Το μικρό ταξιδιωτικό βιβλιοπωλείο της "Ανάβασης", παλαιότερα στη Στοά Αρσακείου και έπειτα στην οδό Βουλής και Απόλλωνος, το γνωρίζουμε όλοι. Δεν γίνεται να περάσεις από εκεί και να μην κοντοσταθείς σε κάποιο χάρτη, μια νέα ταξιδιωτική έκδοση ή σε μια καλοφωτισμένη υδρόγειο σφαίρα από την τεράστια ποικιλία που διαθέτουν. Τα κεντρικά των εκδόσεων ωστόσο είναι λίγο πιο πάνω, στον τέταρτο όροφο μιας πολυκατοικίας επί της οδού Νίκης, μεταξύ Συντάγματος και Πλάκας. Το ραντεβού μας είναι πρωινό και αφορμή για μια ακόμα κουβέντα με την Πηνελόπη Ματσούκα και την Ήβη Αδαμακοπούλου είναι το νέο βιβλίο της πρώτης για το Ζαγόρι.
Η αλήθεια είναι πως τόσο με την Πηνελόπη όσο και με την Ήβη γνωριζόμαστε και συνεργαζόμαστε αρκετά χρόνια, μέχρι τώρα όμως δεν είχα καταφέρει ποτέ να πετύχω και τις δυο μαζί και μάλιστα δια ζώσης. "Το Ζαγόρι μου" της Πηνελόπης, λοιπόν, ήταν μια πραγματικά καλή αφορμή ώστε να μιλήσουμε για όλα, και πρωτίστως για τις ίδιες· δυο αεικίνητες και πέρα για πέρα δημιουργικές γυναίκες, που μελετούν πολύ, ταξιδεύουν πολύ, οργώνουν την Ελλάδα, δημιουργούν ή/και ανανεώνουν χάρτες και άλλες ταξιδιωτικές εκδόσεις και το σημαντικότερο: μέσα από το πολύπτυχο έργο τους μάς παρακινούν να πάρουμε τα βουνά. Κυριολεκτικά.
"Το βάρος της ελευθερίας"
Αυτό έκανε και η Πηνελόπη όταν, στην πρώτη ακόμα νιότη της και έγκυος λίγων μηνών στην Ήβη, ανέβηκε στον Όλυμπο· το ίδιο συνέχισε να κάνει όμως και με τη μικρή Ήβη στο μάρσιπο, όπως βλέπουμε σε μια αναμνηστική φωτογραφία που έχουν οι δυο τους, μαμά και κόρη, από τη μακρινή πια δεκαετία του '80. Με μαμά την Πηνελόπη, η Ήβη πεζοπορεί από τη μέρα μηδέν. Πώς ξεκίνησαν όμως όλα αυτά; Η Πηνελόπη Ματσούκα θυμάται ότι περίμενε με ανυπομονησία να ενηλικιωθεί για να γραφτεί στον Ορειβατικό Σύλλογο και να της επιτρέπουν οι δικοί της να διανυκτερεύει στα βουνά. Αυτή ήταν η πρώτη έννοια της: η ελευθερία που ένιωθε κάθε φορά που βρισκόταν στη φύση και πολύ περισσότερο η αίσθηση της απεραντοσύνης, μεταξύ γης και ουρανού, που της χάριζαν οι κορυφογραμμές, οι ανοιχτοί ορίζοντες. "Εκεί που νιώθεις ότι είσαι ανάμεσα στο περπάτημα και στην πτήση".
Και θυμάται και κάτι ακόμα, όταν το 1981 επιχείρησε μια χειμερινή ανάβαση στον Όλυμπο, μόνη της, με ένα βαρύ σακίδιο με τα απαραίτητα και τίποτε άλλο. "Αυτό ήταν το βάρος της ελευθερίας μου", σχολιάζει σήμερα. "Και ξέρεις, τότε δεν είχαμε κινητά", συμπληρώνει με νόημα.
Η συνέχεια είχε ως εξής: Ξεκίνησε με σπουδές οδοντιατρικής, αλλά στην πορεία η ενασχόλησή της με τα βουνά και τη φύση την οδήγησαν στην αλλαγή κατεύθυνσης, οπότε έκανε μια στροφή, συνεχίζοντας (με δύο παιδιά πια) τις σπουδές της στη Γαλλία πάνω στο περιβάλλον, τη χωροταξία και την οικολογία. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα δούλεψε αρχικά στη WWF στο δάσος της Δαδιάς, "που είδαμε φέτος να καίγεται, να καταστρέφεται ολοσχερώς, άλλη μεγάλη συζήτηση αυτή", για να μπει αργότερα στον χώρο των εκδόσεων.
Η "Ανάβαση", λοιπόν, είναι μια χαρτογραφική εταιρεία που ασχολείται με πεζοπορικούς χάρτες από το 1997, με κύριο μέλημα των ανθρώπων της, τα μονοπάτια των βουνών και τις πεζοπορικές διαδρομές που αποτυπώνουν και προτείνουν, να τα περπατάνε και να τα ξαναπερπατάνε. Γνωστοί τοις πάσι οι έντυποι χάρτες που φέρουν τη σφραγίδα των εκδόσεων "Ανάβαση", ενώ όλοι τους πλέον κυκλοφορούν και σε ψηφιακή μορφή στην ομώνυμη εφαρμογή.
Στο πλάι της Πηνελόπης, η Ήβη Αδαμακοπούλου, με βουνίσια εμπειρία από την κοιλιά της μάνας της (τα είπαμε αυτά), σπουδές στη Γεωγραφία και στη Λογοτεχνία στη Σορβόνη ασχολείται τόσο με τις εκδόσεις όσο και με διάφορα ερευνητικά προγράμματα, σεμινάρια κ.λπ.. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι τη βρίσκεις πιο συχνά στο βουνό παρά στην πόλη.
Όπως και την Πηνελόπη. Και τις βρίσκεις επίσης πολύ συγχά στο Ζαγόρι και συγκεκριμένα στο Μικρό Πάπιγκο. Γιατί στο Ζαγόρι; Και ποιο είναι, τελοσπάντων, το Ζαγόρι σου; - η ερώτηση που απηύθυνα στην Πηνελόπη για να μου απαντήσει, όπως ακριβώς και στις πρώτες σελίδες του βιβλίου που φέρει την υπογραφή της και που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Ανάβαση".
Το Ζαγόρι της Πηνελόπης
"Σεπτέμβρης 1981. Έφτασα πρώτη φορά στο Μικρό Πάπιγκο από το βουνό. Πεζή από το Τσεπέλοβο, έχοντας διασχίσει τα υψίπεδα της Τύμφης. Χωρίς χάρτες, τότε, με ελάχιστες πληροφορίες για το βουνό και τη διαδρομή, ζητούσαμε οδηγίες από τους τσομπαναραίους που ήταν ακόμη πολλοί πάνω στο βουνό. Σε φίλευαν τυρί και διψούσαν για κουβέντα. Σακίδια βαριά, ύπνος στο αντίσκηνο, πήρε δυο μέρες η διάσχιση. Ανακαλώ αποσπασματικές εικόνες από την εκδρομή: την απεραντοσύνη των λιβαδιών, έναν λεβέντη τσομπάνο με άλογο, την τελευταία ανηφόρα για το καταφύγιο, το μεσημέρι της δεύτερης μέρας να δροσιζόμαστε στην πληθωρική πηγή Αβραγόνιο και μπαίνοντας στο χωριό, μια δαμασκηνιά φορτωμένη με γλυκούς καρπούς. Θυμάμαι ακόμα τη γεύση τους... Καταλήξαμε στον Ταξιάρχη, την εκκλησία του χωριού με το φιλόξενο χαγιάτι. Εκεί, στην πλατεία με τον πλάτανο, αντίκρισα για πρώτη φορά το θαύμα: από τη μια μεριά ήταν η δύση με τρεις ή τέσσερις σειρές κορυφογραμμών να υπογραμμίζουν το πιο τολμηρό κόκκινοκι από την άλλη η επιβλητική συστοιχία των Πύργων να το αντικατοπτρίζει θριαμβευτικά. Ένα θέαμα που σαράντα χρόνια τώρα δεν το χορταίνω".
Το βιβλίο "Το Ζαγόρι μου" της Πηνελόπης Ματσούκα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Ανάβαση" και αποτελεί ένα υβριδικό έργο με πολλά βιωματικά κείμενα της ίδιας, συνιστά ωστόσο και έναν πλήρη οδηγό με πληροφορίες για τα χωριά, τους ανθρώπους, την ιστορία, τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, ενώ ολοκληρώνεται με την παρουσίαση 39 πεζοπορικών διαδρομών – από πολύ εύκολες και για όλους μέχρι πολύ απαιτητικές. Περισσότερες πληροφορίες: anavasi.gr
