H 55η Μπιενάλε είναι μόνο η αφορμή για να τριγυρίσετε την άλλη Βενετία - αυτή των νωχελικών καναλιών, των ψαγμένων τζαζ μπαρ και των γραφικών γύρω νησιών, μια σύντομη μόλις βαρκάδα μακριά με το βαπορέτο. Απ’την ατμοσφαιρική ιστορική εκκλησία του Σαν Λορέντζο στο Καστέλλο μέχρι το ουράνιο τόξο από παραδοσιακές κατοικίες στο Μπουράνο, η βενετσιάνικη παλέτα είναι συναρπαστική - και έρχεται με γερές δόσεις τεμπέλικης, φθινοπωρινής χαλάρωσης. Από τη Δανάη Μολόχα
Ήχοι και γεύσεις από έναν χαμένο Παράδεισο
.JPG)
Πίσω απ'τις ανυπόμονες ουρές και τα ακούραστα φωτογραφικά κλικ στο τουριστικό αλαλούμ της Πλατείας του Αγίου Μάρκου κρύβονται νωχελικές βενετσιάνικες γειτονιές που... επιπλέουν στους δικούς τους ρυθμούς. Οι ασφυκτικές ζέστες και τα πλήθη του καλοκαιριού έχουν πια αποχωρήσει, και η βενετσιάνικη λιμνοθάλασσα, στο μεγαλύτερο μέρος της, παραδίδεται σε μια λιγότερο φασαριόζικη καθημερινότητα που, δύο μόλις βήματα απ'τις ξακουστές τουριστικές ατραξιόν και χωρίς να είναι κάποιο «ψαγμένο» μυστικό, αγνοείται. Στις πίσω γειτονιές της πόλης, απ’το Αρσενάλε στο Κανναρέτζο και το Ντορσοντούρο, ξετυλίγεται ένας ολόκληρος κόσμος προς εξερεύνηση, με φιλήσυχες εκκλησίες, σειρές από ιπτάμενα ασπρόρουχα και ζωηρούς σκύλους που βολτάρουν με τ'αφεντικά τους, αντί για γόνδολες, σε μίνι μηχανοκίνητες βαρκούλες.
Μια ματιά μόνο στο πολιτιστικό δρομολόγιο της φετινής Μπιενάλε καταγράφει σημεία-κλειδιά και πολύπλευρες ανακαλύψεις για φιλότεχνους και φιλοτάξιδους. Ήταν το Cordiox του Ariel Guzik, στο περίπτερο του Μεξικού, που μας έκανε να περάσουμε την γιγάντια ξύλινη πόρτα της πρώην Εκκλησία του Σαν Λορέντζο, ένα παρατημένο, μισογκρεμισμένο και άκρως ατμοσφαιρικό αριστούργημα στο ομώνυμο κανάλι του Καστέλλο. Με ιστορία που φτάνει πίσω στον 9ο αιώνα, η αλλόκοτα γαλήνια εκκλησία τώρα ξανανιώνει μέσα απ’ την τετράμετρη ηχητική εγκατάσταση που αφουγκράζεται και μετατρέπει τους ήχους των απάτητων πλευρών της σε ένα αιθέριο σάουντρακ.
Ο Simon Ma με την έκθεση «Ink. Brush. Heart», πάλι, έντυσε φουτουριστικά το Παλάτσο Πιζάνι, ένα τρισδιάστατο κόσμημα του 15ου αιώνα στο κεντρικότατο σεστιέρε (περιοχή) του Σαν Μάρκο. Μια ανάσα απ’το Γκραν Κανάλε και τη Γέφυρα της Ακαδημίας με τα λουκέτα των ερωτοχτυπημένων, το Κονσερβατόριο Mπενεντέττο Μαρτσέλλο (που στεγάζεται στο Παλάτσο) αντηχεί μια υπέροχα παράφωνη αλληλουχία από όπερα, πιάνο και βιολί, ανάμεικτα με τα «ωωω» των περιστασιακών επισκεπτών που ανακαλύπτουν την κομψότητα των αυλών του πίσω απ’τις μεταλλικές «σταγόνες» του καλλιτέχνη.
Με το που πέσει πάντως ο ήλιος και πιάσουν οι πρώτες φθινοπωρινές ψύχρες του Βένετο, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο Κανναρέτζο, στα βόρεια βενετικά «προάστια», όπου την ατμόσφαιρα θερμαίνουν οι τζαζ-σάλσα ρυθμοί και οι αυθεντικές βενετικές συνταγές του «Paradiso Perduto» (Χαμένος Παράδεισος, Cannaregio 2540). Η οστερία-σταθμός στο γραφικό και ολοζώντανο το βραδάκι Fondamenta della Misericordia γεμίζει ασφυκτικά από νωρίς - οι ντόπιοι, πάντως, καιρού επιτρέποντος, δεν μασάνε από κόσμο και παίρνουν τις τεράστιες πιατέλες με τα θαλασσινά μέσα στη βάρκα, ή τρώνε χαλαρά στις άκρες του καναλιού σε μια μαζική παρακμιακή φιέστα.
Δικαίως μάλλον, η Βενετία έχει τη φήμη της «δύσκολης» για όσους έχουν μετρημένο budget. Ζωή όμως, όπως και shopping, υπάρχουν και πέρα απ’τις βενετσιάνικες μάσκες και τα πανάκριβα Tintoretto Royal στο «Caffe Florian». Στα πίσω δρομάκια του Καναρέτζο, στο ξεκίνημα του calle Racchetta (Cannaregio 3714) θα πέσετε πάνω στο «Second Hand Shop», έναν μικρόκοσμο από κιτσάτα πλαστικά αντικείμενα, ρετρό βινύλια, πιατικά και ρούχα, όλα ανακυκλωμένα» και σε απίστευτα προσιτές τιμές. Οι βιβλιοφάγοι θα κάνουν την τύχη τους στο «Old World Books» (Cannaregio 1190), στην καρδιά του ιστορικού Εβραϊκού Γκέτο του Κανναρέτζο, όπου θα ξετρυπώσουν από σπάνιες εκδόσεις μερικών αιώνων στις αγγλόφωνες ιστορίες μυστηρίου της Donna Leon, Αμερικανίδας συγγραφέως και… γειτόνισσας πλέον. Πνιγμένο από φοιτητές τη νύχτα, το «Campo Santa Margherita» στο Dorsoduro, προσφέρεται την ημέρα για πρωινό καφέ με τους ντόπιους, νοστιμότατη πίτσα στο χέρι (μόλις €2 ένα γιγάντιο κομμάτι), φρέσκα φρούτα και ψάρι απ’ τους γύρω πάγκους. Θα σας κοστίσει ελαφρώς παραπάνω να φορτώστε το καλάθι απ’το πλωτό μανάβικο-μαούνα στο γειτονικό «Campo San Barnaba» αλλά, όπως και να ‘χει, έχει γούστο!
Το σινεφιλικό λιοντάρι βρυχάται
Ημερήσιες εκδρομές με οδηγό στα διάσημα - και μη - νησιά της λιμνοθάλασσας θα βρείτε πολλές - και είναι όλες λίγο-πολύ τσιμπημένες. Το εισιτήριο για ένα ολιγόλεπτο ταξίδι στο Λίντο φτάνει το σεβαστό ποσό των € 12 πήγαινε-έλα. Ουδέν σοφότερο, λοιπόν, απ’ το να κλείσετε ένα εισιτήριο απεριορίστων διαδρομών για ένα φουλ δωδεκάωρο στο πολύχρωμο και πολύμορφο πάτσγουορκ της λιμνοθάλασσας (€ 18). Πρώτη στάση το σινεφιλικό Λίντο, στον απόηχο του 70ού Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας, όπου οι διάσημοι γκεστ έχουν πια αποχωρήσει και η ζωή ξαναβρίσκει την (πάντα κομψή) ρουτίνα της. Απ’ τη μία η διασκεδαστικά ρετρό δημόσια παραλία του νησιού, επιτέλους απογυμνωμένη απ’τα καλοκαιρινά πλήθη, απ΄την άλλη τα ιστορικά ξενοδοχεία όπως το απαράμιλλου σινεματικού και λογοτεχνικού γκλάμουρ «Grand Hôtel des Bains», που κατά καιρούς φιλοξένησε απ’ την Ελίζαμπεθ Τέιλορ στον Τόμας Μαν και τον τραγικό ήρωα του βιβλίου του Θάνατος στη Βενετία. Οι κοινοί θνητοί και απλοί περαστικοί, θα περιοριστούμε στις ανέμελες αριστοκρατικές ποδηλατάδες στις γύρω πράσινες οάσεις, που ευτυχώς στο Λίντο αφθονούν (ενοικιάσεις ποδηλάτων στην κεντρική Gran Viale).
Μουράνο δεν είναι μόνο το fornacio
Πασίγνωστα ανά τον πλανήτη για τα σχέδια και την ποιότητά τους, τα γυαλιά Μουράνο έλκουν, όπως είναι αναμενόμενο, ορδές τουριστών. Αρκετά απ’ τα fornaci (εργοστάσια) κάνουν επίδειξη της τέχνης και τεχνικής τους μπροστά απ’ τους φλεγόμενους φούρνους που θα σας αφήσουν με ένα νέο σεβασμό για το είδος. Πέρα από κομψότητα (ασυναγώνιστα τα τύπου ρετρό μπουκάλια για άρωμα), πολλά απ’ τα αντικείμενα κρύβουν χιούμορ και εξυπνάδα - φροντίστε όμως να τριγυρίσετε πρώτα για να πετύχετε συμφέρουσες τιμές. Το Μουσείο Γυαλιού (Museo del Vetro, εισιτ.: €8, παιδ.-φοιτ.: €5,50), στο ιστορικό πρώην παλάτι των αρχιεπισκόπων του Τορτσέλο, έχει εξίσου ενδιαφέρον - και, κυρίως, μια μοναδικά χαλαρωτική αίγλη που αξίζει τη βόλτα. Περιορισμένο στο γυάλινο καλούπι του, το νησί πάντως αδικείται ως απλός εκδρομικός προορισμός. Διχασμένο νωχελικά ανάμεσα σε γέφυρες και κανάλια - εδώ σε πιο βιομηχανικό, αλλά αδιαμφισβήτητα γραφικό φόντο -, έχει το δικό του Μεγάλο Κανάλι, όπου θα απολαύσετε ιταλικό παγωτό και macchiato με θέα.
Περιπλανώμενες νύφες και παλιά δαντέλα
Αλωνίζοντας στο vaporetto λίγα ακόμα λεπτά τη λιμνοθάλασσα απ’ το Μουράνο φτάνει κανείς στο Μπουράνο και η πολύχρωμη παλέτα απ’τις προσόψεις των σπιτιών του αιχμαλωτίζει το βλέμμα από μακριά. Διάσημο για τις δαντέλες του, είναι γεμάτο μαγαζάκια όπου θα βρείτε εξαιρετική δουλειά - και καθώς κάποιοι απ’τους κατοίκους του εργάζονται στο Μουράνο, αλλά και ασχολούνται με τη δημιουργία μάσκας, θα φύγετε από εκεί με αρκετά και φτηνά σουβενίρ. Οι καλλιτέχνες το διαλέγουν ως τόπο κατοικίας τους και οι νύφες φωτογραφίζονται με τα λευκά φρου-φρου έναντι στις πολύχρωμες πόρτες και τα γραφικά γεφυράκια του. Η Κινέζα νιόπαντρη, πάντως, με την οποία συνταξιδέψαμε στο βαπορέτο ήταν ράκος απ’το μόντελινγκ, αλλά πέρα και από εξωτική δίπλα στουρίστες με τα σορτς.
Οι κήποι με τα αγάλματα
Κάποτε η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της βενετσιάνικης λιμνοθάλασσας, το Τορτσέλο πλέον μετρά μια ντουζίνα κατοίκους - και ίσως να μην συναντήσετε κανέναν τους σε μια σύντομη επίσκεψη. Στο κέντρο πρωταγωνιστεί η Βασιλική της Santa Maria Assunta (10.30 π.μ.-6μ.μ., από Νοέμβρη έως 5 μ.μ., €5, παιδ.: €4) - χτίστηκε το 639 σε βυζαντινο-βενετσιάνικο στυλ και είναι το παλιότερο κτίσμα της λιμνοθάλασσας. Πέρα απ’τους ανεκτίμητους θησαυρούς και το σήμα-κατατεθέν campanile (καμπαναριό), το νησάκι έχει αύρα διακοπών με βαρκούλες να κάνουν σύντομη στάση στις όχθες του - και δυο πλούσιους κήπους απ’ όπου ξεπηδούν αμίλητοι μαρμάρινοι μοναχοί, άγγελοι και πρίγκιπες. Φροντίστε μόνο να τσεκάρετε τα δρομολόγια γιατί το βαπορέτο δεν περνά πάντα απ’το νησάκι - αν την πάθετε, πάντως (όπως εμείς), θα βρείτε τηλέφωνα για να σας μαζέψουν κατά παραγγελία!
Διαμονή
Ca’ Pozzo Inn (+39 0415240504): Άνεση και μοντέρνο μινιμαλιστικό design στο Κανναρέτζιο, σε ιδανική τοποθεσία για τους φαν της Μπιενάλε
Pensione Guerrato (+39 0415285927): Mπορεί να μην ξέρει από ασανσέρ αυτό το palazzo του 1227, αλλά σίγουρα ξέρει από αμπιάνς σε λογικές (για Βενετία) τιμές, μια ανάσα απ’τη συναρπαστική αγορά του Ριάλτο.
Antico Capon (+39 0415285292): Αυτό το hostel στο νεανικό Campo Santa Margherita ανακαινίστηκε πρόσφατα και έχει τύπο - απ’τη γύρω διακόσμηση μέχρι τον εκκεντρικό arty τύπο της ρεσεψιόν.
