Ο Ευγένιος Τριβιζάς, εγκληματολόγος και παραμυθάς, έχει την τιμητική του φέτος, αφού τέσσερα γνωστά παραμύθια του παίρνουν το δρόμο για τη σκηνή και γίνονται παραστάσεις από γνωστούς σκηνοθέτες, ενώ ένα γίνεται ταινία τρισδιάστατων κινουμένων σχεδίων. Ο πολυγραφότατος μυθοπλάστης, ο οποίος παίζει με τα στερεότυπα και ανατρέπει τις ιστορίες που όλοι θεωρούμε δεδομένες, μας μιλά για την πολλαπλή παρουσία του στο χώρο του θεάματος και το παιδικό θέατρο.
Ποια έργα σας θα παρουσιαστούν φέτος στο θέατρο και ποια στην τηλεόραση;
Στο Εθνικό Θέατρο παίζονται για πρώτη φορά ολοκληρωμένα τα "Μαγικά μαξιλάρια", με πλήρη διανομή δεκαοκτώ ταλαντούχων ηθοποιών κι ενός πρωτοεμφανιζόμενου ιπποπόταμου, με θηριοδαμαστή τον Γιάννη Κακλέα. Παράλληλα, στα θέατρα Ακάδημος και Πειραιώς 131 ανεβαίνουν δύο νέα έργα μου. Η ιστορία ενός αήττητου ταυρομάχου που ετοιμάζεται να δώσει την εκατοστή του ταυρομαχία, χωρίς να ξέρει ότι ένα οδυνηρό παρελθόν τον δένει με τον ταύρο που θα αντιμετωπίσει στην αρένα ("Ο ταύρος που έπαιζε πίπιζα"), και οι συναρπαστικές περιπέτειες δύο απελπισμένων λύκων στην ανεξερεύνητη ζούγκλα των ανθρώπων ("Για μια φούχτα μπάμιες"). Στο Τρένο στο Ρουφ συνεχίζεται για δεύτερη χρόνια ο "Έβδομος σταθμός - Το μυστικό του πειρατή Μπελαφούσκ" και το Νέο Θέατρο Θεσσαλονίκης παρουσιάζει μια νέα παραγωγή του έργου μου "Κούλα η κατσικούλα και το κλεμμένο τραγούδι". Τέλος, στην τηλεόραση θα προβληθεί σε τρισδιάστατο κινούμενο σκίτσο τα Χριστούγεννα το παραμύθι μου "Ένα δέντρο μια φορά", η ιστορία ένας απόκληρου της φύσης δέντρου κι ενός απόκληρου της κοινωνίας παιδιού, με τον Διονύση Σαββόπουλο στο ρόλο του δέντρου, τη Μαρία Ναυπλιώτου στο ρόλο της Ρωσίδας πριγκίπισσας και τους Πιατά, Κοντογιαννίδη, Κακλέα, Xαϊκάλη, Mητρούση και Αθερίδη στους ρόλους των μηχανικών, τοπογράφων και αδιάφορων περαστικών.
Η οπτικοποίηση των παραμυθιών δημιουργεί ισχυρότερους δεσμούς ανάμεσα στο παιδί και το παραμύθι ή περιορίζεται η φαντασία του με αυτόν τον τρόπο;Καμία οπτικοποίηση, όσο προσεγμένη κι αν είναι, δεν μπορεί να συναγωνιστεί την ανεξάντλητη φαντασία των παιδιών. Δυστυχώς, όμως, το εκπαιδευτικό μας σύστημα κάνει ό,τι μπορεί για να τους τη στερήσει. Τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο προικισμένα με πλούσια φαντασία και αποφοιτούν με φαντασία ατροφική ή στραγγαλισμένη. Σε αυτές τις περιπτώσεις μια εμπνευσμένη οπτικοποίηση μπορεί να αφυπνίσει και να επανενεργοποιήσει την υπό διωγμόν φαντασία των παιδιών.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα;Όχι μόνο η μετάδοση γνώσεων αλλά και η διεύρυνση του δημιουργικού ορίζοντα των παιδιών. Τα παιδιά δεν πρέπει να υπηρετούν την πραγματικότητα, αλλά να την ξεπερνούν.
Υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα στο θέατρο για ενηλίκους και το θέατρο για παιδιά;Αν και το θέατρο για παιδιά αποτελεί φυτώριο των θεατρόφιλων του μέλλοντος -και συχνά είναι πιο προσοδοφόρο-, περιορίζεται στο να είναι παραμελημένο και απαξιωμένο σ' ένα ιδιότυπο γκέτο. Από πλευράς συντελεστών, κονδυλίων και κύρους υστερεί σε σχέση με το θέατρο για ενηλίκους. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, αντί να προσελκύει τους εμπειρότερους συντελεστές, τις υψηλότερες επενδύσεις και τα αρτιότερα σχήματα, συμβαίνει το αντίθετο. Τις περισσότερες φορές, για παράδειγμα, περιορίζεται στον ανεπαρκή χώρο που απομένει όταν έχουν ήδη στηθεί τα σκηνικά του έργου για ενηλίκους. Πολλοί ηθοποιοί το θεωρούν έως και υποτιμητικό να παίζουν σε θέατρο για παιδιά. Χρόνια τώρα προσπαθώ να ανοίξω ρωγμές στα στεγανά που χωρίζουν το παιδικό θέατρο από το θέατρο για ενηλίκους, γράφοντας έργα διηλικιακά, τα οποία απολαμβάνουν τόσο οι μικροί όσο και οι μεγάλοι θεατές.
Ποια είναι η ωραιότερη θεατρική παράσταση που είδατε στη ζωή σας;"Ο Βροχοποιός" του Richard Nash, με τον Δημήτρη Χορν και την Έλλη Λαμπέτη. Η σκηνή του ξεσπάσματος της καταιγίδας, οι ήχοι των βροντών, οι εκθαμβωτικοί φωτισμοί των αστραπών, οι φωνές των διωκτών του βροχοποιού ταυτόχρονα με το λύσιμο των μαλλιών της ηρωίδας και το αγκάλιασμα του ζευγαριού στον αχυρώνα μού έχουν μείνει αξέχαστες. Όταν -παιδί ακόμα- είδα αυτήν την παράσταση, ένιωσα τι σημαίνει θέατρο και πυροδότησε την επιθυμία μου να γράψω θεατρικά έργα.
Διατηρεί τη δύναμη του το παραμύθι στην εποχή μας;Μας προσφέρει την ελπίδα ότι μπορούμε να νικάμε τους γίγαντες που μας απειλούν και τους δράκους που μας δυναστεύουν…
Τι λείπει από τα παιδιά σήμερα; Αυτό που τους λείπει μπορούν να το βρουν στα έργα σας;
Λείπουν τα πρότυπα, οι στόχοι και τα οράματα φανταστικών κόσμων που θα δώσουν στα παιδιά το κίνητρο να ξεπεράσουν τον εαυτό τους και να βελτιώσουν το δικό τους κόσμο. Αυτοί είναι και οι στόχοι μου, άλλωστε.
Στην εποχή του Internet και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών πώς μπορεί ένα βιβλίο να κερδίσει την παιδική καρδιά;Πρέπει να αιχμαλωτίζει το ενδιαφέρον του παιδιού από την πρώτη σελίδα και να το κρατά αμείωτο μέχρι την τελευταία.
Είναι αλήθεια ότι βασικά στοιχεία της σύγχρονης εγκληματολογίας προσφέρουν υλικό για τα παραμύθια και τις ιστορίες σας; Πείτε μας ένα περιστατικό ή ένα γεγονός που σας έδωσε έμπνευση να γράψετε κάτι.Η μελέτη της ιστορίας της θανατικής ποινής και διαφόρων αποτρόπαιων τρόπων εκτέλεσης καταδίκων ανά τους αιώνες μού έδωσε την ιδέα για τον τρόπο εκτέλεσης του κλόουν, της μπαλαρίνας και του κιθαρίστα στο θεατρικό μου έργο "Ο έβδομος σταθμός", το οποίο ανεβαίνει για δεύτερη χρόνια στο Τρένο στο Ρουφ. Η μπαλαρίνα καταδικάζεται να πνιγεί σε μια λίμνη με κύκνους, ο κλόουν να εκτελεστεί με ένα εκρηκτικό πούρο και ο κιθαρίστας σε θάνατο διά ηλεκτροπληξίας, με μια ηλεκτρική κιθάρα αντί για ηλεκτρική καρέκλα.
Το έργο αυτό διαδραματίζεται σε μια χώρα όπου έχουν καταργηθεί τα θεωρούμενα αντιπαραγωγικά επαγγέλματα, έχουν κλείσει τα μπαλέτα, οι όπερες, τα θέατρα και όλα τα τσίρκο· οι τενόροι μετεκπαιδεύονται σε τορναδόρους, οι ζογκλέρ σε συντηρητές τρακτέρ, οι κλόουν σε εργολάβους κηδειών και οι μπαλαρίνες σε τεχνίτες αποφράξεως αποχετεύσεων κ.λπ. Η ιδέα αυτή μου ήρθε κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου με θέμα την κατάχρηση της εξουσίας. Κρατούσα σημειώσεις για διάφορες παράλογες νομοθετικές ρυθμίσεις, όπως η απόφαση της κυβέρνησης της Σιγκαπούρης να απαγορεύσει στους κατοίκους της χώρας να μασούν τσίχλα ή η απόφαση του Μάο να εξοντώσει όλα τα σπουργίτια της Κίνας. Αυτό που μου κίνησε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον, ωστόσο, ήταν τα διατάγματα του δικτάτορα του Τουρκμενιστάν Σαπαρμουράτ Νιγιάζοφ. Ο "πεφωτισμένος" αυτός ηγέτης, έκτος του ότι απαιτούσε από τους νέους να μασούν κοκάλα έτσι ώστε να δυναμώσουν τα δόντια τους και να μη χρειάζονται χρυσές κορόνες, προκειμένου να μη σπαταλιούνται τα αποθέματα χρυσού της χώρας, ή αποφάσισε ότι για να πάρει κάποιος δίπλωμα οδήγησης, έπρεπε να αποστηθίσει τις ποιητικές του συλλογές, είχε εκδώσει τον Απρίλιο του 2001 κι ένα νομοθετικό διάταγμα σύμφωνα με το οποίο απαγορευόταν αυστηρά να ανεβαίνουν όπερες και μπαλέτα σε όλη την επικράτεια του Τουρκμενιστάν. Εμπνέεσαι ή δεν εμπνέεσαι, λοιπόν;
Τι είναι αυτό που σας τραβά στη συγγραφή θεατρικών έργων;Η απεριόριστη ελευθερία δημιουργίας, η αμεσότητα, η φαντασμαγορία και η ανελέητη σκηνική οικονομία του θεάτρου.
Ποια είναι τα σοβαρότερα σφάλματα -αν όχι "εγκλήματα"- που κάνουν οι μεγάλοι σε σχέση με τα παιδιά;Να μην επενδύουν επαρκώς στην πνευματική τους τροφή και να υποτιμούν τη νοημοσύνη τους. Τα παιδιά ωριμάζουν νωρίτερα και αντιλαμβάνονται πολύ περισσότερα απ' όσα θέλουμε να πιστεύουμε.
Αν παρομοιάζαμε τη σημερινή Ελλάδα με τη "Φρουτοπία", ποιους από τους ήρωές της θα μπορούσατε να αντιστοιχίσετε με υπαρκτά πρόσωπα;Τους περισσότερους: σχεδόν όλοι οι χαρακτήρες είναι ακραίες μορφές υπαρκτών χαρακτήρων. Όπως η Μάτα η ντομάτα που παντρεύεται τον Βρασίδα το κρεμμύδι και θυσιάζει τις καλλιτεχνικές της φιλοδοξίες για να πλένει τα πουκάμισά του, ο Σωτήρης το καρπούζι, για να πετύχει το στόχο του, γίνεται καρπουζοκράτορας και προδίδει τα φρούτα στους μανάβηδες, το υπουργικό συμβούλιο της μυθικής αυτής χώρας απαρτίζεται από επτά σπουδαία λάχανα.
Με ποιους από τους ήρωές σας ταυτίζεστε;Με τον Αχυρούλη το σκιάχτρο που λαχταρούσε να πετάξει ("Το όνειρο του σκιάχτρου"), τον Τούρτουρο το χιονάνθρωπο που δεν ήθελε να λιώσει ("Ο χιονάνθρωπος και το κορίτσι") και τον Θάνο το κολοκυθάκι που ήθελε να δείρει έναν μανάβη "(Φρουτοπία").
Υπάρχουν έργα σας που έχουν παιχτεί και στο εξωτερικό;Ναι, έχουν παιχτεί το "Scarecrows dream" στο Θέατρο του Βρετανικού Μουσείου από το Θέατρο Τέχνης του Λονδίνου, το "The three little wolves" από το Teatricolo του Mathias Traeger στην Ιταλία, τις Sandis Productions στο Old Fire Station της Οξφόρδης και το Bloomsbury Theatre του Λονδίνου (σε μουσική των Village People) καθώς και από τη Roots & Branches Company στο Chasma της Νέας Υόρκης. Τέλος, ο "Pegasus and Mendios", το "Despina and the dove" και άλλα έργα έχουν ανέβει στο θέατρο της βιβλιοθήκης του Barbican στο Λονδίνο.
Τα μελλοντικά σχέδιά σας ποια είναι;Ετοιμάζω τέσσερα νέα βιβλία της σειράς "Παραμύθια Ντορεμύθια" ("Το ρινοκεράκι και το κεράκι των γενέθλιων", "Ο ιπτάμενος δίσκος της μαγεμένης κουζίνας" , "Το μωρό και το κλεμμένο μπιμπερό", "Αν σου πέσει ένα βουβάλι στο κεφάλι") που θα κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα και μια νέα σειρά οικολογικών βιβλίων υπό το γενικό τίτλο "Πράσινη κλωστή δεμένη" (εκδόσεις Μίνωας). Γράφω, επίσης, δύο νέα μυθιστορήματα, τα "Η πεταλούδα και ο αρλεκίνος" και "Ο μάγειρας του στοιχειωμένου τσίγκου".
