Yasmin Hamdan: «Στην Ελλάδα νιώθω σαν να γυρίζω σπίτι μου»

Έχει ένα μοναδικό τρόπο να « ζωγραφίζει» πολυπολιτισμικά ηχητικά τοπία, μέσα από μουσικούς συνδυασμούς. Η Yasmin Hamdan, το alternative electro folk pop αστέρι του Λιβάνου, που μας έκοψε την ανάσα με την ερμηνεία της στην ταινία του Τζιμ Τζάρμους «Only Lovers Left Alive» μίλησε με τη Μαρία Κρύου λίγο πριν την εμφάνιση της στο Gazarte, αυτό το Σάββατο 1/11.

Πόσα χρόνια έζησες στην Αθήνα;
Έμεινα στο Παλιό Φάληρο, αλλά πριν συμβεί αυτό από το 1983 έκανα τα καλοκαίρια διακοπές με τους γονείς μου στη Γλυφάδα. Η Ελλάδα μου θυμίζει το σπίτι μου, ο καιρός, η θάλασσα και οι άνθρωποι. Υπάρχει κάτι αυθεντικό στη χώρα σας.
Βρήκες γόνιμο έδαφος για τις μουσικές σου;
Η ελληνική μουσική μου αρέσει πολύ και μένοντας στην Αθήνα ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή μαζί της. Είναι διαφορετική από τα ακούσματα που είχα. Είναι πολύ διαφορετικοί οι ήχοι και τα αισθήματα που προκύπτουν ακούγοντας τους. Για μένα που μου αρέσει να μαθαίνω ξένες γλώσσες οι λέξεις ακούγονται σαν μελωδίες. Μαθαίνοντας λοιπόν ελληνικά ανακάλυψα νέες μελωδίες.

Είσαι άνθρωπος των αισθήσεων;
Η μουσική είναι πολύ αισθησιακή και για μένα που είμαι τραγουδίστρια το κορμί λειτουργεί σαν ηχείο της φωνής και κάποιες φορές λειτουργεί σαν μουσικό όργανο. Με τη μουσική μπορείς να εκφράσεις συναισθήματα και ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνω μια γλώσσα είναι ενστικτώδης η λειτουργία του σώματός μου.
Σκέφτηκες να συνεργαστεί με Έλληνες καλλιτέχνες;
Δεν θα έλεγα όχι, απλά δεν ξέρω τι σημαίνει αυτή τη στιγμή στην ελληνική μουσική σκηνή, αν και έχω Έλληνες φίλους μουσικούς. Όταν επισκέπτομαι μια χώρα συνήθως πηγαίνω πίσω στο παρελθόν και προσπαθώ να συλλέξω στοιχεία από την παράδοση. Ο συνδυασμός της αίσθησης και της υφής των μελωδιών μου δίνουν ιδέες για να τις δουλέψω με τους μουσικούς. Αυτές τις μουσικές, τις κρατώ στο πίσω μέρος του μυαλού μου όταν συνθέτω. Η μουσική είναι μια ισχυρή ανάμνηση που παίρνω από έναν τόπο. Είμαι χαρούμενη που επιστρέφω στην Ελλάδα, νιώθω σαν να γυρίσω σπίτι μου. Η μουσική αλλά και οι ήχοι της πόλης μου είναι τόσο οικείοι. Θα ήθελα να έχω χρόνο να μείνω παραπάνω γιατί τόσο η πόλη όσο και οι άνθρωποι με γεμίζουν με ιδέες.

Γι’ αυτό, ίσως επέλεξες να μείνει στην Πόλη των Φωτός, το Παρίσι;
Το Παρίσι είναι κάτι διαφορετικό. Μένοντας εδώ μπορώ να προωθήσω τη δουλειά μου. Είναι πολύ μεγάλη πόλη για μένα αλλά μου δίνει πολλές δυνατότητες σε σχέση με αυτό που κάνω. Είναι εξαιρετικά σημαντικό που βρίσκομαι εδώ είναι μια ανοιχτή πόρτα στον κόσμο. Όταν έφτασα στο Παρίσι σε ηλικία 18 ετών δεν γνώριζα τη γλώσσα, δεν γνώριζα κανέναν. Ήταν ένα μέρος που με έκανε, και ακόμα με κάνει, να αισθάνομαι ελεύθερη μέσα στην ανωνυμία. Προσπάθησα λοιπόν να βρω έναν δρόμο χωρίς να είμαι μέλος μιας κλειστής κοινωνίας ή ενός δικτύου.
Ακολουθήσεις πάντα τις επιθυμίες σου όποιο κι αν είναι το κόστος;
Δεν είναι ακριβώς επιθυμίες είναι απλά ότι αισθάνομαι. Το έντονο αίσθημα για κάτι με οδηγεί στο να κάνω πράγματα. Δεν μπορώ να κάνω κάτι αν δεν αισθάνομαι ωραία με αυτό. Δεν μπορώ να δημιουργήσω σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον. Είναι πολύ σημαντικό να καταλαβαίνω, να βρω τι χρειάζομαι για να μπορέσω να λειτουργήσω. Φεύγοντας από το Λίβανο ήξερα ότι δεν θα μπορώ να έχω ακριβώς τη ζωή που θα ήθελα. Εκεί, όμως το περιβάλλον με γεμίζει ανασφάλεια και ένιωθα πως δεν θα μου έδινε τη δυνατότητα να εξελίξω τα πράγματα στη ζωή μου με τον τρόπου που ήθελα.

Το φάντασμα του εμφυλίου πολέμου συνεχίζει να υπάρχει;
Είναι τόσο μεγάλη η πολιτική ανασφάλεια εκεί, που δεν ξέρεις τι θα φέρει όχι μόνο το αύριο αλλά το επόμενο λεπτό, έτσι ακολούθησα τις επιθυμίες μου και συνέχισα να πορεύομαι. Μεγάλωσα μέσα στον εμφύλιο πόλεμο και αυτός ουσιαστικά δεν σταμάτησε ποτέ. Οι άνθρωποι θέλουν απαντήσεις κι αυτές δεν έχουν δοθεί ακόμα και μάλλον δεν θα δοθούν ποτέ. Όπως και να έχει ο κόσμος συνεχίζει φυσιολογικά τη ζωή του, όπως μπορεί.
Τι σε τρομάζει στους φανατικούς μουσουλμάνους;
Είμαι σοκαρισμένη γιατί τα πράγματα δεν ήταν ποτέ όπως είναι σήμερα. Αυτό που συμβαίνει είναι ένα νέο φαινόμενο. Μεγάλωσα σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που ο φανατισμός ήταν άγνωστος. Αυτό που συμβαίνει δεν έχει σχέση με τον ισλαμισμό, είναι κάτι άλλο. Υπάρχει κάτι μέσα στο μυαλό αυτών των ανθρώπων που σχετίζεται με την άγνοια και τη βλακεία. Ο αραβικός κόσμος είναι εξαιρετικά πολύπλοκος δεν έχει μια έκφραση έχει πολλές. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν πολλές κοινωνίες και πολλές διαφορετικές κουλτούρες.
Εμείς βλέπουμε μόνο αυτά που δείχνει η τηλεόραση. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης επιλέγουν τι θα δείξουν, δημιουργούν μια προπαγάνδα γιατί θέλουν να έχουν ένα μεγαλύτερο κοινό και αυτά που δείχνουν τους εξυπηρετούν σε αυτό. Παίζουν και αυτοί ένα παιχνίδι, το παιχνίδι των πολιτικών. Ουσιαστικά με ένα τρόπο κάνουν διαφήμιση σε αυτούς τους τύπους κι έτσι, αυτοί οι άνθρωποι αποκτούν μεγαλύτερη αξία. Μοιάζουν σαν σούπερ ήρωες, μοιάζουν σαν τον Αρμαγεδώνα, σαν πλάσματα που βγήκαν από ταινία φαντασίας. Νιώθω σαν να βλέπω μια πολύ κακή ταινία από έναν αηδιαστικό σκηνοθέτη. Φοβάμαι πάρα πολύ γιατί όπως ξέρεις έχουμε κι εμείς προβλήματα στο Λίβανο με το φανατισμό.

Τι έφερε τελικά η αραβική Άνοιξη;
Είναι κάτι που σηματοδότησε εξελίξεις κυρίως στην Αίγυπτο. Μια μερίδα του κόσμου συνειδητοποίησε ότι πρέπει να ενωθούμε. Αυτό που συνήθως ενδιέφερε τους ανθρώπους ήταν να δημιουργήσουν προβλήματα στο γείτονά του. Οι περισσότεροι άνθρωποι στον αραβικό κόσμο ζουν με το ελάχιστο, δεν έχουν εκπαίδευση, δεν έχουν κοινωνική ζωή, χρειάζονται περισσότερες ευκαιρίες. Δυστυχώς δεν υπάρχουν οι δομές για να οργανωθεί και να στηριχθεί αυτό που φάνηκε να ήθελε να φέρει η αραβική Άνοιξη. Χρειάζεται χρόνος και ο χρόνος θα δείξει. Προσωπικά ανησυχώ πάρα πολύ για το μέλλον.
Γιατί τραγουδάς μόνο στα αραβικά;
Είναι μια πολιτική πράξη όμως παράλληλα οι στίχοι αποκτούν άλλο νόμιμα όταν τραγουδάω στα αραβικά. Οδηγούμαι σε ένα πνευματικό και συναισθηματικό ταξίδι. Προέρχομαι από τον αραβικό κόσμο, τον αισθάνομαι καλύτερα. Η αραβική κουλτούρα είναι εξαιρετικά πλούσια, οι μουσικές της είναι φανταστικές και νιώθω την ανάγκη να βρίσκομαι κοντά της. Μου θυμίζει από που προέρχομαι μου και δίνει απαντήσεις όταν έχω κρίση ταυτότητας. Με κάνει να αισθάνομαι ποια είμαι πραγματικά, σε πιο κόσμο έρχομαι και σε ποιόν θέλω να πάω.

Η εμφάνιση αλλά και το τραγούδι σου στην ταινία «Only Lovers Left Alive» του Τζιμ Τζάρμους προκάλεσε ρίγη συγκίνησης. Θα ήθελα πολύ να ξέρω τι λένε οι στίχοι του «Hal».
Συνήθως γράφω σε πολλές διαλέκτους κι όχι αφηγηματικές ιστορίες. Αυτό που μπορώ να σου πω είναι ότι αυτή η γυναίκα εκφράζει πολύ βαθιά συναισθήματα αγάπης με τρόπο, γκρινιάζει, «ξεγυμνώνει» τον εραστή της καθώς υποφέρει από τη συμπεριφορά του. Δεν βρίσκεται κοντά της κι εκείνη βιώνει μια βαμπιρική αγάπη. Υπάρχει μια μελαγχολία και μια έκφραση λατρείας στο τραγούδι. Οι Άραβες πάντα εκφράζουν τον πόνο τους.
Πως γνωριστήκατε με τον Τζιμ Τζάρμους;
Η συνάντηση έγινε στο Μαρακές. Βρέθηκα εκεί από καθαρή σύμπτωση και μια φίλη με κάλεσαν να κάνω ένα live. Έτυχε να βρίσκεται εκεί μαζί με άλλους κινηματογραφιστές. Με άκουσε ζωντανά στη σκηνή, μου είπε ότι έγραφε ένα σενάριο κι ότι σκέφτηκε πως θα μπορούσαν να συμμετέχω στην ταινία. Χάρηκα τόσο πολύ και μετά από δυόμισι χρόνια μου έδωσε να διαβάσω το σενάριο. Έτσι ξεκίνησα να γράφω το τραγούδι. Η σκηνή της ταινίας γυρίστηκε σε ένα μπαρ όπου συχνάζουν διανοούμενοι στην πανέμορφη παλιά πόλη της Ταγγέρης. Το τραγούδι στην ταινία δεν είναι προηχογραφημένο και θα χαρώ που θα το ερμηνεύσω ζωντανά στην Αθήνα. Αδημονώ και τη βραδιά στο Gazarte.