Στο περσινό φεστιβάλ του Σάντανς καταγράφηκε μια διπλή πρωτιά. Το "CODA", κατόπιν υποψήφιο για τρία Όσκαρ, απέσπασε και τα τρία κορυφαία βραβεία (καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, κοινού) του αμερικανικού διαγωνιστικού τμήματος, κάτι το οποίο επανέλαβε η "Βασίλισσα της Κυψέλης" στο διεθνές τμήμα "Παγκόσμιο Σινεμά". Κι οι δύο ταινίες κεντράρουν σε κοινωνικά περιθωριοποιημένους χαρακτήρες, με το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Μπλέρτα Μπασόλι να μας μεταφέρει στα "βαθιά Βαλκάνια" και το τραυματισμένο από το γιουγκοσλαβικό εμφύλιο Κόσοβο. Εκεί η Φαρί, της οποίας ο άντρας αγνοείται από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος, μεγαλώνει μόνη της τα δυο μικρά παιδιά της και φροντίζει τον ανάπηρο πεθερό της. Συντηρώντας τα μελίσσια του συζύγου της, αρχίζει να συνηθίζει στην ιδέα πως εκείνος δεν θα επιστρέψει ποτέ, οπότε αποφασίζει να παρακινήσει τις υπόλοιπες γυναίκες της περιοχής, πολλών εκ των οποίων οι άντρες αγνοούνται επίσης, να ξεκινήσουν μια δική τους επιχείρηση, πουλώντας χειροποίητες σάλτσες στο τοπικό σούπερ μάρκετ.
Η Μπασόλι φωτογραφίζει μια πολλαπλά τραυματισμένη πραγματικότητα, παγιδευμένη ανάμεσα στην οικονομική ανέχεια, την παράλογη ελπίδα και τις οπισθοδρομικές αντιλήψεις. Διότι οι ιδέες της Φαρί αντιμετωπίζονται με έντονη, κλιμακούμενη εχθρότητα από το κομφορμιστικό, πατριαρχικό κοινωνικό περιβάλλον της, ακόμα και από τις ίδιες τις γυναίκες, οι οποίες φοβούνται να βγάλουν δίπλωμα οδήγησης ή να σκεφτούν ότι έχουν το δικαίωμα να εργαστούν. Εκείνη πολεμά για τη χειραφέτησή της με μια σιωπηλή αποφασιστικότητα χωρίς ατζέντα και με ένα εσωτερικό πείσμα που δεν γίνεται ποτέ καταγγελτική κορόνα. Η διαδρομή της ως κινηματογραφικής ηρωίδας είναι προβλέψιμη, σαφώς προδιαγεγραμμένη, αποκτά όμως νόημα και συγκινητικό ενδιαφέρον καθώς η Μπασόλι την περιγράφει με ψύχραιμη ευθύτητα και ντοκιμαντερίστικη εντιμότητα ως μια εν συγχύσει εξεγερμένη αθώα κι όχι ως μια κεκαλυμμένη φεμινίστρια ή κοινωνική ακτιβίστρια. Ταυτόχρονα, παραλληλίζει την πορεία της Φαρί με εκείνη της ίδιας της χώρας της, η οποία για να προχωρήσει μπροστά οφείλει να ξεπεράσει, επώδυνα όσο και λυτρωτικά, τις ιστορικές και ψυχολογικές αγκυλώσεις της.
Κόσοβο, Ελβετία, Αλβανία. 2021. Διάρκεια: 84΄. Διανομή: CINOBO
Περισσότερες πληροφορίες
Η Βασίλισσα της Κυψέλης
Για να εξασφαλίσει την οικογένειά της, η Φαρί, της οποίας ο άντρας αγνοείται από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στο Κόσοβο, ξεκινά μια μικρή αγροτική επιχείρηση. Στην κλειστή, πατριαρχική κοινωνία της, όμως, η προσπάθειά της αντιμετωπίζεται με έντονη εχθρότητα.