρου να επιδίδονται σε αεροπλανικές φιγούρες. Κορίτσια με έντονα κόκκινα κραγιόν και πουά φορέματα χορεύουν χαμογελαστά με τ’ αγόρια με τις τιράντες και τις τραγιάσκες, καθώς ο DJ παίζει κάποιο τραγούδι του Django Reinhardt, του Glenn Miller ή του Fats Domino. Αν είστε σπιτόγατοι, ίσως τους είδατε να χορεύουν σε κάποια εκπομπή του Λαζόπουλου ή του ΣΚΑΪ. Σχεδόν mainstream δηλαδή. Δεν ήταν πάντα έτσι. Η εκρηκτική άνοδος του swing στην Αθήνα ταυτίζεται με τη σχεδόν ταυτόχρονη ίδρυση και δραστηριοποίηση δύο ομάδων/σχολών χορού, των Athens Swing Cats και των Athens Lindy Hop, φτιαγμένων από νέους ανθρώπους με αγάπη για το swing και όρεξη για δουλειά. Εκείνο που φαίνεται στα νυχτερινά στέκια της πόλης (από το «Floral» μέχρι το «Lost n’ Found» και από το σταθερό ορμητήριο της σκηνής «Blue Fox» μέχρι το «Tiki Athens») είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Πίσω από τη βιτρίνα υπάρχουν ασφαλώς αμέτρητες ώρες πρόβας, μαθήματα χορού, workshops με ξένους μετρ του είδους, διοργάνωση events, παζαριών κ.ά.
Παράλληλα ξεπηδούν μπάντες και μουσικοί (Hot Club De Grece, Swing Shoes, Γιώργης Χριστοδούλου, Hi Rollers, Penny and the Swingin’ Cats, το σεξτέτο της Εύης Σιαμαντά), οι οποίοι αντλούν το ύφος τους από τους τζαζ ήχους των δεκαετιών του ’30, του ’40 και του ’50. Πολλά από τα νέα bars της πόλης, από τον «Μαύρο Γάτο» των Εξαρχείων μέχρι το «42» και το «Gin Joint», εμπνέονται στιλιστικά από τα speakeasy της εποχής του Μεσοπολέμου (όπου και κυοφορήθηκε το επαναστατικό για την εποχή μουσικοχορευτικό κίνημα του swing). Μέσα στη σεζόν που πέρασε, οι συντελεστές διάσημων λονδρέζικων vintage parties, όπως τα Lady Burlesque και Hula Boogie, επισκέφθηκαν αρκετές φορές μέσα στη σεζόν το «Tiki Athens» για να μεταδώσουν το αυθεντικό κλίμα της βρετανικής σκηνής. Στον ίδιο χώρο ακούσαμε πρόσφατα τον Γερμανό DJ Frank Popp να αφιερώνει μεγάλο μέρος του set του στο αρχέγονο rhythm and blues και στο πρώιμο rock ‘n’ roll. Οι vintage DJs, στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, έχοντας σχεδόν εξαντλήσει τα διαμάντια των ‘60s και των ’70s, άρχισαν να σκάβουν ακόμα βαθύτερα στο χρόνο και να οδηγούνται προς τα πίσω στα σαρανταπεντάρια της δεκαετίας του ’50 και στους δίσκους 78 στροφών της δεκαετίας του ’30 και του ’40. Το ίδιο και οι δισκογραφικές εταιρείες επανεκδόσεων.
Aλλά πώς φτάσαμε μέχρις εδώ; Η Χριστίνα από τους Athens Swing Cats εξηγεί: «Όντας η πρώτη ομάδα που έφερε τον εν λόγω χορό στην Αθήνα, κατά κάποιον τρόπο ενώσαμε το διεσπαρμένο και ετερόκλητο κοινό που άκουγε τόσα χρόνια αυτή τη μουσική και δεν μπορούσε να εκφραστεί χορευτικά. Συμπαραστάτες μας σε αυτό βρέθηκαν μουσικά συγκροτήματα όπως οι Black Jack, Penny and the Swingin Cats, Waterpipes, Swing Shoes και αρκετά άλλα. Φυσικά στην άνοδο του swing συνέβαλαν και τα νυχτερινά μαγαζιά που μας φιλοξενούν όλα αυτά τα χρόνια, και έτσι ο κόσμος μπόρεσε να μας γνωρίσει».
«Πολλοί δημοσιογράφοι συνηθίζουν να αποδίδουν την έκρηξη αυτή του swing στην οικονομική κρίση και την παραλληλίζουν με την εποχή της ύφεσης που ξεκίνησε το swing στην Αμερική» μας λέει η Μαριάντζελα Σαλίχου της ομάδας Athens Lindy Hop. «Δεν έχουν άδικο, από την άποψη ότι σε δύσκολες εποχές ο κόσμος θέλει να ξεσπάει και να βρίσκει διεξόδους. Και το Lindy Hop είναι ο χορός της απόδρασης γιατί είναι πολύ διασκεδαστικός αλλά και αισθητικά και στιλιστικά διαφορετικός. Η γνώμη μου όμως είναι ότι το swing θα είχε ούτως ή άλλως αυτήν την απήχηση επειδή είναι ένας χαρούμενος, στιλάτος και πολύ ξεχωριστός χορός. Είναι καταπληκτικό θέαμα αλλά και το αίσθημα που σου χαρίζει όταν τον χορεύεις είναι ασύγκριτο! Επίσης, οι μουσικές με τις οποίες χορεύεται (swing, jazz, rhythm 'n' blues, blues, rock 'n' roll) είναι καταπληκτικές! Γι' αυτό δραστηριοποιήθηκαν και πολλές μπάντες του είδους. Ακόμα και το ντύσιμο, που έχει κάτι από την αίγλη των δεκαετιών του ’30-’40 είναι εντυπωσιακό και γοητευτικό. Ήμουν σίγουρη ότι θα είχε τέτοια αποδοχή όταν το ξεκινήσαμε στην Αθήνα. Ο κόσμος άλλωστε στην Ελλάδα πιστεύω ότι είναι έτοιμος πλέον για μια εναλλακτική μορφή έκφρασης και διασκέδασης πέρα από τα καθιερωμένα. Ο κόσμος ζητάει και είναι ανοιχτός στο καινούργιο και το διαφορετικό. Αρκεί να του το προσφέρεις».
Ο Μανώλης Οικονόμου, ραδιοφωνικός παραγωγός του Εν Λευκώ και ειδήμονας της vintage μουσικής, διαπιστώνει πως «όλο αυτό είναι συνάρτηση διαφόρων παραγόντων και φαινόμενο που το συναντάμε και σε άλλες τέχνες, όπως στο σινεμά, με ριμέικ παλαιότερων ταινιών, τηλεοπτικών σειρών, κόμικς ή sequels και prequels». Και συνεχίζει: «Στη μουσική η τελευταία φορά που ακούσαμε καινούργιους ήχους που χαρακτήριζαν την εποχή τους, ήταν στη δεκαετία του ’90, με techno, trance, trip hop ή grunge. Οτιδήποτε βγαίνει από τότε, χρησιμοποιεί αναγκαστικά γνώριμους κώδικες. Η κανονική μπάντα αναβιώνει και μαζί της ρεύματα όπως afrobeat, ’70s funk, ’60s hammond beat ή ο ήχος των library recordings. Το swing έχει ένα διακριτό στιλ χορού και ντυσίματος, και η αίσθηση μουσικής και κοινωνικής επιστροφής σε μια παλαιότερη, πιο αθώα εποχή γίνεται εντονότερη, το όλο imagery “γράφει” περισσότερο. Και, βέβαια, ευνοεί τη διαδραστικότητα μεταξύ των δύο φύλων με τρόπο ενεργό. Δοκιμάζονται οι δεξιότητες και η συμβατότητα στην κίνηση».
Η Angie (θα τη βρείτε να βάζει μουσική στον «Μαύρο Γάτο» και στο «Tiki Athens») είναι μια από τις κατεξοχήν DJs που παίζουν swing. «Η swing για μένα είναι μια μουσική που ακόμα και να μη γνωρίζεις από jazz, εγγυημένα σου ανεβάζει τη διάθεση. Επειδή ο κόσμος πλέον βρίσκεται σε μεγάλη δυσαρέσκεια, αποφάσισα να του βγάζω την καλύτερη δυνατή ενέργεια όταν θα πάει να πιει το ποτό του. Γι’ αυτό και έχω εντάξει τη swing στις μουσικές μου επιλογές. Η αναβίωσή της καταγράφεται στο μυαλό μου σαν η θετική έννοια της φράσης “ό,τι θυμόμαστε χαιρόμαστε”. Έχουμε συνδεθεί δηλαδή με μια εποχή προ 80ετίας και έχουμε απορροφήσει τους ωραίους ρυθμούς της, το bounce, την αίσθηση απελευθέρωσης από την καθημερινότητα. Όταν βάζω swing στα μαγαζιά, πάντα η ανταπόκριση του κόσμου είναι θετική. Είτε πρόκειται για ορχηστρικά big band κομμάτια του '30, είτε gypsy swing, είτε μεταγενέστερες μπάντες από την αναβίωση του swing και του jive από τα τέλη του ’90. Συνήθως ο κόσμος στα bars προτιμάει να ακούει οικεία σε αυτόν μουσικά κομμάτια. Όταν βάζω swing αυτό ξεπερνιέται. Παρατηρώ πως οι περισσότεροι θα κουνηθούν έστω και λίγο στο ρυθμό, ενώ αρκετοί θα χορέψουν και αυτοσχέδια χωρίς να γνωρίζουν lindy hop, χωρίς να γνωρίζουν πιθανόν και την ίδια τη μουσική. Διάφοροι θα χτυπήσουν τα δάχτυλά τους και κάποιοι θα παίξουν μέχρι και νοητό πιάνο στις boogie woogie επιλογές! Σίγουρα πάντως τους κρατάει σε μια σκερτσόζικη εγρήγορση».
Πέρα και πάνω από το στιλ και τη μουσική, πάντως, το swing κατακτά την πόλη ως χορευτική τάση, ειδικά σε μια περίοδο που ο κόσμος έχει περισσότερη ανάγκη για χαμόγελα και αυθορμητισμό: «Το να ασχοληθείς με το swing δεν είναι μόνο fun, είναι τρόπος ζωής και ένας εθισμός στο κέφι και στο γέλιο. Είναι ένας χορός που δεν είναι στημένος. είναι ξέφρενος, ξεσηκωτικός και εκτονωτικός, είναι αυτοσχεδιαστικός και ανεξάντλητος σε κινήσεις. Όπως χαρακτηριστικά μας λένε, χορεύουμε και το χαμόγελο δεν σβήνει από τα χείλη μας. Είναι ζευγαρωτός και ρομαντικός χορός όπου ο άντρας ζητάει τη γυναίκα για χορό ακόμα και αν δεν την ξέρει, ενώ κάθε βράδυ χορεύεις με πολλούς διαφορετικούς παρτενέρ», τονίζει η Χριστίνα από τις Athens Swing Cats.
Swinging in the Steets
Τώρα που ο καιρός το απαιτεί, οι ομάδες χορού, έχοντας διακόψει τα σταθερά χορευτικά τους ραντεβού στα bars της πόλης, βγαίνουν στους δρόμους και στις πλατείες για να ξαφνιάσουν και να χαρίσουν χαμόγελα στο ανυποψίαστο κοινό. «Το outdoor dancing είναι βασικό μέρος της κουλτούρας του lindy hop. Είναι κάτι που συμβαίνει στις lindy hop σκηνές σε όλο τον κόσμο. Μια swing δηλαδή βραδιά χορού μπορεί να είναι αμπιγέ και επίσημη σε ένα πολυτελές κλασικό μαγαζί ή ballroom ή πολύ ανάλαφρη, casual και “χύμα” σε μια πλατεία. Πιστεύω ότι προέρχεται από την ανάγκη να χορέψεις το χορό που τόσο αγαπάς σε όσο το δυνατόν περισσότερα και περίεργα μέρη, αλλά κυρίως γιατί αυτή η φρεσκάδα και η ζωντάνια του lindy hop συνδυάζεται τέλεια με την ανάλαφρη ατμόσφαιρα των εξωτερικών χώρων. Είναι πολύ απελευθερωτικό αυτό το συναίσθημα. Οπωσδήποτε όμως θέλεις να το μοιραστείς και με τον κόσμο που περνάει. Να του συστήσεις μια άλλη διάσταση! Γι’ αυτό και ο περαστικός κόσμος ξετρελαίνεται να μας βλέπει. Χαμογελά, μας παρατηρεί και πολύ συχνά συμμετέχει κιόλας! Έχουμε χαρίσει πολλές στιγμές χαράς με αυτόν τον τρόπο», διαπιστώνει η Μαριάντζελα Σαλίχου των Athens Lindy Hop. Το ίδιο ασφαλώς κάνουν και οι Athens Swing Cats οι οποίοι επιμελήθηκαν το πρόγραμμα του διήμερου ανοιχτού open air festival στην Πλατεία Αβησσυνίας στο Μοναστηράκι στις αρχές Ιουλίου, με καλεσμένα μερικά από τα κεντρικά πρόσωπα και συγκροτήματα της σκηνής. Όσοι έχουν τη διάθεση, μάλιστα, μπορούν να χορέψουν με τα μέλη της ομάδας και να κάνουν τα πρώτα τους βήματα. Όπως λέει και η Χριστίνα από τις «Γάτες»: «Το να χορεύεις έξω σου δίνει μια άλλη αίσθηση ελευθερίας και άμεσης επαφής με τον κόσμο. Μπορεί να μην έχεις το ιδανικό ξύλινο πάτωμα που θα ήθελες, αλλά υπάρχει απεριόριστος χώρος, ενώ δημιουργείται πολύ εύκολα μια οικογενειακή και οικεία ατμόσφαιρα με ανθρώπους άγνωστους μεταξύ τους. Ο κόσμος στην αρχή μας χαζεύει και στη συνέχεια ενδιαφέρεται να μάθει για εμάς. Οι πιο τολμηροί ορμάνε στην πίστα».
