Την ταινία "Λούφα και παραλλαγή" ψήφισαν οι χρήστες του athinorama.gr ως την καλύτερη ελληνική ταινία της 40ετίας που κυκλοφορεί το "Αθηνόραμα". Αυτό μας δίνει την αφορμή να αναφερθούμε στην μουσική που έγραψε για το σάουντράκ της ο Νίκος Μαμαγκάκης.
Μπροστά στο τεράστιο και ιδιαίτερης σημασίας έργο του στη σύγχρονη μουσική, η μουσική που έγραψε για το σινεμά ο Νίκος Μαμαγκάκης μπορεί να φαντάζει (σ’ εμάς!) υποσημείωση – έχει όμως τη σημασία της. Και, βέβαια, την αξία της και την ομορφιά της! Αν θέλουμε να μιλήσουμε, λοιπόν, για την μουσική του Μαμαγκάκη στο ελληνικό σινεμά, θα αναφερθούμε οπωσδήποτε στην κλασική κιθαριστική «Εκδρομή» του Τάκη Κανελλόπουλου, στις «βουγιουκλακικές» ταινίες του Ντίνου Δημόπουλου («Η νεράιδα και το παλικάρι», «Η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά», «Η αρχόντισσα και ο αλήτης»), στις ταινίες του Νίκου Περάκη («Άρπα κόλλα», «Βίος και πολιτεία», «Προστάτης οικογενείας» και, φυσικά, «Λούφα και παραλλαγή» μεταξύ άλλων).
Η φιλία και η συνεργασία του Περάκη με τον Μαμαγκάκη χρονολογείται από τα ‘70’s, όταν και οι δύο βρίσκονταν και δούλευαν στη Γερμανία. Ο Μαμαγκάκης υπογράφει μουσικά τις πρώτες ταινίες του Περάκη (“Bomber & Paganini”, “Milo-Milo”) και φυσικό είναι η συνεργασία αυτή να συνεχίζεται και στην «ελληνική» περίοδο του σκηνοθέτη καθώς ο μεγάλος συνθέτης αναγνωρίζει στις κωμωδίες του Νίκου Περάκη αυθεντικές αριστοφανικές ποιότητες. Η «Λούφα και παραλλαγή» είναι μια ξεχωριστή στιγμή στην σκηνοθετική του πορεία.
Ο Νίκος Μαμαγκάκης εδώ χρησιμοποιεί ένα βασικό εμβατηριακό θέμα («Τίτλοι») το οποίο εν συνεχεία ακούμε σε διάφορες «λούφες» και παραλλαγές – δύο εκ των οποίων είναι κιθαριστικές, με την Έλενα Παπανδρέου. Η γραφή του Μαμαγκάκη είναι τέλεια και αξιολογείται στην λεπτομέρειά της – πράγμα που ενδεχομένως να «χάνεται» μέσα στη ροή της ταινίας, και αυτό σημαίνει πως ο καλύτερος τρόπος για να εκτιμηθεί είναι εδώ, στον δίσκο.
Αυτό που ξεχωρίζει βέβαια στο σάουντρακ είναι η αναβίωση – υπό μορφήν παρωδίας – ενός παλιότερου τραγουδιού του Νίκου Μαμαγκάκη. Το «Σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ», που πρωτοακούστηκε από την Τζένη Βάνου στη «Λεωφόρο του μίσους» του Νίκου Φώσκολου, όσο κι αν φαλτσάρει εδώ, διατηρεί τη συγκινησιακή του υφή άφθαρτη. Η μελωδία του ακούγεται και ως σαξοφωνική cocktail music λίγο πιο κάτω.
Το «Λαϊκό τραγουδάκι», ένα ψιλομουρμούρικο σε στίχους του Νίκου Περάκη, τραγουδισμένο από τον Θοδωρή Παπαδόπουλο της Οπισθοδρομικής Κομπανίας, έρχεται να ολοκληρώσει τη μουσική θεματική της ταινίας.
Φυσικά, ο Νίκος Μαμαγκάκης έγραψε και άλλα κομμάτια και cues για τη «Λούφα και παραλλαγή» που όμως δεν ακούγονται στην ταινία. Δύο από τα τραγούδια αυτά είναι το «Ο τελευταίος σκοπός» σε στίχους Δημήτρη Ιατρόπουλου που τραγουδάει ο Λάκης Χαλκιάς και το «Τσιφτετέλι» που τραγουδάει η Ελευθερία Αρβανιτάκη. [Μην ξεχνάμε πως βρισκόμαστε στο 1984, δυο χρόνια μετά από τότε που ο Μαμαγκάκης μας έδωσε το αριστουργηματικό του «Κέντρο διερχομένων», μια υπέροχη σπουδή πάνω στο ζεϊμπέκικο, σε ποίηση Γιώργου Ιωάννου. Είναι δίσκος θεμελιώδης για την ελληνική μουσική – και ο πρώτος που αναδεικνύει τις ποιότητες μιας κορυφαίας (μας) τραγουδίστριας].
Εντυπωσιακό, φυσικά, για την εποχή είναι και το εξώφυλλο του δίσκου – που είναι η αφίσα της ταινίας – με την militair «αποκαλυπτική» πόζα της Rocky Taylor, με το όπλο παρά πόδα! Νομίζω πως η «Λούφα και παραλλαγή» του Νίκου Μαμαγκάκη είναι δίσκος που αξίζει να έχει κανείς.
