ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ
φθινόπωρο στη χώρα του πικνίκ
Πιο πράσινο κι από τη φαντασία, πιο τακτοποιημένο και χρωματιστό κι από βιτρίνα ζαχαροπλαστείου, απρόσμενα ζεστό και κοσμοπολίτικο, το κρατίδιο του Λουξεμβούργου σου ανοίγει την καρδιά. Με το αυτοκίνητο, με το ποδήλατο ή με τα πόδια, μέσα σε λιβάδια, σε δάση ή στη very chic πρωτεύουσα, αρκούν μερικές μέρες για να ακούσεις την καρδιά του φθινοπώρου να χτυπάει δυνατά.
από τη Βίκυ Νταλακώστα
«Θέλουμε να παραμείνουμε όπως είμαστε». Αυτό είναι το εθνικό μότο του Λουξεμβούργου. Κατά περίεργο τρόπο συμπυκνώνει την ουσία της εμπειρίας στο κρατίδιο, που σε έκταση δεν είναι πολύ μεγαλύτερο από το Λονδίνο: όλα κινούνται αργά, έχουν την αφέλεια και τη γαλήνη των παραμυθιών του Χόφμαν. Η πολυκατοικία είναι εξαίρεση, οι δρόμοι περνούν ανάμεσα από λιβάδια στις πλαγιές κυματιστών λόφων, τα παρτέρια έχουν πάντα λουλούδια και οι αγελάδες σε κοιτούν πανευτυχείς καθώς οδηγείς (ήρεμα όσο αλλού πουθενά) στους επαρχιακούς δρόμους. Η πόλη του Λουξεμβούργου διαθέτει τα λούσα μιας σύγχρονης πρωτεύουσας, αλλά διατηρεί την ατμόσφαιρα του κουκλόσπιτου, την αταραξία της τακτοποιημένης κωμόπολης, την αύρα του παλιού που δεν έχει αραχνιάσει, αλλά σε εκπλήσσει με τη φυσικότητα που προσθέτει στο σύγχρονο.
Όλα εν τάξει...
Αν η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά, τότε στο Λουξεμβούργο τη διαθέτουν ολόκληρη. Είναι όλα τόσο κουκλίστικα, τόσο περιποιημένα ώστε έχεις την αίσθηση ότι χρησιμοποιούν μια χωροταξική λογιστική με ακρίβεια χιλιοστού στο νοικοκύρεμα όχι μόνο του οίκου αλλά και του χωριού τους. Μέσα από το τζάμι του αυτοκινήτου, χαζεύω σπιτάκια με μικρό κήπο, γκαράζ και γκαζόν, αυτοκίνητα παρκαρισμένα με μια άνεση που φωνάζει ότι ο ιδιοκτήτης τους δεν έκανε ποτέ στη ζωή του τέσσερις γύρους για να βρει πάρκινγκ, πλακόστρωτα στενά, αγελάδες, ποδήλατα. Με δυο λέξεις, νιώθεις πως μπήκες στη χώρα του πικνίκ. Η φθινοπωρινή μελαγχολία βρίσκει εδώ την τέλεια έκφρασή της, με φόντο περιποιημένα χωριά, λιβάδια καταπράσινα, όμορφες φάρμες, κάστρα. Λένε πως, καθώς ο διάβολος έτρεχε κάποτε μέσα στο Λουξεμβούργο, ο σάκος του άνοιξε και ξεχύθηκαν από μέσα φρούρια και κάστρα, που κατεσπάρησαν σε όλη τη χώρα. Μπορεί αυτή η εκδοχή να είναι μύθος, αλλά η περηφάνια των κατοίκων για τη «σατανική τους κληρονομιά» είναι απολύτως αληθινή. To κρατίδιο θεωρείται η καστροπρωτεύουσα της Ευρώπης: από παντού μοιάζει να ξεφυτρώνουν σπείρες, πύργοι, χιλιοχρονίτικα στιβαρά τείχη. Τα πιο εντυπωσιακά κάστρα βρίσκονται στη λοφώδη βόρεια περιοχή της χώρας, το Εisslek. Η μήκους 23 χιλιομέτρων «διαδρομή των μύλων» έχει μια αξεπέραστα εξοχική νωθρότητα τύπου Χάνσελ και Γκρέτελ. Τα πιο εντυπωσιακά είναι το Esch-sur-Sure και το Bourscheid, στην περιοχή των Αρδενών.
Χωρίς χάρτη...
Εδώ δεν χρειάζεσαι χάρτη και καθορισμένη πορεία. Οποιαδήποτε κατεύθυνση και να πάρεις με αφετηρία την πρωτεύουσα, το σκηνικό είναι εξίσου ειδυλλιακό. Από τα must πάντως είναι μια βόλτα με ποδήλατα, ιδίως στην περιοχή του Μίλερταλ, την οποία ονομάζουν και «μικρή Ελβετία». Οι σωστά χαραγμένες διαδρομές ακολουθούν τη ροή του ποταμού, συχνά «συνοδεύουν» το δρόμο ή περνάνε μέσα από βαθύσκιωτα δάση με ασβεστολιθικούς βράχους που σχηματίζουν φυσικά γλυπτά. Υπάρχουν προδιαγεγραμμένες θεματικές διαδρομές, με έμφαση στα μουσεία ή στα κάστρα, τις οποίες μπορείτε να δείτε αγοράζοντας απλώς τον τουριστικό χάρτη της χώρας.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η κοιλάδα του Moselle, ανατολικά της πόλης του Λουξεμβούργου, από τις πλέον ειδυλλιακές οινοπαραγωγούς περιοχές της Ευρώπης. Riesling, Pinot Gris, Pinot Blanc είναι οι ποικιλίες που ευνοούνται στους αμπελώνες του, που απλώνονται σε ζώνες 300-400 μέτρων κατά μήκος του ποταμού και βλέπουν νότια, δίνοντας ευκολόπιοτα, αρωματικά κρασιά. Ένας κήπος με εξωτικές πεταλούδες και το οινοποιείο Bernard Massard (www.bernard-massard.com) είναι οι δύο πιο σημαντικές ατραξιόν του Grevenmacher. Το οινοποιείο είναι επισκέψιμο, ιδανική στάση για να αγοράσεις αντιπροσωπευτικά δείγματα των οινικών επιδόσεων του κρατιδίου, να παρακολουθήσεις το εξαιρετικό ενημερωτικό ντοκιμαντέρ στην ειδική αίθουσα προβολής ή να επισκεφθείς τις κάβες του και το μικρό μουσείο.
Η οινική διαδρομή του Λουξεμβούργου έχει συνολικό μήκος 39 χιλιομέτρων. Στο νότιο άκρο της, το Schengen ήταν κάποτε ένα χωριουδάκι όπως όλα. Μέχρι να υπογραφεί εκεί η περίφημη συνθήκη του 1985 που κατάργησε τα εσωτερικά σύνορα μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο μικρός οικισμός με τους τετρακόσιους μόνο κατοίκους στα σύνορα Λουξεμβούργου, Γαλλίας και Γερμανίας όφειλε την όποια φήμη του στα σταφύλια Pinot, που φύτρωναν στις απαλές πλαγιές του Marcusbierg, και μόνο.
Κοσμοπολίτικο κουκλόσπιτο
Θα πίστευε κανείς ότι μια χώρα τόσο μικρή που το όνομά της δεν χωράει μέσα στο χώρο που πιάνει στο χάρτη θα ήταν λιγότερο σύνθετη. Κι όμως. Οι Λουξεμβούργιοι είναι ένα ενδιαφέρον μείγμα επιρροών. Προσπαθούν… ακόμη να ξεκαθαρίσουν την κατάσταση που άφησαν πίσω τους οι γερμανικές φυλές όταν νίκησαν της δυνάμεις της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το σωτήριον έτος 406. Η νεότερη ιστορία του όμως σχετίζεται σαφέστατα με την ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Εδώ πήρε την πρώτη της ανάσα η Ευρωπαϊκή Ένωση Άνθρακα και Χάλυβα (στη νότια πλευρά του κρατιδίου υπάρχει ακόμη τεράστια εγκατάσταση επεξεργασίας χάλυβα) και η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, με τις μετεξελίξεις της ως Ευρωπαϊκή Κοινότητα και Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό το κλίμα αποδοχής αναπνέεις στη σύγχρονη πόλη του Λουξεμβούργου, όπου περισσότερο από το 50% του πληθυσμού είναι αλλοδαποί! Και μόνο μια ματιά από την κεντρική πλατεία Γκέλε Φρα αρκεί για να νιώσεις προς τα πού εστιάζει αυτή η πόλη. Το φρουριακό κτίριο με το ρολόι που επιβάλλεται πάνω από το ιστορικό κέντρο δεν είναι καθεδρικός ναός. Είναι τράπεζα. Για την ακρίβεια, στο Λουξεμβούργο υπάρχουν περισσότερες τράπεζες απ' ό,τι... φανάρια, αφού ο μέγας Δούκας και η κυβέρνηση (το καθεστώς είναι συνταγματική μοναρχία) αποφάσισαν να παρέχουν πολυποίκιλες διευκολύνσεις και κίνητρα στους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς και στις διεθνείς επικοινωνίες. Εδώ εξάλλου έχουν την έδρα τους η CLT-UFA, που μεταδίδει πάνω από 40 δορυφορικά προγράμματα και η SES, που χειρίζεται το δορυφορικό σύστημα ASTRA. Αποτέλεσμα: το βιοτικό επίπεδο αν δεν είναι το υψηλότερο, οπωσδήποτε βρίσκεται στις πρώτες θέσεις της κατάταξης στην Ευρώπη. Σε κάθε βήμα εισπράττεις μια «ευρωπαϊκή» αντίληψη στην έκφραση, στον τρόπο που κινούνται τα πράγματα. Φυσικό, άλλωστε, σε ένα κράτος που φιλοξενεί τη γραμματεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης -9.000 υπάλληλοι κάνουν το clean cut προάστιο του Kirchberg, με τα '70s μοντερνιστικά γυάλινα κτίρια, ένα μελίσσι εθνοτήτων. Άλλωστε, τα σύνορα με τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Βέλγιο δεν είναι μόνο χωρικά. Αν και οι κάτοικοι έχουν ως μητρική τους γλώσσα τα Letzebuergesch, διατηρούν σε διαφορετικό γλωσσικό κουτάκι στο μυαλό τους κάθε πληροφορία, ανάλογα με την κουλτούρα και την ανακλητική δύναμη αυτού που θέλουν να εκφράσουν: τα γαλλικά είναι η επίσημη γλώσσα τους, αλλά στο δημοτικό διδάσκονται τα γερμανικά, ενώ τα αγγλικά είναι ευρύτατα διαδεδομένα.
Το ιστορικό κέντρο μοιάζει ψεύτικο, χωμένο μέσα στις βελανιδιές και τα πλατάνια, είναι σκέτη απόλαυση να το περπατάς. Το ιστορικό μουσείο, υπόδειγμα του πώς μπορείς να εκσυγχρονίσεις ένα κτίριο με ιστορία αιώνων, βοηθάει να δημιουργήσεις μια σφαιρική εικόνα όχι μόνο για το παρελθόν αλλά και για το ίδιο το «σώμα» της πόλης μέσω ξύλινων μακετών. Μπιστρό, περιποιημένα καφέ και ρεστοράν με διάφορες γευστικές κατευθύνσεις και ιδιαίτερα ικανοποιητικό σέρβις ολοκληρώνουν την αίσθηση της καλοπέρασης. Η κουζίνα του Λουξεμβούργου είναι παρόμοια με της Βαλονίας: πολύ χοιρινό, ψάρι και κυνήγι, όμως και οι γερμανικές επιρροές είναι εμφανείς.
Το απολαυστικό στο Λουξεμβούργο είναι η easy going φύση του^ η επάρκεια μοιάζει αυτονόητη, όλα συμβαίνουν άκοπα. Το συνειδητοποίησα την πρώτη νύχτα της παραμονής μου τρώγοντας ένα άψογα τηγανισμένο, τεράστιο merlan (είδος μικρού βακαλάου) σε ένα καθ' όλα «κανονικό» ταβερνάκι ανάμεσα σε πολλά στην κεντρική πλατεία. Είχε τα πάντα: από κλιματισμό μέχρι ηλεκτρονικό υπολογιστή για να εκδίδει αποδείξεις. «Είναι λυόμενο, στήθηκε για την εβδομάδα του πανηγυριού», με πληροφόρησαν και με άφησαν άφωνη...
Πού θα φάτε
Σε όλη την επικράτεια του Δουκάτου υπάρχουν συνολικά 12 εστιατόρια με αστέρι Michelin, από τα οποία τα τέσσερα βρίσκονται στην πόλη του Λουξεμβούργου: το Clairefontaine (Place Clairefontaine, www.restaurantclairefontaine.lu), το Le Bouquet Garni (Rue de l'Eau 32), το Mosconi, από τα λίγα ιταλικά που έχουν βραβευτεί με αστέρι εκτός Ιταλίας (Rue Munster 13) και το Speltz (8, Rue Chimay, www.restaurant-speltz.lu).
To Chiggeri (15 Rue du Nord) είναι ένα καφέ-ρεστοράν στην παλιά πόλη, με πρωτότυπο ντεκόρ εμπνευσμένο από το στυλ Παπούα και προσεγμένες επιλογές από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα στην κουζίνα. Οι οινόφιλοι θα βυθιστούν στον κατάλογο των κρασιών του που περιλαμβάνει 2.200 αναφορές. Απλή cafe ατμόσφαιρα και τοπικές σπεσιαλιτέ απολαμβάνετε στο Um Dierfgen (4-6 Cοte d'Eich, www.umdierfgen.lu). Ο αδελφός του ιδιοκτήτη διατηρεί κατάστημα κρεάτων, πράγμα που εξηγεί γιατί ο κόσμος εκτιμά ιδιαίτερα την ποιότητα του κρέατος που σερβίρει.
Trendy σημείο για να τσιμπήσετε κάτι στο downtown είναι η Brasserie Guillaume (14, Place Guillaume) με γαλλικό μενού αλλά και λουξεμβουργιανές σπεσιαλιτέ σε νεανικό περιβάλλον. Στον αντίποδα, το Brideler Stuff συμπυκνώνει την ουσία του πώς πρέπει να είναι ένα σύγχρονο γερμανικό χάνι: δημοφιλές, πολυσύχναστο, με μικρές προσωπικές γωνιές, ατμόσφαιρα εξοχής και αυθεντική κουζίνα κεντρικής Ευρώπης, με κάποιες... ηλιόλουστες επιρροές. Για να το βρείτε, ακολουθήστε τις πινακίδες προς Wiltz (N12), αν έρχεστε από την πόλη του Λουξεμβούργου (1, rue de Strassen, Bridel).
La Bergerie σημαίνει στάνη, γι' αυτό και το έμβλημα του αστεράτου εστιατορίου, που βρίσκεται στο ομώνυμο κατάλυμα της αλυσίδας Relais et Chateaux στο Geyershaff -σε απόσταση 30 χλμ. από την πόλη του Λουξεμβούργου- παραμένει το πρόβατο. Αυτή η ραφινάτη απλότητα περνάει και στις κλασικές γεύσεις του Thierry Phal. Νόστιμη ιταλική κουζίνα, αν και όχι αστεράτη όπως στου Mosconi, με την ανάλογη cheerful ατμόσφαιρα, θα βρείτε στο πάντα γεμάτο Bacchus (Rue Marche-aux-Herbes 32).Deli
Τρισχαριτωμένο, κουκλίστικο, τυπικά «ευρωπαϊκό» είναι το ζαχαροπλαστείο Oberweis, που στον πάνω όροφο λειτουργεί και ως tea-room. Ο ιδιοκτήτης Pit Oberweis είναι μέλος και πρόεδρος της οργάνωσης ζαχαροπλαστών «Relais Dessert» και προμηθευτής της Βασιλικής Αυλής. Στην miniscule, αυστριακής αισθητικής αίθουσα, με τα παλ πράσινα και τις παραδοσιακά ντυμένες σερβιτόρες θα νιώσετε την ανάγκη να χαλαρώσετε με έναν τρόπο που μόνο στα ευρωπαϊκά καφέ μπορεί κανείς. Θαυμάσια ζεστά και κρύα πιάτα, παγωτά και γλυκά, που μπορείτε να επιλέξετε ανεβαίνοντας από τις βιτρίνες. Φεύγοντας αγοράστε κάποια από τα ντελικατέσεν (εμείς διαλέξαμε jamon Serrano και πάνφρεσκες viennoiseries). Το κεντρικό κατάστημα βρίσκεται στo 19-21 της Grand'Rue, δύο βήματα από το παλάτι. (www.oberweis.lu). L' Autre Traiteur (Rue Philippe II 4-6) Αλυσίδα deli, με όμορφο περιβάλλον, μεγάλη ποικιλία από ντελικατέσεν, γαλλικής κυρίως προέλευσης, αλλά και έτοιμα φαγητά, τα οποία μπορείτε να δοκιμάσετε επιτόπου.
Ευχαριστούμε τη Luxair (www.luxair.lu, 2107240160) και την Amphitrion Air Services (2109006069-70), που την αντιπροσωπεύει στην Ελλάδα, για την πραγματοποίηση του ταξιδιού.
Πώς θα πάτε
Καθημερινές πτήσεις με Luxair από Αθήνα με στάση στο Μπέργκαμο (παραμένετε στο αεροσκάφος για 25 λεπτά περίπου) με σκάφη τύπου Eurojet. Η Luxair είναι ο εθνικός αερομεταφορέας και λειτουργεί και ως ταξιδιωτικό γραφείο.
Πού θα μείνετεΤο Hilton Luxembourg τηρεί ένα διαχρονικό business προφίλ και ικανοποιητικό σέρβις, σε απόσταση πέντε λεπτών από το κέντρο της πόλης. Μόνο που η θέα θα σας μπερδέψει: έτσι όπως είναι χτισμένο, μέσα σε ένα δασωμένο ρουμάνι, θα νομίζετε πως βρίσκεστε σε αλπικό θέρετρο. Εδώ μένουν οι Έλληνες υπουργοί όταν διατελούν σε ευρωπαϊκή αποστολή. Προσεγμένο πρωινό σε έναν όμορφο χώρο με μεγάλα παράθυρα και continental ύφος στα δωμάτια. Rue Jean Engling, (00352) 43781.
Τιμές: από € 168.
To Hotel Albert Premier είναι ένα μικρό, πολυτελές, cosy ξενοδοχείο σε απόσταση δέκα λεπτών από το κέντρο της πόλης.
Rue Albert Premier 2A, Luxembourg-Belair, (00352) 442442. Τιμές: από € 145- 365, χωρίς πρωινό, www.albert1er.lu.
Πιο οικονομική λύση, κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό, είναι το πρόσφατα ανακαινισμένο Carlton, με μικρά αλλά σύγχρονα δωμάτια.
9, rue de Strasbourg, (00352) 299660. Τιμές: από € 90 - 123 με πρωινό, www.carlton.lu.
