©Νίκος Νικολόπουλος
Δέκα χρόνια μετά το θάνατο του σπουδαίου σκηνοθέτη Θόδωρου Αγγελόπουλου, το 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (3-13/11) τιμά τη μνήμη του με ένα μεγάλο αφιέρωμα στο έργο του δημιουργού.
Με τίτλο "Αγγελόπουλος για πάντα", το αφιέρωμα πλαισιώνεται από ένα ντοκιμαντέρ όπου καταγράφεται μια συζήτηση του σκηνοθέτη με τον έτερο σημαντικό ομότεχνο Νίκο Παναγιωτόπουλο, μία δίγλωσση έκδοση που επικεντρώνεται στη δύναμη και το μυστήριο των κινηματογραφικών εικόνων του Αγγελόπουλου, αλλά και δύο εκθέσεις.
Διαβάστε Επίσης
Σημείο αναφοράς του αφιερώματος αποτελεί το αριστουργηματικό ντεμπούτο του σκηνοθέτη με τίτλο "Αναπαράσταση" (1970). Σύμφωνα με το δελτίο τύπου, "η 'Αναπαράσταση' γίνεται ο πυρήνας της φετινής διοργάνωσης, ως μια κομβική έννοια που συμπυκνώνει και εκφράζει το πώς βλέπουμε, αντιλαμβανόμαστε και βιώνουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει". Αξίζει να σημειωθεί εδώ πως η ταινία πρόκειται να παρουσιαστεί σε μια καθολικά προσβάσιμη προβολή. Δηλαδή, θα περιλαμβάνει ακουστική περιγραφή [AD: Audio Description] για τυφλούς και άτομα με προβλήματα όρασης, καθώς και υπότιτλους για Κ/κωφούς και βαρήκοους [SDH: Subtitles for the Deaf or Hard of Hearing]. Θυμίζουμε, ακόμα, πως η "Αναπαράσταση" είχε αποσπάσει 5 βραβεία στο 11ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (Καλύτερης Καλλιτεχνικής Ταινίας, Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, Φωτογραφίας για τον Γιώργο Αρβανίτη, Β' Γυναικείου Ρόλου για την Τούλα Σταθοπούλου και Βραβείο Κριτικών για Καλύτερη Ταινία Μεγάλου Μήκους), καθώς και Ειδική Μνεία από τη FIPRESCI στην Μπερλινάλε.
Το ντοκιμαντέρ "Θόδωρος Αγγελόπουλος – Νίκος Παναγιωτόπουλος: Ο καθένας και η μουσική του", των Αντώνη Κόκκινου και Γιάννη Σολδάτου, φέρνει στο προσκήνιο μια άγνωστη και συναρπαστική συνομιλία. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 οι εκδόσεις Αιγόκερως σχεδίαζαν ένα περιοδικό για τον κινηματογράφο και το θέατρο. Για το πρώτο τεύχος επιλέχθηκαν ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, δυο φίλοι, στυλοβάτες και πρωτοπόροι του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου. Έτσι ένα καλοκαιρινό βράδυ ο Αντώνης Κόκκινος και ο Γιάννης Σολδάτος κάθισαν με τους δυο τους, στο σπίτι του Αγγελόπουλου στο Μάτι και μαγνητοφώνησαν μια τρίωρη συζήτηση των δύο, στη διάρκεια της οποίας ξετυλίχθηκε η κοινή τους αφετηρία και η μετέπειτα διαφορετική τους πορεία. Η συνέντευξη όμως δεν δημοσιεύτηκε. Ξεχασμένα για τριάντα πέντε χρόνια οι κασέτες και το απομαγνητοφωνημένο κείμενο, έρχονται τώρα στο φως. Ένα σπάνιο και πολύτιμο ντοκουμέντο για το έργο δύο εμβληματικών δημιουργών, το ελληνικό σινεμά, αλλά και την ίδια την τέχνη του κινηματογράφου.
Παράλληλα, το φεστιβάλ φιλοξενεί μία μεγάλη έκθεση με τις φωτογραφίες του Νίκου Νικολόπουλου, ο οποίος εργάστηκε ως φωτογράφος πλατό στην ταινία "Η Άλλη θάλασσα", στα γυρίσματα της οποίας έχασε τη ζωή του πριν δέκα χρόνια ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Διαβάστε τις εντυπώσεις του "α" από την έκθεση εδώ.
Οι φωτογραφίες του Νικολόπουλου μάς μεταφέρουν στην καρδιά της καλλιτεχνικής πράξης και του σκηνοθετικού οράματος του Αγγελόπουλου, φέρνοντας στο φως αθέατες πτυχές και στιγμές ενός μέγιστου δημιουργού. Την ίδια στιγμή, η έκθεση εξάπτει ακόμη περισσότερο τη φαντασία όλων μας για μια άγνωστη και ημιτελή ταινία, η οποία έχει συνδεθεί με τον αδόκητο χαμό ενός αξεπέραστου σκηνοθέτη. Η έκθεση με τίτλο "Η 'Θάλασσα' στο λιμάνι" θα παρουσιαστεί στον πρώην Βρεφονηπιακό Σταθμό στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, λατρεμένο τοπίο σε αρκετές ταινίες του Αγγελόπουλου: από το Ταξίδι στα Κύθηρα, το Τοπίο στην ομίχλη, το Βλέμμα του Οδυσσέα και το Μια αιωνιότητα και μια μέρα μέχρι το Λιβάδι που δακρύζει. Τοποθετώντας λοιπόν αυτές τις φωτογραφίες της Άλλης θάλασσας στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, επιχειρήσαμε μια επιστροφή – την ολοκλήρωση του νόστου, την αναπαράσταση ενός τοπίου που έμεινε ημιτελές, τον επαναπατρισμό του βλέμματος.
Η κεντρική έκθεση του Φεστιβάλ, με τίτλο "Αναπαράσταση (Anaparastasi): Reconstruction, Reenactment, Reconstitution" εξερευνά τις διαφορετικές παραλλαγές και αποδόσεις της αναπαράστασης: την ανασύσταση, την αναθέσπιση και την ανακατασκευή. Στο πλαίσιο της έκθεσης, δώδεκα έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες αντλούν έμπνευση από το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Αγγελόπουλου και στοχάζονται στις μορφές, το περιεχόμενο και τα όρια που συνοδεύουν τη διαδικασία της αναπαράστασης. Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες Δημήτρης Αναστασίου, Ειρήνη Ευσταθίου, Αντώνης Θεοδωρίδης, Ναταλία Μαντά, Αντώνης Ντόνεφ, Βιβή Παπαδημητρίου, Larry Amponsah, Andrew Pierre Hart, το καλλιτεχνικό δίδυμο Hippolyte Hentgen (Lina Hentgen και Gaëlle Hippolyte), Magdalena Karpinska και Asako Masunouchi. Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στο Momus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών (Λιμάνι Θεσσαλονίκης) και θα διαρκέσει έως τις 27 Νοεμβρίου, ενώ λίγο μετά την ολοκλήρωσή της στη Θεσσαλονίκη, θα μεταφερθεί στην Αθήνα, στο The Project Gallery (Νορμανού 3), από τις 20 Δεκεμβρίου έως τις 28 Ιανουαρίου.
Την επιμέλεια των εκθέσεων έχει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης ενώ τα εγκαίνια και των δυο, θα πραγματοποιηθούν ταυτόχρονα το Σάββατο 5 Νοεμβρίου, στις 19:00 το απόγευμα. Τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της έκθεσης "Η 'Θάλασσα' στο λιμάνι" έχει κάνει η Μαρία Μανέτα.
Η ειδική δίγλωσση έκδοση του φεστιβάλ για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο πρωτοτυπεί και πειραματίζεται τόσο ως δομή όσο και ως περιεχόμενο, δίνοντας έμφαση στις κινηματογραφικές του εικόνες, οι οποίες λειτουργούν ως αρχέτυπα και σύμβολα για την ελληνική ιστορία, τη μοίρα του ανθρώπου και το πέρασμα του χρόνου. Η έκδοση θα περιλαμβάνει τα έντεκα έργα που απαρτίζουν την κεντρική έκθεση, δίνοντας παράλληλα το βήμα σε τρεις διακεκριμένους έλληνες φωτογράφους, τον Νικόλα Βεντουράκη, την Αλεξάνδρα Μασμανίδη και τον Ηλία Σιψά, οι οποίοι εξερευνούν την "Αναπαράσταση" μέσα από ένα φωτογραφικό ψηφιδωτό που φέρνει στο προσκήνιο την οπτική και αισθητική μεγαλοπρέπεια στο έργο του Αγγελόπουλου.
Για τα κείμενα της έκδοσης το φεστιβάλ έδωσε βάρος στον ποιητικό λόγο. Ο ποιητής και μεταφραστής Γιάννης Αντιόχου, η ποιήτρια και εμψυχώτρια Παυλίνα Μάρβιν, ο πεζογράφος και φωτογράφος Χρήστος Χρυσόπουλος, καθώς και η ποιήτρια και αρχιτέκτονας Φοίβη Γιαννίση, μοιράζονται τον αντίκτυπο και την επιρροή που άσκησε στους ίδιους η επαφή με το έργο του Αγγελόπουλου. Επιπλέον, στην έκδοση γράφει ο κριτικός κινηματογράφου, σκηνοθέτης και συγγραφέας Νίκος Λυγγούρης, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που έγραψαν για το έργο του Αγγελόπουλου στο θρυλικό κινηματογραφικό περιοδικό Σύγχρονος Κινηματογράφος. Πενήντα χρόνια αργότερα, ο Λυγγούρης επισκέπτεται ξανά αυτή την αξέχαστη ταινία, κοιτώντας την "Αναπαράσταση" με νέο βλέμμα.
Διαβάστε εδώ όλα τα νέα για το 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Όλοι ξέρουμε ότι φεστιβάλ χωρίς τα πριν και τα μετά των προβολών είναι πάντα μισό φεστιβάλ. Δείτε τις επιλογές μας για να απολαύσετε την πόλη στα καλύτερά της.
