Το πιο πολύτιμο μπαχαρικό ανά τους αιώνες, ο κρόκος (αλλιώς ζαφορά ή σαφράν), με τις πάμπολλες ιδιότητες πέραν του αιθέριου, ακαταμάχητου αρώματός του, έχει βρει, ως γνωστόν, έναν ιδανικό τόπο ευδοκίμησης στην Κοζάνη. Τα ευαίσθητα στίγματα του άνθους, η σπανιότητα, η δυσκολία της συγκομιδής και της τυποποίησης εκτέθηκαν γι άλλη μια φορά από τους υπεύθυνους του Αν. Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης (Α.Σ.Κ.Κ.), που ιδρύθηκε το 1971, αριθμεί 1000 μέλη και έχει το απκλειστικό δικαίωμα συλλογής, συσκευασίας και διακίνησης του προϊόντος.
Η αλήθεια είναι, ότι η χρήση του στην παραδοσιακή μας μαγειρική δεν συνηθίζεται, πλην σπάνιων περιπτώσεων (π.χ. αστυπαλίτικα κουλούρια), παρ’ όλο που το φυτό σαν αγριολούλουδο είναι γνωστό σε πολλές, νησιωτικές ιδιαίτερα, περιοχές. Σκοπός, λοιπόν, της καμπάνιας του Α.Σ.Κ.Κ. είναι και η διάδωση της χρήσης του στη χώρα μας.
Δίνει ένα ακαταμάχητο, απαλό άρωμα και ένα κίτρινο χρυσαφί χρώμα σε πιάτα, όπως: λευκές ψαρόσουπες, ρύζι, κοτόπουλο, διάφορες λευκές σάλτσες για ζυμαρικά ή πατάτες, στα “τσουρεκοειδή” γλυκίσματα και γενικότερα στις ζύμες (αρτοποιήματα), αλλά και σε ροφήματα.
Η άλλη διάσταση, η διατροφική του αξία, την οποία παρουσίασε ο διατροφολόγος δρ. Δημήτρης Γρηγοράκης, είναι εξ ίσου σημαντική. Αλλά είναι και θεραπευτικό φυτό: οι θεραπευτικές του ιδιότητες (παυσίπονο, επουλωτικό, αφροδισιακό, αντιπυρετικό κ.λ.π.) ήταν γνωστές από την αρχαιότητα και αναφέρονται από τον Ιπποκράτη, τον Γαληνό, τον Διοσκουρίδη. Ας συγκρατήσουμε τη διαπιστωμένη αντιοξειδωτική του δράση.
To γευστικό σκέλος της εκδήλωσης ανέλαβαν η Ρένα Τόγια (η γνωστή μας Ρένα της Φτελιάς) μαζί με τη νεαρή κοζανίτισσα μαγείρισσα Νανά Γκαμπούρα. Η “χρυσή χορτόπιτα” με κρόκο στη ζύμη της, οι φλογέρες με κρόκο και τυριά Νάξου”, το γευστικότατο ρύζι από το κλασικό μοσχαράκι της Ρένας Τόγια, αλλά και η “πορτοκαλόπιτα με κρόκο”, από το γεύμα που ακολούθησε, ήταν τα πιάτα που ανέδειξαν πιο χαρακτηριστικά το άρωμά του.
Θα έχει ενδιαφέρον να δοκιμάσετε τη χρήση του κρόκου Κοζάνης στη μαγειρική σας. Συνταγές θα βρείτε στο site του Α.Σ.Κ.Κ. www.krokoskozanispdo.eu.
Δοκιμάστε γι’ αρχή την πορτοκαλόπιτα, που προσφέρθηκε στην παρουσίαση, με τη συνταγή που μας έδωσαν:
Πορτοκαλόπιτα με κρόκο Κοζάνης
Yλικά
1 πακέτο φύλλο κρούστας (450 γρ.)
1 ποτήρι νερού ηλιέλαιο*
1 κ.γ. κοφτό μπέικιν πάουντερ
1 κεσεδάκι απλό γιαούρτι
4 αβγά
1 φλ.τσ. ζάχαρη
2 ποτήρια νερό
ξύσμα από 1 πορτοκάλι
2 ίνες κρόκου Κοζάνης
για το σιρόπι:
2 1/2 ποτήρια ζάχαρη
4-5 ίνες κρόκου Κοζάνης
ξύσμα από ένα πορτοκάλι
1 κ.γ. μαγειρική σόδα
Εκτέλεση
Μουλιάζουμε τις 2 και τις 5 ίνες του κρόκου σε ξεχωριστό μπολάκι με ελάχιστο νερό. Ανάβουμε τον φούρνο μας στους 160-170ο. Χτυπάμε στο μίξερ το λάδι, τα αβγά, το γιαούρτι και τη ζάχαρη και προσθέτουμε τις 2 ίνες του κρόκου με το νερό τους (όχι πάνω από 1κ.σ.). Κόβουμε το φύλλο κρούστας σε μακρόστενες λωρίδες (σαν ταλιατέλες) και τις προσθέτουμε στο μείγμα των αβγών. Ανακατεύουμε, προσθέτουμε τη σόδα και αφήνουμε το μείγμα να σταθεί 10΄. Βουτυρώνουμε ένα πυρέξ ή ταψάκι και απλώνουμε το μείγμα. Ψήνουμε 30’-35’. Ετοιμάζουμε το σιρόπι. Βράζουμε το νερό με τη ζάχαρη και το ξύσμα, μετρώντας από τη στιγμή που αρχίζει ο βρασμός 8 λεπτά. Λίγο πριν το τέλος, προσθέτουμε τις ίνες του κρόκου με το ελάχιστο νερό τους. Αφήνουμε το γλυκό να κρυώσει καλά και το σιροπιάζουμε με το ζεστό σιρόπι, περιχύνοντας αργά-αργά.
* σ.σ.: αν δεν μας ενοχλεί η πιο έντονη γεύση, μπορούμε να αντικαταστήσουμε το ηλιέλαιο με ε.π. ελαιόλαδο με απαλή γεύση ή λιωμένο αγελαδινό βούτυρο.